به گزارش ایرنا، هدف اصلی از نامگذاری روزی به عنوان "روز جهانی موزه" جذب توجه عمومی به نقش و اهمیت موزه‌ها در حفظ و صیانت از آثار و میراث فرهنگی و تاریخی جهان است که این مناسبت می تواند فرصتی برای گسترش دانش و آگاهی در باره موزه‌ها، آثار باستانی و نیز بحث و گفتگو درباره موضوعات مرتبط با فرهنگ و هنر جهانی باشد.
مشهد، کلانشهری پراهمیت از نظر آثار تاریخی و فرهنگی است که در آن چندین موزه وجود دارد. موزه‌های حرم مطهر امام رضا(ع)، موزه بزرگ خراسان در کوهسنگی و باغ موزه نادری واقع در چهارراه شهدای مشهد به عنوان جاذبه های گردشگری، بسیار معروف و کمنظیر این شهر هستند.
در این میان، موزه حرم امام رضا(ع) از باسابقه‌ترین، متنوع ترین و محبوب‌ترین موزه های کشور است که مجموعه ای از آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است که استقرار آن در حرم رضوی(ع)، دل بسیاری از زائران و بازدید کنندگان از این بارگاه نورانی را متوجه این گنجینه می کند، که چون رنگین کمانی از تاریخ، فرهنگ و مذهب می درخشد.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این خصوص گفت: سالانه دستکم ۸۰۰ هزار نفر از موزه های آستان قدس در حرم مطهر رضوی دیدن می‌کنند.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این خصوص گفت: سالانه دستکم ۸۰۰ هزار نفر از موزه های آستان قدس در حرم مطهر رضوی بازدید می‌کنند.مهدی قیصری نیک ادامه داد: در بازه زمانی سالهای ۱۳۰۴ـ ۱۳۱۴ شمسی با ایجاد نظم در همه امور آستان قدس رضوی از جمله اموال فرهنگی و تاریخی، دفتری جدید برای ثبت و ضبط اشیای آن تهیه شد و در همین زمان ایده تاسیس موزه‌ای برای حفظ، نگهداری و نمایش آثار به جا مانده از دوره‌های تاریخی گذشته در آستان قدس رضوی مطرح شد.
وی گفت: در ۲۲ دی ۱۳۲۴ نخستین موزه آستان قدس رضوی افتتاح شد. از سال ۱۳۵۰ به بعد به علت تغییر فضاهای وابسته به حرم مطهر رضوی، اشیا به محل جدید، واقع در ضلع جنوب شرقی صحن موزه منتقل شد تا ساختمان موزه مرکزی ساخته و آماده بهره‌برداری شود.
قیصری نیک اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تغییرات مهمی در موزه های آستان قدس صورت گرفت و این مراکز فرهنگی توسعه یافت که حاصل آن تشکیل موزه های تخصصی چندگانه بود.
وی بیان کرد: هم اینک موزه‌های آستان قدس با ۱۷ گنجینه متنوع در فضایی به مساحت ۱۸ هزار متر مربع در چهار ساختمان مستقر هستند و اشیای به نمایش درآمده شامل حدود ۹ هزار اثر تاریخی، فرهنگی و هنری در آن‌ها دربردارنده آثار تاریخی حرم مطهر و میراث آستان قدس رضوی، اشیای وقفی و اهدا شده و نیز اشیای خریداری شده برای تکمیل مجموعه‌ها است.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: ساختمان موزه مرکزی دارای حدود هفت هزار و ۸۷۵ متر مربع فضای نمایشی در چهار طبقه است که طبقه زیرین، طبقه همکف، طبقه اول و طبقه دوم، شامل موزه تاریخ حرم رضوی و گنجینه های سکه، تمبر، اسکناس، هنرهای تجسمی، آبزیان، نجوم، ساعت، مدال، سلاح و ظروف است.
قیصری نیک ادامه داد: در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، اشیای موزه قدیم برای نمایش به این موزه منتقل و موزه عمومی در طبقه همکف بازگشایی شد. این موزه با حدود هزار متر مربع فضای نمایشی، تعدادی از اشیای ارزشمند معنوی، تاریخی فرهنگی و هنری را به نمایش گذاشته است که از جمله می توان به ضریح فولاد جوهری، که در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به سال ۱۲۳۸ قمری، طلاکاری و نقره کاری شده است، اشاره کرد.
