به گزارش گروه جامعه ایرنا ، بر اساس اعلام کمیته مطالعات و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۴ در کشور افزایش موالید در حال رخ دادن بوده، اما پس از سال ۱۳۹۴ به علت خالی شدن توان درونی جمعیت، تعداد تولدها با شیب تقریبا تندی شروع به کاهش کرده و در سال ۱۳۹۹ تعداد موالید کشور (۱۱۱۴۰۰۰) نسبت به سال ۱۳۹۴ (۱۵۷۰۰۰۰) با کاهش بیش از ۲۹ درصدی (کاهش بیش از ۴۵۰ هزار تولد) را به همراه داشته است که درچند دهه اخیر بی‌سابقه بوده است.
تعداد تولدهای سال ۱۴۰۰ (۱۱۱۶۰۰۰) در مقایسه با سال ۱۳۹۹ (۱۱۱۶۰۰۰) نیز نشان دهنده افزایش حدود ۲ هزار نفری است.
همچنین، میزان موالید از حدود ۲۰ در هر هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۹۴ با کاهشی محسوس به ۱۳.۲۴ در هر هزار نفر جمعیت در سال ۱۴۰۰ به کمترین حد خود در طی ۵۰ سال گذشته رسیده است.
نرخ رشد جمعیت در سال ۱۳۹۹ به ۰.۷۳ درصد و در سال ۱۴۰۰ به رغم افزایش ۲۰۰۰ تولد نسبت به سال ۱۳۹۹ به ۰.۶۸ درصد رسیده است. برآوردها نشان می‌دهد که با توجه به افزایش جزیی تولدها در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹، نرخ رشد جمعیت در سال جاری نیز کاهشی باشد. همچنین تا مادامی‌که نرخ باروری کمتر از حد جایگزینی باشد، پیش‌بینی می‌شود در سال های آینده با کاهش بیشتر نرخ رشد جمعیت مواجه باشیم.
ساختار سنی جمعیت ایران
جمعیت گروه سنی ۱۴-۰ ساله از ۴۵.۵ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۲۴.۰ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. همزمان با تحولات جمعیتی فوق، سهم جمعیت جوان ۱۵-۲۹ در کشور نیز دچار تحولات جدی شده . در سه سرشماری اخیر در فاصله سال‌های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ سهم جمعیت جوان کشور وارد یک روند نزولی شده و از بیشترین میزان خود در سال ۱۳۸۵ از ۳۵.۴ درصد با کاهشی حدودا ۱۰ درصدی به ۲۵.۱ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. در مقابل، جمعیت گروه سنی ۶۴-۳۰ نیز از ۲۵.۱ درصد طی چهار دهه به ۴۴.۸ درصد افزایش یافته است.
این جابه جایی به معنی حرکت ساختار سنی کشور به سوی سالمندی است. جمعیت سالخورده ایران و جهان به صورت مطلق و نسبی در حال افزایش است. در ایران در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۰.۵ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال سن داشته اند. در ۳۰ سال آینده یعنی سال ۲۰۵۰ (۱۴۲۹) درصد جمعیت بالای ۶۰ سال ایران به ۳۳ درصد افزایش خواهد یافت.همچنین در ایران در سال ۱۳۹۹ حدود ۷ درصد جمعیت بالای ۶۵ سال سن داشته اند. در ۱۰ سال آینده یعنی سال ۲۰۳۰ (۱۴۱۰) درصد جمعیت بالای ۶۵ سال ایران به حدود ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت.
قانون جوانی جمعیت
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مشتمل بر ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره در جلسه مورخ بیست و چهارم مهر ماه یکهزارو چهارصد کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسی تصویب شدد و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال در تاریخ ۱۴۰۰/۸/۱۰ به تأیید شورای نگهبان رسید و دراین قانون وظایف دستگاه های مرتبط اعلام و همچنین به مشوق های جمعیتی نیز پرداخته شده است.
اهمیت فرزندآوری و نگرانی‌ها از گسترش جمعیت سالمندی موجب شد تا رئیس جمهور در نخستین نشست ستاد ملی جمعیت تاکید کند که همه رسانه‌ها باید همت کنند تا قانون جمعیت به خوبی در جامعه انعکاس پیدا کند و مشوق‌ها برای افزایش و جوان‌سازی جمعیت به روشنی برای مردم تبیین شود.
با توجه به پیامدهای منفی کاهش جمعیت در زندگی خانواده‌ها و اثرات منفی سالمندی و پیری جمعیت طی سال‌های آینده باید اقدامات لازم برای فرهنگ‌سازی و اصلاح نگرش مردم نسبت فرزندآوری صورت گیرد.
خوشبختانه با توجه به حساسیت این موضوع، مجلس شورای اسلامی پای کار آمد و قانون جوانی جمعیت را با ارائه مشوق‌های مالی و معنوی به زوج ها مصوب کرد.
با وجود تصویب و اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، رشد ازدواج و افزایش فرزندآوری نیازمند جهاد تبیین و گشودن گره‌های ذهنی شهروندان است که باید به همت دستگاه‌های متولی و رسانه‌های جمعی در این خصوص صورت گیرد.
دستگاه‌ها تکالیف خود را در مورد اجرای قانون جوانی جمعیت انجام دهند
معاون امور مجلس رئیس جمهوری در مصاحبه‌ای که با خبرنگار ایرنا داشت با اشاره به اینکه در اجرای سیاست‌های کلی جمعیت و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در ابتدای راه قرار داریم در عین حال ابراز امیدواری کرد دستگاه‌ها وظایف و تکالیف خود را در اجرای این قانون به خوبی انجام دهند.
