به گزارش خبرنگار ایرنا، صندوق مرمت احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی از سال ۱۳۸۴ فعالیتش را در سطح کشور آغاز کرده است. هدف از تشکیل صندوق بهره گیری از ظرفیت بخش خصوصی برای تکمیل و مرمت بناهای تاریخی کشور است.
در این راستا دادن امکان، به بخش خصوصی برای ورود به عرصه درآمد زایی و تولید اشتغال از دیگر اهداف صندوق احیا است تا بخش خصوصی بتواند از اماکن تایخی کاربری های متفاوتی همچون اقامتی، تفریحی، صنایع دستی و فرهنگی داشته باشد.
به همین منظور پوست اندازی بناهای تاریخی مازندران و خروج این بخش از آثار تاریخی از حالت انزوا، رکود و تخریب با واگذاری بناها به بخش خصوصی کلید خورد و در زمان آغاز اجرای این طرح لیستی از بناهای تاریخی قابل واگذاری به سازمان وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه شد.
در این فهرست نام خانه ها و کاخ های تاریخی دوره قاجاریه و پهلوی مازندران از جمله خانه های رمدانی ساری، آقاجان نسب بابل، کاخ چایخواران چالوس که بدلیل کمبود اعتبار سالها در کنج محله های استان خاک می خوردند قرار داشت و اکنون با اجرای این طرح هفت بنای تاریخی از این وضعیت انزوا خارج شده و اکنون به عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ استان با کاربری های جدید میزبان مردم می باشند.
بنا به آمار ارائه شده از سوی معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران ۸۰ اثر میراث فرهنگی کشور در این استان وجود دارد که این آثار شامل بناهای تاریخی ، آداب و رسوم و فرهنگ های مناطق مختلف استان است.
حجم بیشتر آثار فرهنگی ثبت شده مربوط به بناهای تاریخی است که ۴۰درصد این آثار را تشکیل می دهند و همچنین خانه قدیمی که در میراث فرهنگی ثبت و جزو بناهای حفاظتی محسوب می شوند.
شروع واگذاری بناهای تاریخی مازندران با خانه آقاجان نسب در بابل
جانشین معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت: صندوق مرمت احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی در دهه ۸۰ در سازمان آنزمان میراف فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور شکل گرفت و بعد از ۲ سال از شکل گیری این صندوق، واگذاری بناهای تاریخی این سازمان به بخش خصوصی برای بهره برداری تعریف شده کلید خورد.
ابوالفضل نیکوبیان روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود :در همان زمان نام ۱۰ بنای تاریخی مازندران که قابلیت واگذاری به بخش خصوصی داشتند به این سازمان اعلام شد.
وی ادامه داد : پس از آن با دستور سازمان کشوری واگذاری بناهای تاریخی که در لیست موردنظر قرار داشت آغاز شد و در سال ۱۳۹۵ نخستین بنای تاریخی مازندران به بخش خصوصی واگذار شد.
جانشین معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران از خانه "آقاجان نسب "به عنوان نخستین بنای تاریخی واگذار شده استان به بخش خصوصی نام برد و افزود:این خانه پشت گنجینه دیگر بنای تاریخی بابل قرار داد.
وی اظهار داشت :بعد از دو سال عملیات مرمت و بازسازی از سوی سرمایه گذار و بخش خصوصی این بنا روی پا شد و از حالت مخروبه قبلی خارج شد و به عنوان یک مجموعه پذیرایی به مردم خدماتدهی می کند.
خانه آقاجان نسب را بشناسید
مجموعه آقاجان نسب مربوط به اواخر دوره قاجار است و در بابل، خیابان مدرس ـ جنب گنجینه بابل واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۶۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
خانه تاریخی " آقا جان نسب بابل " در محله "برج بن" یکی از محلات قدیمی و اعیان نشین شهر بابل قرار داشت.