وی بیان کرد: از دیگر آثار به نمایش درآمده در این موزه پنجره فولاد زرکوب تیموری است که در سال۸۱۷ قمری ساخته و وقف شده است. سنگاب خوارزمشاهی نیز از سنگ سیاه یکپارچه تراشیده شده و ساخت آن از ۵۹۷ ق تا ۶۱۰ ق به طول انجامیده است.
وی افزود: ضریح طلا و نقره، کتیبههای طلای حرم مطهر رضوی، درهای چوبی، درهای طلا و نقره، ظروف شستشوی ضریح مطهر، ابریق ها و آفتابه لگن های مورد استفاده در کشیکخانه و دفاتر حرم مطهر، انواع زیارتنامهها، انواع وسایل روشنایی، قفلها و عکسهای تاریخی مربوط به اماکن متبرکه، از دیگر آثار به نمایش گذاشته شده در موزه تاریخ حرم رضوی است.
قیصری نیک گفت: گنجینه تمبر و اسکناس موزه نیز در ۲۱ بهمن ۱۳۶۹ در طبقه منهای یک موزه مرکزی افتتاح شد که با داشتن بیش از ۸۰۰ هزار قطعه انواع تمبر و دیگر اقلام پُستی با فضای نمایشی ۳۰۰ متر مربع، بیش از سه هزار قطعه تمبر و اقلام پستی از ایران و ۲۴۰ کشور جهان از مجموعه هدایای تقدیمی به آستان مقدس حضرت رضا (ع) را به نمایش گذاشته است.
وی اظهار داشت: از میان بیش از ۲۳ هزار قطعه اسکناس اهدایی، ۴۹۲ برگ از اسکناس های مربوط به ایران و ۸۰ کشور جهان در این گنجینه خودنمایی می کند.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: تا قبل از سال ۱۳۸۸، سکه ها در موزه تاریخ حرم رضوی به نمایش گذاشته شده بود، اما پس از آن مجموعه سکه‌ها به گنجینه تمبر و اسکناس منتقل و در فضایی وسیع تر به نمایش درآمد که هم اکنون از مجموع بیش از ۶۰ هزار قطعه سکه موجود در مخزن، هزار و ۶۹ قطعه سکه ضرب چکشی، هزار و پنج قطعه سکه ضرب ماشینی و ۱۵۶ قطعه سکه یادبود از ایران و ۵۰ کشور جهان، از دوره لیدیه و هخامنشی تا جمهوری اسلامی ایران در معرض دید قرار گرفته است.
قیصری نیک ادامه داد: برخی از سکههای ارزشمند این گنجینه عبارت است از سکه ولایت عهدی امام رضا (ع) در سال ۲۰۱ قمری و سکههای طلا و نقره که به مناسبت ولایت‌عهدی به نام آن حضرت ضرب شده است. این سکه‌ها ضرب اصفهان، سمرقند و محمدیه در سالهای ۲۰۲، ۲۰۳ و ۲۰۴ قمری است.
وی گفت: گنجینه آبزیان در سال ۱۳۷۸ در طبقه اول ساختمان موزه مرکزی با ۴۵۷ مترمربع فضای نمایشی افتتاح شد. این گنجینه شامل ۲ بخش نرم تنان و موجودات دریایی تاکسیدرمی شده، گونه های مختلف صدف و حلزون و نمونه‌های باارزشی از موجودات دریایی به خصوص از خلیج فارس به نمایش گذاشته شده است.
معاون موزه‌ها و ترویج میراث فرهنگی آستان قدس رضوی بیان کرد: گنجینه های نجوم، ساعت، سلاح، ظروف، مدال با وسعت حدود ۹۰۰ متر مربع در طبقه دوم ساختمان موزه مرکزی آستان قدس رضوی در صحن کوثر واقع است که این گنجینه ها در سال ۱۳۷۸ افتتاح شده است.
وی افزود: اسطرلاب های مربوط به سالهای ۱۰۵۸ و ۱۱۳۳ قمری بخشی از وسایل گنجینه نجوم است. گنجینه سلاح هم، سلاحهای سرد و گرم ساخت دوران صفویه تا زمان معاصر را در معرض نمایش گذاشته است.
قیصری نیک گفت: گنجینه ظروف، شامل تعدادی ظروف سفالی، چینی بارفتن و فلزی است. سفال ها مربوط به عصر آهن و دوره تاریخی پیدایش خط است که منابع باارزشی برای دستیابی به شیوه زندگی و حتی عقاید مردمان آن روزگار هستند. همچنین ادامه این سیر تاریخی از ظهور اسلام و سلسله های مختلف، نمونههایی از ظروف چینی از قبیل آبی سفید، پنجرنگ و هفترنگ، ظروف بارفتن و ظروف بلوری در معرض دید قرار داده شده است.
