به گزارش ایرنا ، مردم شیراز بعد از شنیدن خبر دستگیری امام خمینی (ره) و حادثه فیضیه قم به اعتراض و راهپیمایی پرداختند و برگ زرینی از وفاداری خود به رهبر کبیر انقلاب را در تاریخ شیراز رقم زدند.اوج این مبارزات در ۱۵ و ۱۶ خرداد سال ۴۲ در شیراز رقم خورده است.
بر اساس مستندات تاریخ انقلاب اسلامی ، روز ۱۵ خرداد بعد از اقامه نماز صبح به سوی جمعی از مردم شیراز با هدایت روحانیت مبارز به سمت «مسجدنو» حرکت کردند. جمعیت، فوج فوج به مسجد نو هجوم می‌آوردند و منتظر بودند تا در شبستان، باز شود و داخل شوند و علما برای سخنرانی بیایند. در این زمان در میان جمعیت خبری منتشر شد که امام را دستگیر کرده‌اند، به دنبال این جریان باز خبر آوردند که شب گذشته آیات عظام محلاتی و دستغیب نیز دستگیر شده‌اند.
مردم با شنیدن این اخبار، با دادن شعارهای تند در حالی که نسبت به دستگیرشدگان ابراز احساسات می‌کردند، از مسجد بیرون آمدند. شاهدان عینی مبارزات ۱۵ خرداد سال ۴۲ گفته اند در آن‌جا برای اولین بار شعار «مرگ بر شاه» و «درود بر خمینی» سر داده شد ، در این زمان مأموران پلیس با کامیون‌های مخصوصی آمدند و شروع به پرتاب گاز اشک‌آور در میان جمعیت کردند تا مردم را متفرق کنند.
"خلیل دستغیب" و "اسدالله پروا" ۲ نام پرآوازه در میان شهدا و علمداران شهیدان استان فارس در مسیر پرفراز و نشیب انقلاب اسلامی ایران به‌شمار می‌روند، ۲ جوانی که تاریخ شهادت آنان شانزدهم خردادماه ۴۲ یعنی یک‌روز پس از اولین جرقه رسمی انقلاب در ایران‌زمین است.
یادی از شهید خلیل دستغیب ، شهید ۱۵ خرداد شیراز
نام اصلی این شهید «خلیل سربی» است که خواهرزاده شهید محراب آیت الله دستغیب است. مادر خلیل سربی خواهر شهید دستغیب است، چون از ناحیه پدری منسوب به سادات نیست، پیشوند «سید» ندارد ولی به خاطر اشتهار خاندان دستغیب، ایشان به شهید «خلیل دستغیب» شهرت یافته است.
در ۱۶ خرداد ۱۳۴۲ در شیراز در اعتراض به رژیم شاه و دستگیری امام خمینی (ره)، تظاهراتی در میدان شهدا (شهرداری) برپا شد که شهید خلیل در آن تظاهرات حضور داشت. ماموران شهربانی برای متفرق کردن تظاهر کنندگان وارد عمل شدند و تظاهرات به خشونت کشیده شد.
سرهنگ ایروانی که رئیس کلانتری آن ناحیه بود، برای بر هم زدن تظاهرات شخصا وارد عمل شد. اقدامات معمول مانند تیر هوایی و گاز اشک آور برای متفرق کردن معترضین موثر واقع نشد و سرهنگ به تیراندازی مستقیم به مردم اقدام کرد که یکی از این تیرها به خلیل سربی اصابت کرد و او اولین شهید قیام خرداد ۱۳۴۲ در شیراز شد. اسداله پروا نیز شهید دیگر این صحنه خونین بود.
هر چند فریاد اعتراض مردم در خرداد ۱۳۴۲ در جای جای ایران به خاک و خون کشیده شد، اما ۱۵ سال و اندی طول کشید و به برکت خون این شهیدان، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و رژیم ستمشاهی سرنگون شد.
بعد از انقلاب از جمله دستگیر شدگان در شیراز، سرهنگ ایروانی بود و چون شهادت خلیل دستغیب (سربی) به دست او مسجل بود، در دادگاه به اعدام محکوم شد. سرهنگ که از کرده خود پشیمان بود، در دادگاه به مادر شهید خلیل پناه آورد و ملتمسانه از او خواست که او را ببخشد.
قلب رقیق مادر تحت تاثیر این خواهش قرار گرفت و او مساله را به مشورت با برادر بزرگ خود، شهید دستغیب، واگذار کرد.
چون موضوع تقاضای متهم به قتل فرزند دلبندش را با معلم بزرگ اخلاق، حضرت آیت اله دستغیب، در میان گذاشت، شهید دستغیب نیز که نمونه رافت و خلق کریمانه در جامعه بود، به خواهر مکرم خود توصیه کرد که گذشت کند و قاتل فرزندش را ببخشد و بدینگونه سرهنگ، از کمند قصاص، رهایی یافت.
این گذشت کریمانه مادر شهید خلیل، باعث تنبه سرهنگ شد و به پاس قدردانی از این اقدام خداپسندانه و شاید به عنوان دیه شهید، قطعه زمینی که در خیابان ولی عصر شیراز، مکان فعلی مسجد شهید خلیل دستغیب، داشت را به مادر شهید واگذار کرد و مادر شهید هم تصمیم گرفت که بنای مقدس این مسجد را بنیان گذاری کند و با نامگذاری مسجد به نام شهیدش، نام او را جاودان سازد و چنین شد که مسجد فعلی «شهید خلیل دستغیب» در خیابان ولی عصر شیراز احداث و مزین به نام این شهید ۱۶ خرداد ۱۳۴۲ شیراز گردید.
یاد امام بزرگوار و گلگون کفنان قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، که با خود خود نهال انقلاب را آبیاری و تناور نمودند، گرامی باد.