مرکز اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق مستقر در کرمان سابقه ۳۰ سال فعالیت دارد که خدمات رسانی در استان های کرمان و هرمزگان را برعهده دارد و مدیران آن معتقدند ساختمان و نیروی انسانی آن نیازمند حمایت مسئولان استان و کشور هستند.
نجمه شهیدی سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تصریح کرد: طی سال‌های گذشته تقاضا برای جابه جایی ساختمان مرکز اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق به جایی نرسیده است اما تلاش کردیم تا اسناد تاریخی و کتاب ها در مکان و شرایط خوبی به لحاظ دما و رطوبت نگهداری شوند تا از آسیب در امان بمانند.
وی با اشاره به گذشت بیش از ۶۰ سال از قدمت ساختمان فعلی مرکز اسناد مستقر در کرمان که اسناد این استان و هرمزگان را مدیریت می کند اظهار داشت: ساختمان مرکز اسناد و کتابخانه ملی جنوبشرق قبلا متعلق به اداره دامپزشکی بوده است و کارکنان مرکز در شرایط امن و مناسبی مشغول به کار نیستند.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوبشرق کشور تاکید کرد: تقاضا داریم با توجه به قدمت تاریخی و سابقه غنی فرهنگی، با کمک مسئولان ذیربط ابتدا ساختمان مطلوبی برای این مجموعه فراهم و در مرتبه دوم اعتبار لازم برای ساخت مرکز جدید فراهم شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه محل فعلی ساختمان مرکز اسناد در بافت فرهنگی و تاریخی شهر کرمان قرار دارد، این قابلیت و ظرفیت وجود دارد تا در همین زمین فعلی ساختمان مجهز و مناسبی برای نگهداری اسناد و کتاب ها ۲ استان کرمان و هرمزگان احداث شود.
شهیدی گفت: از آنجا که کشور ما خاستگاه میراث و اسناد زیادی است، سازمان اسناد ملی متولی نگهداری این اسناد به شمار می رود که هویت فرهنگی و ملی را حفاظت و صیانت می کند و این وظیفه خطیر در منطقه جنوب شرق و استان های هرمزگان و کرمان به عهده مرکز کرمان است.
وی اظهار داشت: نخستین حوزه کاری مرکز اسناد و کتابخانه جنوب شرق مربوط به اسناد شخصی و تاریخی است، زیرا بخشی از میراث مکتوب ما در گنجینه های شخصی اشخاص و در خانه ها قرار دارد و عقدنامه ها، مبایعه‌نامه ها و تقسیم‌نامه هایی در استان کرمان وجود دارد که همه ارزش تاریخی دارند و به لحاظ فراهم نبودن شرایط مناسب نگهداری امکان آسیب و تخریب به این اسناد، مرکز اسناد جنوب شرق وظیفه جمع آوری و حفظ این اسناد را انجام می دهد.
ثبت ۳۱ میلیون سند در مرکز اسناد جنوب شرق
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوبشرق کشور در ادامه با بیان اینکه وظیفه جمع آوری و نگهداری اسناد دولتی را هم برعهده داریم گفت: حدود یک هزار و ۲۵۰ دستگاه اجرایی در استان های کرمان و هرمزگان در ارتباط هستیم که به لحاظ قانونی اسناد راکد به سازمان اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق منتقل شوند.
وی افزود: در حوزه اسناد دولتی تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۳۱۲ هزار پرونده به سازمان منتقل شده که در مخزن پیش آرشیو قرار گرفته اند و از این تعداد ۴۰ هزار پرونده فهرست نویسی شده و برای مابقی پرونده ها نیز فهرست نویسی در حال انجام است.
شهیدی تصریح کرد: اشخاص یا خاندان هایی که بخواهند اسنادشان را به این مرکز اهدا یا به فروش برسانند می توانند به این مرکز مراجعه کنند و تا پایان سال ۱۴۰۱ از ۴۳ فرد و خاندان ۹۰۲ پرونده حاوی اسناد تشکیل شده و سال گذشته ۱۲ پرونده به ثبت رسیده است.