گنجینه ظروف، شامل تعدادی ظروف سفالی، چینی بارفتن و فلزی است. سفالها مربوط به عصر آهن و دوره تاریخی پیدایش خط است که منابع باارزشی برای دستیابی به شیوه زندگی و حتی عقاید مردمان آن روزگار دارد.وی بیان کرد: گنجینه مدال از دیگر قسمت‌های موزه آستان قدس است که در اوایل پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با نشان‌های اهدایی مرحوم غلامرضا تختی در طبقه همکف موزه مرکزی شکل گرفت، در سال ۱۳۷۸، گنجینه نشان تخصصی تر شد اما با استقبال فراوان بازدیدکنندگان داخلی و خارجی از این گنجینه، در سال ۱۳۹۲، گنجینه تخصصی نشان در طبقه دوم موزه مرکزی با مساحتی در حدود ۲۵۰ مترمربع افتتاح شد و تعداد زیادی مدال، بازوبند، جام، تندیس و نشان در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار گرفت.
قیصری نیک ادامه داد: موزه آستان قدس یکی از مجموعه‌های بزرگ موزه‌ای در ایران است که بناهای تاریخی آن جلوه گر هشت قرن تزیینات و معماری دوره اسلامی و اشیای تاریخی آن نشان دهنده انواع هنرها و صنایع دستی ساخته شده در ۱۰ قرن گذشته است.
وی افزود: آثار تاریخی ساخته شده یا وقف شده برای حرم مطهر پس از استفاده، در سدههای گذشته در خزانه نگهداری میشده و سیاهههای اموال موجود در بخش نسخ خطی آستان قدس، نشان دهنده فهرست برداری منظم کارگزارن در دوره‌های گذشته است.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: نخستین موزه قرآن جهان نیز با ماهیت دینی و هنری، در ۲۲ بهمن سال ۱۳۶۴ به مساحت حدود ۸۰۰ متر مربع در این مجموعه گشایش یافت.
وی ادامه داد: هم اینک این موزه، مجموعه ای از قرآن های خطی با قدمت تاریخی از قرون اولیه اسلامی تا قرن ۱۳ قمری، از جمله قرآن های خطی با دستخط منسوب به ائمه اطهار(ع) و همچنین مجموعه ای از مرقعات دوره صفوی تا عصر حاضر و جلدهای لاکی روغنی و ابزار کتابت را به نمایش درآورده است.
قیصری نیک افزود: در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نیز بیش ۶۵۰ نسخه، نفیس نهج البلاغه و بیش از۲۶۰ نسخه نفیس صحیفه سجادیه با شرح، حاشیه، تعلیقه و ترجمه و منتخب نامه ها و کلمات قصار موجود است. گنجینه نهج البلاغه و صحیفه سجادیه به مناسبت سالروز ولادت حضرت علی(ع) در بهمن پارسال افتتاح شد.
وی ادامه داد: از دیگر بخش‌های موزه های آستان قدس، موزه هدایای مقام معظم رهبری است که شامل هدایایی از سران کشورهای خارجی، شخصیت های برجسته ایرانی و خارجی، هنرمندان و ارادتمندان به رهبر معظم انقلاب است بکه ا توجه به ارزشمندی این اشیا و توجه خاص رهبر انقلاب به آستان قدس رضوی، در ۲۲ بهمن ۱۳۷۳ موزه ای با نام موزه هدایای مقام معظم رهبری در طبقه همکف ساختمان موزه قرآن و نفایس افتتاح شد.
معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اظهار داشت: در سال ۱۳۷۷ نخستین گنجینه فرش نیز در محل ساختمان فعلی موزه قرآن و نفایس راه اندازی شد.
این موزه دارای سه طبقه به مساحت ۶ هزار و ۶۴۷ متر مربع است که یکی از بزرگترین موزه های تخصصی فرش جهان به شمار میرود. قالی های بافت مناطق مختلف کشور و همچنین از دوره صفوی و همچنین صندوق پوش‌ها و ضریح پوش‌های تاریخی و هنری حرم مطهر که قدیمی‌ترین اثر کتیبه دار آن مربوط به تاریخ ۹۵۲ قمری است، در این موزه به نمایش درآمده است.