مصطفی عباسی مقدم نویسنده کتاب اشتغال و انتخاب شغل بر پایه‌های آموزه‌های اسلامی به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: یکی از مهمترین مراحل زندگی انسان تعیین و یا انتخاب شغل است. هرچند بسیاری از زنان نیز امروزه شغل و دلمشغولی حرفه‌ای خود را بر می‌گزینند اما مردان عموماً ناچار از انتخاب شغلی شایسته هستند.
وی افزود: البته بی شک دایره اختیار و انتخاب افراد به فراخور مهارت‌ها، دانسته‌ها، آشنایی‌ها و روابط انسانی متفاوت است؛ گروهی فقط در محدوده خانواده و روستای خود قادر به انتخاب یکی از دو یا سه شغلند و عده‌ای در دایره شهر و دیار و گروهی در قلمرو کشور و سرزمینی بزرگ می‌توانند از میان مشاغل متعدد یکی را انتخاب کنند. به هر حال، هر کسی لاجرم دغدغه کار و اشتغال را به ویژه در سنین جوانی و توانایی جسمی و فکری دارد و این لازمه یک جامعه پویا و شاداب به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: در گذشته‌های نه چندان دور، هر پسرِ بالیده در دامان پدر، گام در راه شغل پدر می‌نهاد و همان حرفه را پیش می‌گرفت؛ دهقانی یا پیشه وری یا ارائه خدمات گوناگون در اجتماع. اما اکنون این فرآیند پیچیده و چند جانبه گشته و حتی افراد و نهادهایی مستقلاً به آن مشغول شده اند تا رهگشای مشاغل و حرفه‌های دیگران شوند که مؤسسات کاریابی، نهادهای آموزش مشاغل و بنگاه‌های تربیت نیروی انسانی از این دسته اند.
عباسی مقدم اضافه کرد: شرایط حساس کنونی کشور و اهمیت اشتغال و امنیت شغلی به عنوان یکی از پایه‌های رشد و توسعه، ما را بر آن می‌دارد که هرچه در توان داریم در باب اشتغال و کارآفرینی و انتخاب بهینه شغل به کار بندیم و تا حد ممکن از اتلاف سرمایه‌ها که مهمترین آن نیروی انسانی است جلوگیری کنیم. از طرفی اگر این فرآیند، جزئی از زندگی آحاد جامعه انسانی است، پس در متن دین و منطق قرآن نیز می‌توان برای آن رهنمود جست و شیوه و راهکار طلب نمود و از این جهت است که بر آن شدیم این دغدغه مهمِ جوانان و حتی میانسالان امروز و نیاز همیشه ایام بشر را با کلام روشنگر قرآن و سخن راهگشای برگزیدگان حق جل و علا بسنجیم.
وی ادامه داد: از آنجا که انتخاب شغل مرحله‌ای سرنوشت ساز از زندگی هر فرد و دریچه‌ای برای ورود جدی به متن زندگی اجتماعی و پذیرفتن نقش‌های کلیدی در عرصه حیات بشری است، سعی می‌کنیم به همراه خوانندگان این کتاب، با مراجعه به آیات و روایات و سیره پیامبر و ائمه هُدی رهیافتی روشن و سودمند به دست آوریم و در راستای زندگانی شرافتمندانه، ایمان محور و عزت مدار به کار بندیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان از انتخاب به عنوان نیاز همیشگی انسان یاد کرد و گفت: تلاش دین برای گسترش دایره انتخاب انسان است نه تنگ نمودن این دایره اما لازمه این توسعه دامنه انتخاب، ورود آدمی به میدان‌ها و عرصه‌های معنوی و متعالی است و بسنده نکردن به عرصه‌های مادی و غریزی. قرآن کریم علاوه بر صحه گذاشتن بر اختیار و انتخاب انسان در بسیاری از زمینه‌ها مانند غذا، دوست گزینی، وطن گزینی، آفاق و چشم اندازهای بلندتری را پیش روی او می نهد.
وی با استناد به آیه ۱۸ سوره زمر گفت: منظور از استماع قول روحیه پذیرش و استقبال از والاترین اندیشه‌ها و بهترین ایده‌ها برای ارتقای حیات معنوی بشر است که انسان‌های معمولی را به آن بارگاه راهی نیست و بدین سبب مژده اش را به بندگان حقیقی حق داده اند. جالب آن است که در هر مرحله از حیات می‌توان انتخاب را نردبان صعود و عامل حرکت رو به رشد و تعالی قرار داد، حتی اگر انتخاب یک لباس یا غذا باشد. در رهنمودهای دینی نیز توصیه کرده اند که غذا را به نیت شادابی برای عبادت خدا برگزینید و تناول کنید.