وی بیان کرد: همچنین در بخش کتاب و در مخزن کتابخانه این مرکز هفت هزار ۳۴۷ جلد کتاب داریم که از این تعداد ۲۷ جلد، نسخه خطی و ۱۳۲ جلد نسخه چاپ سنگی است.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوبشرق کشور بیان کرد: از ابتدای شروع به کار این مرکز از سال ۱۳۷۲ تعداد ۳۱ میلیون و ۲۰۴ هزار و ۷۰۰ برگ سند تاکنون در پیش آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق کشور به ثبت رسیده است.
اسناد و کتابخانه ملی حلقه مفقوده ساختار اداری با حوزه پژوهش
وی خاطر نشان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی حلقه مفقوده ساختار اداری با حوزه پژوهش است که در نظر داریم با معرفی بهتر وظایف و خدمات سازمان، پژوهشگران به این مرکز مراجعه بیشتری داشته باشند و اسناد موجود استفاده کنند.
شهیدی ادامه داد: بحث آرشیو در دنیا بسیار مهم است و تصمیم هایشان را با توجه به وقایع و ملاحظات تاریخی انجام می دهند؛ بسیاری از مدیران از تصمیم های قبلی سازمان تحت مدیریت خود هیچ آگاهی ندارند.
دستگاه های اداری حق امحای اسناد را ندارند
وی تاکید کرد: دستگاه های دولتی باید تمام اسناد خود را به این مرکز منتقل کنند و حق هیچ گونه امحای سند را ندارند، البته به صورت کامل این اتفاق نیافتاده است و بسیاری از اشخاص و دستگاه ها اسناد با ارزشی دارند که باید به مرکز اسناد منتقل شود.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوبشرق کشور با بیان اینکه نقش سازمان اسناد و کتابخانه ملی مغفول مانده است تصریح کرد: تصمیم داریم با مراکز دانشگاهی و پژوهشی برای معرفی و شناسایی بیشتر این مرکز همکاری نزدیک تر داشته باشیم.
مصاحبه تاریخی شفاهی با ۶۳۷ نفر از فرهیختگان کرمان
وی خاطر نشان کرد: به منظور حفاظت از تاریخی شفاهی بر اساس ضوابط ابلاغ شده با ۶۳۷ نفر از فرهیختگان استان کرمان مصاحبه های تاریخ شفاهی در حوزه های مختلف انجام شده است تا اطلاعات راجع به استان کرمان در تاریخ ثبت و ضبط شود.
شهیدی افزود: همچنین در بحث تاریخ شفاهی درباره سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، جمع آوری، آرشیو و نگهداری دست نوشته های این شهید بزرگوار را در دست اقدام داریم و با توجه به وجهه جهانی سردار سلیمانی قصد داریم تا این اسناد را ترجمه هم کنیم.
وی بیان کرد: همچنین جمع آوری اسناد مربوط به حوزه آب، شخصیت های روحانی و عالم کرمان و تفاهمنامه با دستگاه های اجرایی و مصاحبه با امرای ارتش نیز جزو برنامه های مرکز قرار دارد.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوبشرق کشور گفت: یکی از مشکلات دیگر مرکز اسناد و کتابخانه ملی جنوب شرق این است که کارکنان در سال های آخر خدمت خود قرار دارند و در آینده نزدیک بازنشسته می شوندکه برای انجام امور با کمبود نیرو مواجه می شویم و این مهم باعث وقفه طولانی در ثبت و آرشیو اسناد می شود.
۱۹ اردیبهشت به عنوان روز گرامیداشت اسناد ملی و میراث مکتوب نامگذاری شده که به همین مناسبت از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از ۱۶ لغایت ۲۱ اردیبهشت ماه امسال با شعار «اسناد ملی؛ حافظه ملی، ایران قوی» به عنوان هفته اسناد ملی و میراث مکتوب در نظر گرفته شده بود و مراکز استانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی از روز شنبه ۲۱ آبان ماه و همزمان با آغاز هفته کتاب، برنامه‌های فرهنگی خود را به مدت یک هفته اجرایی کرده اند.