به گزارش ایرنا، کودکان زیادی در سراسر کشور بدون خانواده در مراکز نگهداری زندگی می‌کنند. این کودکان زیرپوشش حمایتی سازمان بهزیستی و مؤسسه‌های خیریه هستند که اگرچه این مجموعه‌ها سعی در برآورده ساختن نیازهای کودکان و ایجاد یک زندگی معمولی برای آنان دارند ولی هرگز نمی‌توانند جایگاه خانواده را برای آنان پر کنند؛ بگذریم که کاستی‌ها و کمبودهای این نهادها نیز در جای خود قابل تأمل است.
در این بین کودکانی هستند که شرایط زندگیشان با بقیه کودکان فرق می‌کند و قصه بچه‌هایی که از بدو تولد به اختلال فیزیکی و معلولیت از کم تا زیاد دچار هستند با کودکان سالم متفاوت است؛ آنان در طول زندگی به مراقبت، درمان و توجه بیشتر و ویژه‌ای نیاز دارند.
به گفته مسئولان بهزیستی سال‌های گذشته بیشتر خانواده‌های متقاضی فرزندپذیری، کودکان سالم، زیر ۲ سال و برخوردار از سلامت کامل را ترجیح می‌دادند اما به مرور زمان و با گسترش فرهنگ حمایت از کودکان دارای نیازهای ویژه حالا این فرهنگ رو به تغییر به سمت مطلوب‌تر است و برخی خانواده‌ها با فرزندپذیری کودکان نیازمند درمان یا دارای معلولیت، خواستار پیوستن آنان به خانواده خود نیز هستند تا این فرصت را برای این کودکان فراهم کنند که در محیط آرام و امن خانواده تحت درمان و حمایت‌های لازم قرار گیرند.
گرچه شاید فراوانی این نوع اقدام هنوز زیاد نباشد اما خود همین پدیده، رویکرد و فرهنگی نوین و بسیار رضایتبخش به شمار می‌رود که هرچند سختی‌های بیشتری را برای نگهداری فرزندخوانده به ارمغان می‌آورد، اما فقط آنان که کودکان معلول را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند می‌توانند حس و درک کنند که چه لذتی نیز با این کودکان به همراه برداشته‌اند.
طبق آماری که مدیرکل بهزیستی کرمان ارائه می‌دهد سال گذشته از چهار کودک معلولی که پذیرش شده تنها یک کودک نیمه‌شنوا به فرزندخواندگی پذیرفته شده است.
علیرضا وحیدزاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه در یک مقطع پنج ساله، میانگین ورودی سیستم بهزیستی سالانه ۱۲۰ فرزند است که از این تعداد هر سال بین ۹۰ تا ۱۰۰ کودک به عنوان فرزندخوانده به متقاضیان واگذار می‌شوند، افزود: البته تعدادی از این کودکان به دلیل معلولیت به فرزندخواندگی پذیرفته نشدند و در سیستم بهزیستی رسوب کردند که در نهایت به مراکز نگهداری زیر نظر بهزیستی ارجاع خوردند.
وی گفت: معلولیت کودکان بی‌سرپرست زیر نظر بهزیستی استان شرایط متفاوتی دارد؛ برخی معلولیت‌ها قابل ترمیم است که ما در مجموعه بهزیستی کودک را به شرایط عادی بازمی گردانیم و سپس به‌منظور واگذاری و فرزندخواندگی او اقدام می‌کنیم.
وحیدزاده بیان کرد: در پاره‌ای از موارد هم کودکان دارای معلولیتی که دارای وضعیت قابل ترمیم هستند به خانواده‌های خیری سپرده می‌شوند که آنها فرایند درمان این کودکان را برعهده و آن فرزند را در نهایت به سرپرستی می‌گیرند.
کودکان معلولی که متقاضی سرپرستی ندارند
مدیرکل بهزیستی استان کرمان تصریح کرد: در مواردی هم معلولیت نوع دوم کودکان بی‌سرپرست شدید است و این کودکان عملاً به فرزندخواندگی نمی‌روند و به مراکز نگهداری (مثل مرکز نگهداری و توانبخشی معلولان ذهنی فیاض بخش کرمان) ارجاع می‌خورند.
وی خاطرنشان کرد: افراد دارای معلولیت شدید، معلولان فلج مغزی و معلولان جسمی و حرکتی معمولاً به فرزندخواندگی پذیرفته نمی‌شوند و این کودکان در سیستم نگهداری بهزیستی می‌مانند.
وحید زاده گفت: اختلالات کودکان بی‌سرپرست در بدو ورود به بهزیستی در غربالگری‌ها مشخص می‌شود که شامل اختلالات شنوایی، صوت و گفتار، بینایی، حسی و شکاف کام است.
فرایند فرزندخواندگی کودکان معلول سنگین نیست
وی بیان کرد: فرایند به سرپرستی گرفتن کودکان دارای معلولیت مانند کودکان عادی نیست و خانواده‌های متقاضی این کودکان فرایند سنگین فرزندخواندگی را نباید طی کنند بلکه تمامی موانع از مسیر آنان برداشته شده و با نام‌نویسی در سامانه www.adoption.behzisti.net نسبت به این امر اقدام می‌کنند.