سید محمد حسینی افزود: زمانی که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، بلافاصله دولت ستاد و دبیرخانه مربوطه را تشکیل داد و اقدامات خود را آغاز کرد و رئیس جمهوری هم شخصا مدیریت جلسات را در این خصوص را برعهده دارد.
وی تصریح کرد: دولت سیزدهم یک دولت ولایی است و آنچه از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سیاست‌های کلی نظام ابلاغ شده همچنین رهنمودهای معظم له در این زمینه در اولویت کار دولت قرار دارد.
حسینی اضافه کرد: البته ممکن است در برخی مسائل مالی بحث‌هایی وجود داشته باشد که امیدواریم امسال مشوق‌های جمعیتی به موقع انجام شود و وزارت اقتصاد و دارایی هم در این زمینه، مشوق‌ها و حمایت‌هایی برای خانوداه‌هایی که صاحب چندمین فرزند خود می‌شوند در نظر گرفته است.
معاون امور مجلس رئیس جمهوری با بیان اینکه مسائل اجتماعی برای کشور بسیار مهم است، تاکید کرد: دستگاه‌ها تلاش‌های خود را انجام داده‌اند اما چون در آغاز راه قرار داریم این اقدامات یک مقدار زمان بر است اما امیدواریم دستگاه‌ها در این زمینه به وظایف و تکالیف خود به خوبی عمل کنند.
بدون فرزندآوری نمی‌توانیم به ایران قوی بیاندیشیم
وزیر کشور نیز در این زمینه گفت: همه کسانی که به آینده ایران می‌اندیشند بدانند که بدون فرزندآوری و بدون جبران عقب‌ماندگی‌ها، نمی‌توانیم به یک ایران قوی بیاندیشیم و آن را باید به عنوان یک ضرورت حتمی در نظر بگیریم.
احمد وحیدی با اشاره به اینکه در قانون جمعیت مشوق‌هایی همچون افزایش تسهیلات و تشویق برای ازدواج پیش‌بینی شده است، اضافه کرد: برخی از این موارد ابلاغ شده و برخی هم نیازمند تدوین آیین‌نامه است.
وی به چاره‌سازی در حوزه جلوگیری از سقط جنین اشاره کرد و اظهار داشت: در این رابطه همگان باید به تأکیدهای وزارت بهداشت توجه کنند و هراقدامی برابر چارچوب‌های آن انجام بگیرد، ما از این حیث وضع مناسبی نداریم و باید به آن رسیدگی شود.
وی بر افزایش نرخ ازدواج نیز تاکید کرد و فرهنگ‌سازی و نقش نهادهای مردمی در زمینه ازدواج و فرزندآوری را با اهمیت خواند.
وزیر کشور درخصوص توجه ویژه به فرهنگ‌سازی در زمینه ازدواج نیز اظهار داشت: ازدواج و تحکیم خانواده به عنوان بنیانی‌ترین واحد جامعه، نقش اساسی در تحکیم اجتماعی دارد و جزو سیاست‌های اجتماعی جمهوری اسلامی است که در قانون اساسی هم مورد تأکید قرار گرفته است.
وحیدی معتقد است که در خانواده رشد، شعور، بلوغ، عقلانیت و انسجام اجتماعی شکل می‌گیرد از این رو باید بحث ازدواج را مورد توجه قرار دهیم و در این رابطه تسهیلاتی در نظر گرفته شده که بانک‌ها آن را تامین کردند.
وزیر کشور تأکید کرد: کمبودها باید در همه حوزه‌ها و توسط تمام مراکزی که در این موضوع نقش دارند، جبران شود تا جریان ازدواج آسان و راحت را که در قانون پیش‌بینی شده، محقق کنیم.
وحیدی یکی از موضوعات سیاست های ابلاغی جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب را موضوع مهاجرت عنوان کرد و گفت: این مهاجرت باید در ستاد جمعیت که به ریاست رئیس‌جمهور برگزار می‌شود، مورد بحث قرار بگیرد تا تصمیمات لازم در این زمینه اتخاذ شود.
وی خاطرنشان کرد:اجلاسی به مناسبت هفته جمعیت(۲۴تا ۳۰ اردیبهشت) و با حضور استانداران به شکل مجازی برگزار شد که متخصصان در این حوزه مباحث خود را مطرح کردند و پیری جمعیت به عنوان عوارض بزرگ ناباروری و کاهش نرخ رشد جمعیت بیان شد که اگر به موقع اقدام نشود، در این چاله سیاه خواهیم افتاد.
تولد یک میلیون نوزاد در سال ۱۴۰۱
سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرده است یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ نوزاد در سال ۱۴۰۱ در کل کشور متولد شده‌اند که استان تهران از این حیث در رده نخست کشور قرار دارد.
ولادت ثبت شده در سال ۱۴۰۱ در کل کشور یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ نوزاد متولد شدند که از این تعداد ۵۵۵ هزار و ۸۵۵ نوزاد پسر و ۵۱۹ هزار و ۴۳۶ نوزاد دختر بودند.
براساس این گزارش در سال گذشته بیشترین آمار ولادت ثبت شده مربوط به استان تهران با ۱۳۷ هزار و ۸۴۲ مورد، خراسان رضوی با ۱۰۱ هزار و ۷۴۴ و سیستان و بلوچستان با ۸۹ هزار و ۹۳۴ مورد نوزاد و کمترین تولد مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد با ۹ هزار و ۹۰۸ مورد، ایلام با ۷ هزار و ۴۲۶ مورد نوزاد و سمنان با ۶ هزار و ۹۱۶ نوزاد بوده است.
بر اساس آمار سازمان ثبت احوال از بین متولدین سال گذشته ۳۸ هزار و ۳۲۱ چند قلو در کشور متولد شده است.