عباسی ادامه داد: انسان از ابتدای زندگی در مقاطع گوناگون ناگزیر از گزینش‌ها و انتخاب‌های مکرر است؛ از هنگام رفتن به مدرسه تا انتخاب دوستان و مدرسه و کلاس وهمکلاسان؛ از فعالیت‌های فوق برنامه در مدرسه و محله تا برگزیدن مناسب‌ترین لباس‌ها و وسایل و فروشگاه و حتی تیم مورد علاقه و از انتخاب رشته و دانشگاه و استاد تا انتخاب همسر اما در این گفتار که سخن از انتخاب شغل به میان آمده برآنیم بیشتر در باره این موضوع و ابعاد آن گفت و گو کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا هدف از انتخاب شغل فقط انتخاب شغل است، اظهار داشت: شاید این پرسش اندکی عجیب به نظر آید اما حقیقت آن است که بایستی بیشتر و عمیق‌تر به انگیزه‌های حرفه و غایات یک شغل پرداخت. چه بسا کسانی که بی مطالعه درباره نهایت و عاقبت یک حرفه، خود و خانواده خود را به خطر و انحراف افکنده اند درحالی اگر از همان آغاز دوراندیشانه و عمیق وارد میدان می‌شدند، در انتخاب آن پیشه تردید می‌کردند و به آن آسیب‌ها گرفتار نمی‌شدند. از طرفی بسا حرفه‌ای در نگاه اول سخت و بی جاذبه نشان می‌دهد اما چون مبتنی بر مهارت و توانمندی و رشد مستمر و همچنین نیاز جامعه است، در سایه دوراندیشی و مشورت اهل فن، آینده درخشانی را نوید می‌دهد.
این استاد دانشگاه برای انتخاب شغل دو دسته از اهداف و ملاک‌ها را معیار قرار داد و گفت دسته اول هدف‌های صرفاً دنیوی همچون ثروت اندوزی، تفوق طلبی، تکاثر و مانند آن است که هیچ اهمیتی برای ارزش های الهی در نظر نمی‌گیرد. این نگرش از منظر آموزه‌های دینی مذموم است، چنانکه خداوند از افزون طلبی نهی می‌فرماید.
وی افزود: دسته دوم، اهداف و انگیزه‌های الهی برای اشتغال است که ملاک‌های دنیوی را نیز سامان می‌دهد. از این رو در صورتی که انگیزه انسان فقط امور مادی باشد، عملکرد او به سمت سودجویی و خودمحوری سوق داده می‌شود اما در صورتی که انگیزه‌های الهی همچون خدمت به خانواده و جامعه و کمک به دیگران و انجام وظایف عبادی مطرح شود، نگرش و عملکرد وی گسترده‌تر می‌شود و حتی انگیزه‌های مادی نیز به عنوان هدف متوسط و در جهت الهی مطرح می‌شود.
عباسی در همین زمینه به روایتی از پیامبر خدا (ص) استناد که فرمود: کسی که تلاش کند تا پدر و مادرش را کفایت نماید یا از مردم بی نیاز کند، کارش در راه خداست و کسی که تلاش کند تا همسر یا فرزندانش را تأمین کرده و از مردم بی نیاز شود، نیز کارش در راه خداست؛ و آنکه تلاش می‌کند تا خودش را بی نیاز کند و محتاج مردم نباشد، نیز در راه خداست؛ و آنکه تلاش کند که فقط ثروش را زیاد کند، در راه شیطان است.
وی افزود: در نظام اقتصادی اسلام باید هر شخص تلاش کند تا حد توان وظیفه‌ای را برعهده گرفته و باری را از دوش دیگران بردارد و خودش باری بر دوش دیگران نباشد. چنانکه پیامبر، شخص مؤمن را با عنوان کم هزینه و پر کمک وصف فرمود و این امر بدون کار و کوشش میسر نیست اما در صورتی که شخص یا جامعه‌ای از کار و کوشش دست بردارد، خطر فقر در کمین آنها خواهد بود و امام صادق (ع) از فُضَیل بن یَسار پرسید به چه کاری مشغولی و فضیل پاسخ داد این روزها به کاری مشغول نیست و امام (ع) فرمود اینگونه است که اموالتان از بین می‌رود و اوضاع بر شما سخت می‌شود.
کتاب اشتغال و انتخاب شغل بر پایه‌های آموزه‌های اسلامی از سوی موسسه بوستان کتاب در ۵۰۰ نسخه و در ۱۰۹ صفحه به چاپ رسیده است.