مدیرکل بهزیستی استان کرمان اظهارداشت: البته نسبت به خانواده‌هایی که می‌خواهند فرزندان معلول را به سرپرستی بگیرند ما باید اطمینان حاصل کنیم، البته این اقدام بهزیستی به این دلیل نیست که بخواهیم کسی را اذیت کنیم بلکه به این معنی است که می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که خانواده متقاضی هیجان‌زده تصمیمی نگرفته و واقعاً با در نظر گرفتن تمام جوانب فکر کرده است.
متقاضیان سرپرستی کودکان معلول ابتدا تأمل کنند
وی بیان کرد: قرار نیست خانواده‌ای از روی هیجان تصمیم به فرزندخواندگی کودک معلولی بگیرد و بعد از یک یا ۲ سال و بعد از وابستگی عاطفی که کودک به آن خانواده پیدا کرد او را بازگرداند.
وحیدزاده اظهارداشت: واقعیت این است که بعضی اوقات خانواده‌های متقاضی، کودکان دارای معلولیت را می‌برند اما بعد از برآورد مشاهده شده با آن کودک ارتباط خوبی برقرار نکرده‌اند، حتی موردی داشتیم که بعد از چندسال سرپرستی یک نوجوان ۱۶ ساله نتوانستند با او ارتباط مؤثری برقرار کنند.
وی اظهارداشت: بچه‌های دارای معلولیت یا بیمار، کودکانی با نیازهای جسمی و روحی ویژه هستند و این تفاوت را باید درک کرد و با صبوری با آن کنار آمد.
مشاوره تخصصی برای خانواده‌های متقاضی کودکان دارای معلولیت
مدیرکل بهزیستی استان کرمان خاطرنشان کرد: معمولاً خانواده‌هایی به سمت پذیرش کودکان دارای معلولیت می‌روند که آمادگی بیشتری نسبت به سایر خانواده‌ها دارند؛ بعضی از این کودکان علاوه بر نیاز مالی برای درمان، نیاز به توجه ویژه‌تر والدین نیز دارند.
وی گفت: هر خانواده‌ای که برای به سرپرستی گرفتن کودکان معلول مراجعه می‌کند حتماً زیر نظر ۲ روانشناس مصاحبه تخصصی خواهد شد و در همین زمینه کمیته تخصصی نظر نهایی روانشناسان و مشاوران را بررسی و ارزیابی می‌کند که آیا خانواده متقاضی برای به سرپرستی گرفتن کودک، دارای شرایط هست یا خیر.
وحیدزاده گفت: سازمان بهزیستی در برابر این کودکان مسئول است و نمی‌تواند بدون تحقیق و مطالعه نسبت به واگذاری آنان اقدام کند زیرا ممکن است تصمیم به اخذ سرپرستی این کودکان ناشی از احساسات باشد و افراد بعد از پذیرش کودک و همزیستی با او از کار خود پشیمان شوند که در این صورت، کودک لطمه بسیار جدی خواهد دید.
واگذاری کودکان معلول به خانواده‌ها نیاز به آگاهی دارد
وحیدزاده تاکید کرد: مساله واگذاری کودکان دارای معلولیت نیاز به آگاهی و توجیه خانواده‌ها دارد و در ابتدا خانواده باید با نیازهای این کودکان معلول آشنا شوند.
وی گفت: اینکه بعضی شاکی هستند که فرایند فرزندخواندگی خیلی زمان بر است فقط به علت این است که ما آنقدر با خانواده متقاضی تعامل کنیم که اطمینان بیابیم این خانواده کودک دارای معلول را پس نمی‌زند.
مدیرکل بهزیستی استان کرمان بیان کرد: می‌توانیم برای به فرزندی گرفته شدن کودکان دارای معلولیت فراخوان دهیم اما باید در نظر گرفت که موضوع فرزندخواندگی بحثی کاملاً مقدس و عاطفی است و نمی‌توان برای آن آگهی داد.
خانواده‌های کرمان متقاضی فرزندان سالم هستند
وی تصریح کرد: عمده خانواده‌ها در کرمان متقاضی کودکان سالم، نوزاد، زیر ۲ سال و دختر هستند و اینکه فردی ممکن است شاکی باشد که مدت‌ها پشت نوبت مانده به علت همین موارد است زیرا با این وضعیت تعداد کودکان دارای شرایط برای فرزندخواندگی بسیار محدود می‌شود.
وحیدزاده گفت: ما همیشه به خانواده‌های متقاضی نوزادان زیر ۲ سال می‌گوئیم که کودکان معمولاً از ۲ سالگی به بعد اختلالاتشان مشخص می‌شود و بهتر است این فرزندان را به سرپرستی بگیرند، البته بحث‌های محرمیت و پیوند عاطفی نیز دارای اهمیت است.
در این زمینه بیشتر بخوانید: