به گزارش ایرنا، در تقویم رسمی کشور روز ۱۷ شوال مطابق با ۱۸ اردیبهشت ماه آغاز هفته ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش‌های باستانی است، این مناسبت برابر با سالروز جنگ خندق و نبرد دلیرانه حضرت علی (ع) با عمروبن عبدود است و مرام پهلوانی حضرت علی (ع) در آن روز که حتی در میدان جنگ هم خصلت جوانمردی و پهلوانی را رعایت کرد، به عنوان روز ترویج فرهنگ پهلوانی نامگذاری شده است تا الگویی برای ورزشکاران و جوانمردان ارائه شود.
ورزش پهلوانی یا باستانی تلفیقی از فرهنگ و سنن ایرانیان و آموزه های دین مبین اسلام است که سابقه طولانی در کشور ایران دارد و نقش موثری در ترویج و تقویت روحیه پهلوانی و جوانمردی در بین اقشار مختلف و موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی شده است، به همین دلیل ترویج و توسعه آن بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
طی سال‌های گذشته با همکاری دولت و مشارکت مردم نیکوکار استان در شهرستان های ۱۲ گانه استان یزد ساخت گود زورخانه انجام شده و گام‌های خوبی برای گسترش این ورزش و ترویج فرهنگ پهلوانی و جوانمردی برداشته شده است اما برخی محدودیت ها نیز باعث شده تا از ظرفیت های ورزش پهلوانی و زورخانه ای بهره تمام و کمال گرفته نشود.
ضرورت حمایت خیران و صاحبان صنایع
در این خصوص جمعی از فعالان و ورزشکاران رشته پهلوانی و زورخانه‌ای استان در گفت و گو با گزارشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) مرکز یزد با تشریح سابقه این ورزش و اقداماتی که برای آن صورت گرفته، مطالبات خود برای حل مشکلات و توسعه و تقویت این ورزش را مورد تاکید قرار دادند.
حسین ابویی یکی از پیشکسوتان باستانی کار یزد که در زورخانه‌های تختی و ولی عصر (عج) در کنار شغل معلمی بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت دارد، می‌گوید: در اکثر مناطق استان با کمک خیران و پیگیری هیات‌های باستانی نسبت به ساخت زورخانه و گود مناسب، اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است .
وی با بیان اینکه باید این مراکز فرهنگی و ورزشی که با هزینه زیاد ساخته شده در طول سال فعال باشد، ادامه داد: نسبت به سال‌های گذشته مقداری افول در ارتباط با رشته باستانی و زورخانه ای مشاهده می شود و باید با کار فرهنگی و رسانه‌ای این ورزش بیشتر به قشر نوجوانان و جوانان معرفی شود.
ابویی اظهار کرد: همانطوریکه درباره برخی رشته‌های ورزشی توسط رسانه‌های گروهی و در فضای مجازی پرداخته می شود و کار فرهنگی و تبلغاتی صورت می‌گیرد باید برای تقویت و توسعه ورزش پهلوانی و باستانی نیز که با فرهنگ و آموزه‌های اخلاقی و انسانی ما ایرانیان عجین شده بیش از توجه شود و اقدام مناسب با همکاری بخش‌های مختلف و فعالان رسانه صورت گیرد.
اصلی‌ترین مشکل و سد راه توسعه و تقویت ورزش روزخانه ای، نبود بودجه و برخی امکانات است رضا ترابی دیگر ورزشکار و باستانی‌کار یزد با تاکید بر معرفی این ورزش به خصوص به دانش آموزان و ارتباط مسئولان ورزشی با مدارس و جذب نسل جوان، گفت: اگر روح پهلوانی و اخلاق جوانمردی با نسل جوان عجین شود آنها را در مقابل تهدیدات نرم فرهنگی دشمنان بیش از گذشته مصون نگه می‌دارد.
وی بیان کرد: اگر نوجوانی یک بار پای در گود زورخانه بگذارد و با این رشته ورزشی آشنا شود بدون شک جذب آن می شوند و به صورت مرتب برای انجام ورزش و حضور در مسابقات آمادگی پبدا می‌کند، بنابراین باید برای توسعه و معرفی این رشته کار فرهنگی با همکاری برخی نهادها و ادارات با همت و پیگیری هیات‌های مرتبط صورت گیرد.
