به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، حجت‌الاسلام اکبر اسماعیل‌اسدعلیزاده امروز، یکشنبه 17 اردیبهشت در آیین رونمایی از دانشنامه ۱۳ جلدی مشگین‌شهر در سرای خانی آباد نو جنوبی افزود: کتاب از چشمه‌های درونی انسان می‌جوشد و برای نویسنده ارزشمند است که امروز از مجموعه‌ای مهم و ارزشمند رونمایی می‌شود و کاری بس دشوار و طاقت‌فرساست.
وی دورنمایی از مشگین‌شهر ارائه و اظهار کرد: اسم باستانی مشگین‌شهر آران و نام قدیمی آن خیال است. بخش‌هایی که این منطقه را تشکیل می‌دهد آن را به پنج بخش تقسیم کرده که محدوده تحقیق در این دانشنامه آمده است. مشگین‌شهر و تاریخ بنایی آن را از آثار باستانی این منطقه می‌توان به دست آورد. تاریخ دقیقی که بتواند زمان آبادی آن را معلوم کند، مشخص نیست اما بر اساس آثار باستانی می‌توان آن را تعیین کرد.
اسدعلیزاده گفت: ۶۰۰ ابنیه تاریخی در مشگین‌شهر وجود دارد که بیانگر مسائل فرهنگی، تاریخی و اقتصادی آن است. کتیبه‌هایی در مشگین‌شهر کشف شده که به دوران شاپور دوم برمی‌گردد. کتیبه‌هایی هم وجود دارد که به دوران ساسانیان مربوط می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در مشگین‌شهر نشانه‌هایی مربوط به ۲۴۷ سال قبل از میلاد مسیح یافت شده است. برخی آثار نیز در مشگین‌شهر کشف شده که تاریخ، آن را به هشت هزار سال پیش و عصر آهن می‌رساند. اخیرا گورستانی در مشگین‌شهر پیدا شده که مربوط به اقوام دوره عصر آهن می‌شود و این نشان دهنده بلند بودن تاریخ مشگین‌شهر است.
وی خاطرنشان کرد: عباسیان بیش از ۵۰۰ سال و بیش از همه به نام اسلام حکومت کردند. در این منطقه ۲۱ امامزاده وجود دارد که به منطقه مشگین‌شهر رفتند و بنیان‌های شیعه را در آنجا محکم کردند.
دانشنامه مشگین‌شهر به عنوان دایره‌المعارف مشگین‌شهر شناسی نوشته مرتضی کرامتی در ۱۳ جلد منتشر شده است. نویسنده کتاب گفت: بعد از هشت سال، این دانشنامه در سه دفتر و بیش از هفت هزار صفحه نوشته شده است.
کرامتی اظهار داشت: در دفتر نخست به تاریخ دیار مشگین‌شهر پرداخته شده، جلد دوم هم مربوط به شیخ جنید تا شاه اسماعیل مشگینی است. مشگین‌شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و ظرفیتی که داشته، تمدن‌ساز بوده و حساس‌ترین برهه تاریخ را در خود جای داده است و در راستای ترویج تمدن اسلامی بویژه شیعه نقش اساسی دارد.
وی گفت: این اثر علاوه بر معرفی ظرفیت‌های مشگین‌شهر در جذب گردشگر هم می‌تواند کمک کند.
کرامتی افزود: مشگین‌شناسی را به ۲۰ جلد خواهیم رساند و در صدد احیای نسخه‌های خطی و ظرفیت‌های شهرستان هستیم. در ۱۰ جلد به معرفی علما، فقها، اندیشمندان، شعرا و امامزاده‌ها به صورت مبسوط پرداخته شده است.
وی با بیان این که باید مشگین‌شهر را به نحو احسن معرفی می‌کردیم که نکردیم افزود: دفتر سوم مجموعه به اسناد و تصاویر اختصاص دارد که به صورت مفصل و مبسوط تمامی اسناد موجود را جمع‌آوری کرده‌ایم.