به گزارش ایرنا، پسماند معضلی زیست محیطی که با گذشت ۲ دهه در شهرستان چالوس با وجود پیگیری ها و اقدامات متعدد همچنان به عنوان یک چالش اساسی مطرح است که کارشناسان امر تاکنون در جلسات متعدد شهرستانی و استانی بر ضرورت رفع آن تاکید کرده اند.
در زمان حاضر روزانه ۸۰ تولید تن زباله در چالوس تولید می شود و در فصول گردشگری این رقم تا سه برابر افزایش می یابد، از سال ۱۳۷۷ به بعد زباله این شهرستان در عرصه جنگلی "پهلم کتی" به گستره افزون بر پنج هکتار در فاصله ۶ کیلومتری جنوب شرقی این شهرستان سنتی و غیراصولی تخلیه و دفع می شود.
به گفته کارشناسان و بر اساس گزارش نهادهای مربوط انباشت زباله ها در منطقه یادشده گستره زیادی از این عرصه جنگلی به مساحت حدود ۲۰ هکتار را آلوده کرده است.
تبعات و چالش های زیست محیطی، تداوم دفن زباله با گذشت بیش از ۲ دهه در این عرصه جنگلی، بوی تعفن، نفوذ شیرابه به آبراه های منتتهی به رودخانه حفاظت شده چالوس و سرانجام به دریای خزر و در پی آن نابودی آبزیان، عدم جداسازی زباله های عفونی و خانگی و ده ها مورد دیگر از دیرباز تاکنون مورد گلایه و انتقاد شهروندان و دوستداران محیط زیست بوده است.
علاوه بر این مشکل، طبق گزارش های رسمی، روزانه به طور میانگین مقدار ۱۰۰ متر مکعب فاضلاب خانگی و صنعتی در این مناطق پس از جمع آوری و برداشت از چاه های خانگی از سوی رانندگان لجن کش در نقاط مختلف جنگلی از جمله"پلهم کتی"، "پیرامون شهرک نواب " شهرستان چالوس و اطراف لوله گاز، شهرپشت، جاده معدن، محدوده زمین زباله و اطراف برخی از روستاهای شرق نوشهر بدور از چشمان مردم رهاسازی می شود.
سوابق برنامه ریزی و پیگیری برای حل زباله این ابر چالش زیست محیطی به یک دهه گذشته بر می گردد و بنا به گفته برخی از مسوولان امر شاید دفع زباله طی چهار دهه گذشته در این شهرستان به صورت سنتی و غیر بهداشتی انجام می گرفت اما طی یک دهه گذشته تاکنون این مساله حاد و بحرانی شده به گونه ای بهداشت عمومی مردم به ویژه شهروندان را تحت تاثیر قرار داده است.
طبق مستندات موجود آخرین بار در دوره چهارم شورای اسلامی شهر معضل زباله در دستور کار قرار گرفت و حتی قراردادی به مبلغ حدود ۶ میلیون یورو با یک سرمایه گذار خارجی برای ساخت نیروگاه منعقد و حدود ۳۰۰ هزار یورو هم پرداخت شد ولی به خاطر مخالفت محیط زیست که ناشی از نامناسب بودن زمین بود، به سرانجام نرسید.
با این وجود، مسوولان نهادهای ذیربط شهرستان چالوس در آبان سال گذشته برای رفع این چالش اساسی شهرستان، حدود یک هکتار عرصه جنگلی منطقه "ازارک" چالوس را برای ساخت نیروگاه بیوگاز در نظر گرفتند.
برای اجرای این طرح مهم زیست محیطی سرمایه گذار آن مشخص شده و قرار است بعد صدور مجوز نهایی این طرح عملیاتی بشود که به گفته کارشناسان امر با راه اندازی آن یکی از مهمترین چالش زیست محیطی شهرستان چالوس برطرف خواهد شد.
به گفته مسوولان امر با راه اندازی نیروگاه بیوگاز در چالوس، مشکل زباله شهرستان کلاردشت نیز برطرف خواهد شد.
با صدور مجوز نهایی ساخت طرح بیوگاز آغاز می شود
رییس اداره حفاظت محیط زیست چالوس و کلاردشت در این ارتباط گفت : مرکز استان در صدور مجوز طرح بیوگاز این شهرستان ها همکاری و اقدامات لازم را انجام دهد تا مشکل زباله منطقه برطرف بشود.
سید اصغر مطهری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برای رفع مشکل زباله مکانی در شهرستان چالوس جهت استقرار سیستم بیوگاز مشخص شده و مجوزهای آن اخذ و سرمایه گذار آن هم آماده است.