حسین دهقان از پیشکسوتان فرهنگی و از باستانی‌کار قدیمی یزد نیز گفت: برگزاری برخی از برنامه‌های ورزش باستانی در پارک‌ها و بوستان‌ها و در آغاز برنامه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی در معرفی و گسترش این رشته بسیار تاثیرگذار است که قبلا در این خصوص کارهای خوبی صورت می‌گرفت ولی هم‌اکنون کم رنگ شده است.
وی اعتقاد دارد: برگزاری مسابقات مکرر حتی در قالب لیگ باستانی و ورزش پهلوانی در یزد که سابقه طولانی نیز دارد ، موجب ایجاد انگیزه، معرفی و کمک به تقویت تیم‌های ملی و جلب همکاری مردم و مسئولان و از همه مهمتر ترویج ارزش‌های معنوی و انسانی در جامعه می‌شود.
دیگر باستانی کار یزدی نیز با قدردانی از همه تلاش‌هایی که تاکنون برای تقویت این ورزش ایرانی و اسلامی در استان صورت گرفته، گفت: برای انجام برنامه‌های مختلف این ورزش در کنار ساخت زورخانه و برنامه‌های کلان به بودجه و حمایت مادی و معنوی دولت و خیران نیاز است و اگرچه اقدامات زیادی در این زمینه صورت گرفته ولی کافی نبوده است.
حسینعلی علیان افزود: اعزام تیم‌ها به مسابقات و میزبانی از رقابت های ملی و بین المللی می تواند باعث رونق هرچه بیشتر این ورزش شود و اگر هیات‌های مختلف و زورخانه‌ها دارای اعتبارات کافی باشند، دست آنها در برنامه‌ریزی بهتر و پرداختن به برخی کارها مثل مسابقات، اردوها و کارهای فرهنگی و آموزش باز می‌شود.
وی اظهار کرد: هم‌اکنون اصلی‌ترین مشکل و سد راه توسعه و تقویت این ورزش در جای جای استان به خصوص در شهرستان یزد، کمبود بودجه و برخی امکانات است که امیدواریم به دلیل اهمیت موضوع با اقدام موثر خیران و حتی صاحبان صنایع و تحقق مسئولیت اجتماعی آنها، شاهد رفع محدودیت ها و موانع مقابل روی ترویج ورزش پهلوانی و زورخانه ای باشیم.
این باستانی کار یزدی اعتقاد دارد که یکی از بهترین راه‌ها برای جذب جوانان به ورزش به خصوص در جنگ ترکیبی و فرهنگی و تهدید نرم دشمن توجه به ورزش به خصوص ورزش باستانی و پهلوانی و تقویت آن است که در استان ظرفیت‌های بسیار خوبی وجود دارد که اگر همراهی‌ها بیشتر شود خیلی از مشکلات رفع و شاهد توسعه این ورزش خواهیم بود.
یکی از فعالان و کارشناسان ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای نیز توسعه این ورزش را نیازمند همکاری آموزش و پرورش و کمک‌های مردمی و خیران در کنار عنایت بیشتر مسئولان ورزشی دانست و گفت: برای ترویج فرهنگ پهلوانی باید در قالب یک برنامه مشخص با جلب همکاری مردم اقدام شود.
حسین افرادان از فرهنگیان پیشکسوت در ادامه بیان کرد: اگر ورزش پهلوانی و باستانی که جزو فرهنگ این ملت و کشور و با ارزش‌های الهی و انسانی و ذکر ائمه اطهار (ع) عجین شده تقویت شود شاهد یک اقدام بزرگ ملی و فرهنگی و تقویت باورهای ارزشی در بین نسل جوان را شاهد می‌شویم.
وی با قدردانی از همه کارها و اقداماتی که تاکنون در شهر یزد و ۱۱ شهرستان دیگر استان به خصوص در ساخت گود زورخانه و تقویت این رشته ورزشی صورت گرفته، گفت: افزایش اعتبارات، حمایت مادی و معنوی مسئولان، فعالیت‌های رسانه‌ای و برگزاری مسابقات نقش مهمی در تقویت این رشته دارد.
فعالیت سه هزار و ۲۰۰ باستانی کار در یزد
دبیر هیات ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان یزد نیز گفت: هم اکنون ۱۱۰ زورخانه در سطح استان یزد وجود دارد که از این تعداد ۲۸ باب آن در شهرستان یزد و بقیه در ۱۱ شهرستان دیگر است و پنج زورخانه نیز با کمک مردم و خیران در یزد، تفت و ابرکوه در دست ساخت است.