همچنین، در این محله " گنجینه بابل " در حیاط این خانه قرار دارد و همنشینی دو سبک معماری قاججاری و پهلوی اول در مکانی به وسعت هزار مترمربع، این مجموعه را نسبت به سایر خانه‌های این محله متمایز کرده‌است.
این مجموعه تاریخی شامل سه خانه جنوبی، شمالی و غربی است.
خانه جنوبی این مجموعه همان شاه نشین این عمارت محسوب شده و معماری کاملاً قاجاری دارد. وجود سه دری و پنج دری‌های مزین به شیشه‌های رنگی و ساده، پنجره‌های گره چینی و طاقچه‌های تماماً گچ کاری شده در تالار و بهارخواب آن همگی شاخصه‌های سبک معماری قاجاری هستند که در این مجموعه بکار رفته‌است.
در عمارت‌های شمالی و غربی، وجود پله‌های بیرونی و همچنین ایوان و ستون‌های پهن که نشانه ای از اقتدار و عظمت است، حکایت از این دارد که در زمان پهلوی اول، الحاقاتی به این دو بنا اضافه شده‌است.
سقف هر سه بنا سفالی است و مصالح بکار رفته در آن شامل آهک، سفال، گچ و آجر چهارگوش است که کاملاً با آب و هوای مرطوب شمال ایران سازگاری دارد.
مالک اصلی این خانه فردی به نام "حاج مهدی لاکی" از تجار بابل بوده‌است. در زمان پهلوی اول فردی به نام "عموزاده" که از خوانین بابل بوده، این خانه را از " لاکی " خریداری می‌کند و تا سال ۱۳۴۲ که این خانه در اختیار مدرسه اسلامی انصاریه قرار می‌گیرد، در آن سکونت داشت. سپس بعد از هشت سال "عموزاده" مجدداً خانه را از مدرسه پس می‌گیرد و در سال ۱۳۶۵ فردی به نام "حاج عباس آقاجان نسب "این خانه را از وُراث مرحوم" عموزاده " خریداری می‌کند و این خانه از آن زمان به همین نام یعنی " خانه آقاجان نسب " شناخته می‌شود.
نهایتاً، در سال ۱۳۷۸ سازمان میراث فرهنگی تصمیم گرفت خانه‌های تاریخی را تملک کند و این خانه را از خانواده " آقاجان نسب " خریداری کرد.
مرمت و فعالیت دیگر بناهای تاریخی مازندران
نیکوبیان گفت : خانه "منوچهری" در آمل و "کاخ چایخوران" در چالوس دیگر بناهای تاریخی مازندران که به بخش خصوصی واگذار شد و اقدامات ترمیم بنا از سوی بخش خصوصی انجام شده و اکنون به بهره برداری رسیده است.
وی افزود:خانه های تاریخی "رمدانی" در ساری و "نجفی" بابل نیز به بخش خصوصی واگذار شده است و اقدامات برای مرمت بنا در حال انجام است و پس از پایان مرمت این واحدها نیز به جرگه واحدهای پذیرایی می پیوندند و آماده پذیرایی از مردم خواهند بود.
جانشین معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران همچنین گفت :واگذاری بناهای تاریخی استان به بخش خصوصی فقط به خانه های قدیمی خلاصه نشده است و برخی کاروانسرواها نیز برای این منظور در نظر گرفته شده است.
وی توضیح داد: به همین منظور دو کاروانسرای سنگی کندوان و گدوک نیز به مجموعه های خصوصی واگذار شده است و عملیات ترمیم این کاروانسراها نیز در حال انجام است و پیش بینی می شود تا دو سال آینده نیز این کاروانسراها به مجموعه های پذیرایی استان اضافه شوند.
نیکوبیان ادامه داد: امسال دو بنای تاریخی دیگر مازندران شامل خانه های "شفاهی" و "عبادی" واقع در آمل به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.
وی گفت: در واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی کاربری پذیرایی، گردشگری و فرهنگی مورد نظر است و برای رعایت این مسائل بازدید کارشناسان کشوری و استانی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از بناهای واگذار شده همواره مورد نظر است.