وی خاطرنشان کرد: برای تحقق این مهم شهردار و شورای شهر تلاش وافر داشتند و یکسری مصوبات استانی هم گرفته شد که اگر مرکز استان در صدور نهایی مجوز آن سرعت ببخشد امسال طرح بیوگاز راه اندازی خواهد شد.
وی تصریح کرد : با راه اندازی این سیستم نوین مشکلات زباله شهرستان های چالوس و کلاردشت و بخش مرزن آباد برطرف می شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست چالوس و کلاردشت یادآور شد: زمینی به میزان یک هکتار در منطقه حفاظت شده برای اجرای این طرح اختصاص یافت که با بعد از راه اندازی این سیستم نوین زباله سوز، حدود ۱۵ هکتار عرصه جنگلی چالوس و ۹ هکتار عرصه جنگلی کلاردشت که اکنون زباله در آن رفع می شود آزاد خواهد شد.
افزایش تولید زباله در زمان پیک مسافران
به گفته مطهری این مقدار عرصه های جنگلی آلوده به زباله طبق برنامه های اندیشیده شده با گونه های مربوط جنگلی احیا خواهد شد.
در زمان حاضر روزانه در شهرستان چالوس ۶۰ تا ۸۰ تن و در کلاردشت ۲۵ تا ۳۰ تن زباله تولید می شود که این میزان در ایام گردشگری و پیک مسافران در چالوس تا ۱۰۰ تا ۱۲۰ تن افزایش می یابد.
وی ادامه داد : با اجرای طرح بیوگاز می توانیم آسیب را در منطقه جنگلی "پلم کتی" محل کنونی دفع زباله کاهش دهیم که الان حجم زیادی از زباله در این مکان دفع می شود.
مطهری اظهارداشت : ۳۰ الی ۴۰ سال هست زباله چالوس در محل یادشده دفع می شود، زباله در داخل جنگل شبیه زخم "آنقاریا" است یعنی در حال گسترش است و اگر همینطور ادامه یابد وسعت زیادی از عرصه های جنگلی آلوده می شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست چالوس و کلاردشت تاکید کرد : اگر بخواهیم مانع تخریب جنگل های منطقه "پلم کتی" بشویم باید در اجرای طرح بیوگاز این شهرستان شتاب گیرد.
مزیت های طرح بیوگاز
وی در باره مزیت این طرح گفت: طرح بیوگاز بر خلاف طرح های دیگر براساس مدیریت زباله تر است و و زباله تر که حجم زیادی شیرابه تولید می کند آن را مدیریت کرده ولی در طرح زباله سوز دیگر مبنا کار آن زباله خشک است یعنی باید زباله تر بماند و زباله خشک جدا بشود بنابراین پایه کار طرح بیوگاز چون بر پایه زباله تر است، زباله مدیریت می شود و آسیب های مربوط کاهش می یابد و مهمتر این که محل دپو نخواهیم داشت.
وی اضافه کرد : بدین روش که ماشین ها مستقیم می آیند داخل سیستم ها و راکتورها زباله را تخلیه می کنند و سیستم خودش زباله خشک را جداسازی می کند و زباله تر را وارد سیستم بیوگاز می کند.
مطهری خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این که در کنار این فرآیند، باید طرح تفکیک زباله از مبدا را هم در شهرستان چالوس تقویت بکنیم تا حجم زیادی از زباله ها در مبدا توسط مردم تفکیک بشود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست چالوس و کلاردشت لازمه تحقق طرح تفکیک زباله از مبدا را فرهنگ سازی دانست و بر ضرورت انجام هرچه زودتر این مهم تاکید کرد.
چالوس با جمعیتی دست کم ۱۱۰ هزار نفر از سه نقطه شهری و ۱۶۳ نقطه روستایی برخوردار است این شهرستان از لحاظ موقعیت مکانی در مبادی ورودی جاده کرج _ چالوس (کندوان) قرار دارد و به خاطر همسایگی با جنگل، دریای خزر، روستاهای سرسبز و جنگل های هیرکانی خزری جز در تمامی فصول سال پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگراست.
مدیریت پسماند اولویت مسوولان استان
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران، مدیریت پسماند و همچنین تصفیه شیرابههای ناشی از زباله را از دغدغهها و اولویت جدی دولتمردان در این استان دانست و گفت که ساماندهی زباله از جمله مدیریت پسماند و بازچرخانی شیرابه با اجرای طرح های مختلف قابل رفع است.