محمدهاشم روغنی افزود: تاکنون سه هزار و ۲۰۰ باستانی کار در سنین پنج ساله تا ۸۵ ساله در استان جذب این رشته فرهنگی و ورزشی شده اند و بودجه سال گذشته این هیات با توجه به اهمیت آن در تقویت فرهنگ و روح جوانمردی فقط یک میلیارد ریال بوده در حالی که سالانه حداقل به ۱۲۰ میلیارد ریال بودجه نیاز داریم.
وی اظهار کرد: اصلی‌ترین مشکل ورزش پهلوانی یزد، کمبود شدید بودجه است که اگر توسط دولت با همکاری مردم، خیران و صاحبان صنایع و واحدهای تولید برای تحقق مسئولیت اجتماعی بخشی از این کمبودها جبران شود، می‌توان نسبت به برگزاری مسابقات، اعزام تیم ها و کارهای مختلف فرهنگی و برگزاری دوره‌های آموزشی اقدام کرد.
ظرفیت‌های خوبی در تمامی رشته‌های ورزشی به خصوص باستانی و پهلوانی وجود دارد و باید همانند گذشته با همراهی مردم روز به روز تقویت شوداین فعال ورزشی و باستانی کار یزد بیان کرد: یزد در سطح کشور در رشته پهلوانی و زورخانه ای جایگاه خوبی دارد و دارای قهرمانان جهانی و مربیان و داوران مطرح در سطح کشور است و همچنن سابقه این رشته در استان بیش از ۷۵۰ سال است .
روغنی گفت: همکاری فعالان فرهنگی و رسانه‌های گروهی برای نشان دادن و به تصویر کشاندن اقدامات و حتی مطالبات و مشکلات باستانی کاران از موارد مهمی است که در استان یزد به همکاری و تلاش بیشتر نیاز دارد که اگر در عمل محقق شود شاهد توسعه و موفقیت باستانی‌کاران و ایجاد انگیزه و جذب جوانان بیشتری خواهیم بود.
استاندار یزد نیز در ۱۲ بهمن ماه سال ۱۴۰۱ در جمع ورزشکاران و باستانی کاران استان گفته بود: رعایت پیوست فرهنگی در تمامی فعالیت‌های ورزشی ضروری است و ورزش باستانی نقش مهمی در ارتقای فرهنگ جوانمردی و اخلاقی در جامعه دارد.
مهران فاطمی با قدردانی از فعالیت باستانی کاران با توجه به اهمیت ورزش پهلوانی افزود: تلاش‌هایی که تاکنون در سطح استان در حوزه امور فرهنگی در کنار عنایت به مسایل فنی و ورزشی صورت گرفته ادامه خواهد یافت و یکی از ورزش‌های بسیار ارشمند و مورد تاکید که تاکنون در استان برای توسعه آن اقدام شده ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای است.
وی با بیان اینکه توجه به ورزش و گسترش آن با جذب جوانان و علاقه مندان جزو برنامه‌های مهم و مورد تاکید دولت است، بیان کرد: برای کاهش آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی باید بیش از گذشته برنامه‌های فرهنگی و ورزشی در استان توسعه یابد.
وزرش زورخانه‌ای در ایران قدمتی سه هزار ساله دارد و با توجه به زورخانه خیابان قیام یزد، سابقه این ورزش در این استان به بیش از ۷۰۰ سال می‌رسد، یزد در زمینه ورزشی باستانی بعد از استان های کردستان و خراسان رضوی در مکان سوم کشور قرار دارد.
در تاریخ معاصر استان یزد در رشته ورزش باستانی و پهلوانی نام مشاهیری مانند «پهلوان بزرگ یزدی»، «پهلوان ابراهیم حلاج» و «پهلوان محمد عبدل معروف به پهلوان کوچک» ثبت شده که نشان از قدمت ورزش پهلوانی زورخانه ای در یزد دارد.
این ورزش مجموعه ای از حرکت‌های ورزشی با اسباب و بی‌اسباب، آداب و رسوم مربوط به آنهاست که در محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشته‌های دور رواج داشته است و شامل میل گرفتن، پا زدن، سنگ گرفتن، چرخ زدن، میل بازی و شیرین کاری بین پاست.
در یزد از کودک پنج ساله تا پیرمرد ۸۵ ساله در این رشته فعالیت دارند و ۷۰ درصد فعالان ورزش‌های پهلوانی استان یزد را جوانان تشکیل می‌دهند.
استان یزد ۴۸ هیات ورزشی و افزون بر ۶۲ هزار بیمه شده زیرپوشش در رشته‌های مختلف دارد و جمعیت استان یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر است.