رضا علیخانی با بیان اینکه حفظ محیط زیست و اراضی کشاورزی یک موضوع راهبردی در استان است، افزود: در صورت بی توجهی به مسائل زیست محیطی، طبیعت سرسبز مازندران در آینده ای نه چندان دور به یک بیابان تبدیل خواهد شد و این یک تهدید جدی است.
وی اظهارداشت: حفاظت از عرصه های زیست محیطی، مدیریت پسماند و بازچرخانی شیرابه و یا تضفیه شیرابه های ناشی از زباله از جمله دغدغه های مهم زیست محیطی در مازندران است که میتوان این تهدیدهای بزرگ را با اجرای طرح های مختلف به یک فرصت ارزشمند تبدیل کرد تا معضل دفن و دفع بهداشتی زباله در این خطه شمالی کشور برای همیشه رفع شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران با بیان اینکه پسماند و بازچرخانی شیرابه از جمله موضوعات مهم در مازندران است، بیان کرد: برای حفاظت از عرصه های زیست محیطی و جلوگیری از آلودگی منابع آب های سفره های زیرزمینی، اولویت نخست ما در استان پسماند کشاورزی، صنعتی و خانگی است.
علیخانی تصریح کرد: در صورتی که محل دفن زباله به درستی طراحی و بهره برداری نشده باشد، شیرابه تولید شده به لایه های زیرین زمین و در نهایت به سفره های آب زیر زمینی نفوذ پیدا می کند و تداوم این وضعیت نیز می تواند ضربات جبران ناپذیر زیادی نیز به همراه داسته باشد.
در کشور ۱۸ میلیون و در مازندران چهار هزار تن زباله تولید می شود
وی با اشاره به اینکه امروزه از مهمترین دغدغههای محیط زیستی در جهان ساماندهی، مدیریت و دفع مناسب پسماند است، گفت که در کشورمان سالانه حدود ۱۸ میلیون تن زباله تولید میشود که از این میزان حدود چهار هزار تن مربوط به مازندران است که البته با توجه به گردشگر پذیر بودن این استان مقدار زباله تولیدی در این خطه شمالی کشورمان روزانه به ۶ تا هفت هزار تن افزایش می یابد.
امروزه در کشورهای توسعهیافته، نگاه به پسماند نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان فرصتی جهت توسعه کشور و تهیه و تولید کالا و انرژی مورد استفاده قرار می گیرد و ما نیز باید در این مسیر گام برداریم.
علیخانی گفت: به همین منظور و با هدف حمایت از واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی استان که متقاضی استفاده از تسهیلات صندوق ملی محیط زیست کشور هستند جلسه ای با حضور مدیرعامل این صندوق در محل استانداری برگزار شد تا مقدمات لازم برای امضای تفاهنامه در این زمینه با سازمان محیط زیست کشور امضا شود.
این مقام مسوول ادامه داد: صاحبان واحدهای تولیدی، خدماتی و صنعتی می توانند با استفاده از منابع مالی و تسهیلات دریافتی از محل این صندوق نسبت به استقرار و تجهیز تصفیه خانه های خود اقدام کنند.
وی گفت که در صورت تحقق این مهم، علاوه بر تسریع در اجرای طرح های مختلف در مدیریت پسماند و سامانه تصفیه فاضلاب و بازچرخانی شیرابه های ناشی از زباله، دیگر دستگاه های اجرایی نیز ملزم به همکاری در این بخش هستند.
روزانه یک میلیون لیتر شیرابه زباله وارد طبیعت می شود
وی با تشریح وضعیت پسماند مازندران با بیان اینکه از مجموع مساحت این استان، ۸۰ درصد آن را جنگل و مرتع و بقیه را مناطق جلگه ای تشکیل می دهند و ۴۷ درصد جمعیت در مناطق روستایی و بقیه نیز در مناطق شهری سکونت دارند، گفت: با توجه به تولید روزانه چهار تا هفت هزار تنی زباله، روزانه یک میلیون لیتر شیرابه ناشی از آن نیز وارد عرصه های زیست محیطی می شود که این امر یک تهدید بزرگ برای سفره های آب زیرزمینی محسوب می شود.
وی افزود: یکی از موضوعات بسیار مهمی که در زنجیره لجستیکی زباله وجود دارد بحث تعیین تکلیف زباله است که اگر به موقع تدبیری صورت نگیرد از لحاظ زیست محیطی و هم از لحاظ زندگی مردم در آینده دچار مشکلات عدیده ای خواهیم شد.
وی با بیان اینکه براساس آمار موجود ۷۰ تا ۷۵ درصد زباله های این استان را مواد آلی تشکیل می دهد، به مشکلات ناشی از دفن اینگونه زباله ها اشاره کرد و افزود: با توجه به رطوبت بالای زباله های تشکیل شده از مواد آلی، پسماند ناشی از این گونه زباله ها شیرابه بیشتری نسبت به سایر زباله ها تولید می کند.
معاون امور عمرانی استاندار مازندران با بیان اینکه هم اکنون ۳۲ مرکز دپوی زباله در این استان وجود دارد که خطرات زیست محیطی زیادی را نیز به همراه خواهد داشت، گفت که طرح تفکیک زباله از مبدا در صورتی که به شکل اصولی عملیاتی و اجرایی شود بسیاری ار مشکلات رفع می شود.
علیخانی در بخش دیگر سخنان خود میانگین پیشرفت فیزیکی نیروگاه زباله سوزی ساری ازجمله مصوبات سفر رئیس جمهور به مازندران را در زمان حاضر ۹۳ درصد اعلام کرد و افزود: تجهیز این نیروگاه نیازمند ۲.۳ میلیون دلار اعتبار است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم گفت که اولویت نخست ما در بحث پسماند زباله، شهرک ها و نواحی هستند که متاسفانه تصفیه خانه برخی از این شهرک ها به هیچ عنوان مطلوب نیست.
عطاءالله کاویان اظهار داشت: میانگین سرانه تصفیه فاضلاب در مازندران در مقایسه با کشور بسیار ناچیز است و جمعیت کمی زیرپوشش این طرح هستند ضمن اینکه بسیاری از رودخانه های این استان که از جمله شریان های اصلی رودخانه ها را نیز تشکیل می دهند هم اکنون خشک شده اند.
به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران، در خطه شمال کشور، تنها شیوه ای که به حفظ محیط زیست در روش های مدیریت پسماند کمک می کند استفاده از تکنولوژی زباله سوز است چرا که این مناطق به خاطر اقلیم حساس، تراکم بالای جمعیت، کمبود زمین و ارزش بالای آن، محدودیت های فضا، بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، حجم بالای مسافران و وجود جنگل های انبوه و شیب تند دامنه شمالی البرز همواره در دفع زباله ها دچار مشکلات عدیده ای است.
همچنین تمامی زباله های تولید شده مازندران در ۲۷ نقطه از مناطق جنگلی، ساحلی و حاشیه رودخانه ها دفن می شود و این وضعیت عامل تهدید کننده بهداشت عمومی، سلامت مردم و خسارت های جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کند به گونه ای که این وضعیت نگرانی خیلی از حامیان محیط زیست این خطه شمالی را برانگیخته است.
حدود ۷۵ درصد زباله های تولیدی در شمال کشور بویژه خطه مازندران تر و بقیه خشک است و در این میان حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد آن غیرارزشمند و یا به عبارتی پسماند است و تنها نقش کلیدی نیروگاه زباله سوز امحای این زباله های آسیبرسان است.
بر اساس آمار موجود روزانه به طور متوسط در شرایط عادی چهار هزار تن زباله در مازندران تولید می شود که در فصول ورود بیشتر مسافران این میزان تولید به ۲ برابر افزایش می یابد.
هم اکنون روزانه به طور میانگین چهار هزار تن و در فصول گردشگری ۲ برابر این مقدار زباله در مازندران تولید می شود به طوری که سرانه تولید زباله استاندارد مقدار ۳۵۰ گرم است و این میزان در مازندران حدود ۸۰۰ گرم است.
به گزارش ایرنا،در زمان حاضر به خاطر نبود کارخانه های مدرن زباله سوز و زیرساخت های نوین مربوط، بخشی از این زباله ها بدون تفکیک و جداسازی در محیط زیست مازندران بهویژه در مناطق جنگلی و حوضه های آبریز استان دفع می شود.
به گفته کارشناسان از این زباله ها گازهای مختلف تخریب کننده محیط زیست متصاعد و شیرابه سمی تولید می شود که این مساله از عوامل خسارت باری است که می تواند شمال کشور را از جنگل تهی کند.
نکته مهم دیگر این که در مازندران به دلیل حاصلخیزی زمین برای کشاورزی و نیز بالابودن سطح آب زیر زمینی وجود دارد، زمین کافی برای دفن زباله موجود نیست که با این توصیف نیز مراکز دفن زباله های شهری استان در مناطق جنگلی، زراعی و حاشیه رودخانه ها قرار داشته که ظرفیت آن ها برای دفن زباله اشباع شده است.