به گزارش روز شنبه ایرنا به نقل از تارنمای سازمان ملل متحد، سالانه ۴۰۰ میلیون تن زباله پلاستیکی در جهان تولید می‌شود و ۸۵ درصد از پلاستیک‌های یکبار مصرف به محل‌های دفن زباله منتقل شده یا موجب آلودگی رودها، دریاها و مناظر طبیعی می‌شوند. به این ترتیب، کارشناسان سازمان ملل همزمان با هشدار نسبت به جزر و مد سمی مصنوعی که زمین را آلوده می‌کند، از دولت‌ها خواستند تا حقوق اساسی بشر را در مرکز معاهده بین‌المللی آلودگی پلاستیکی قرار دهند؛ رویه‌ای که در حال حاضر در حال مذاکره است.
کارشناسان با بیان اینکه تمامی مراحل چرخه حیات پلاستیک‌ها دارای پیامدهای منفی برای حقوق بشر است، تاکید کردند: تولید پلاستیک مواد خطرناکی را آزاد می‌کند که به طور انحصاری متکی به سوخت‌های فسیلی است، در حالی که خود این ماده حاوی مواد شیمیایی سمی است که خطرات و آسیب‌های جدی برای سلامت انسان و محیط‌زیست به همراه دارد.
راه‌حل‌های جعلی و گمراه‌کننده
کارشناسان سازمان ملل تصریح کردند که زباله‌های پلاستیکی در پایان چرخه به عنوان یک کالای مصرفی، زمین را آلوده می‌کنند، زیرا ۸۵ درصد از پلاستیک‌های یکبار مصرف به محل‌های دفن زباله فرستاده شده یا در محیط زیست رها می‌شوند. راه‌حل‌های نادرست و گمراه‌کننده، مانند سوزاندن یا بازیافت این مواد، مملو از سموم بوده و وضعیت آلوده‌کننده را تشدید می‌کند.
کارشناسان هشدار دادند که پلاستیک، میکروپلاستیک‌ها و مواد خطرناکی که در آن‌ها وجود دارد اکنون در غذاهایی که می‌خوریم، آبی که می‌نوشیم و هوایی که تنفس می‌کنیم یافت می‌شوند.
علاوه بر این، سهم این نوع آلودگی در تغییرات آب‌وهوایی نگران‌کننده است؛ موضوعی که اغلب نادیده گرفته می‌شود. به عنوان نمونه، ذرات پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها، توانایی اکوسیستم‌های دریایی برای حذف گازهای گلخانه‌ای از جو را محدود می‌کند.
مناطق قربانی
کارشناسان معتقدند: اگرچه همه تحت تاثیر پیامدهای منفی پلاستیک قرار می‌گیرند، اما سطح قرار گرفتن در معرض آلودگی و زباله‌های آن، بیشتر بر جوامع حاشیه‌نشین تاثیر می‌گذارد.
وضعیت گروه‌هایی که با سکونت در مناطق موسوم به مناطق قربانی در معرض آلودگی‌های پلاستیکی و بی‌عدالتی‌های زیست‌محیطی بیشتری قرار می‌گیرند، به ویژه نگران‌کننده است.
این مناطق مکان‌هایی هستند که کارخانه‌ها، معادن و پالایشگاه‌هایی در آن‌ها ایجاد شده‌اند که فعالیت‌های آن‌ها باعث انتشار مقادیر بالایی از مواد سمی شده و هوا، خاک و آب را آلوده کرده و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد.
سازمان ملل پیشتر در گزارشی به موارد مختلفی این آلودگی‌ها در سطح جهانی پرداخت: در قاره آمریکا و منطقه کارائیب، مناطقی مانند لا اورویا (La Oroya) در کشور پرو از جمله این موارد است؛ منطقه‌ای که ۹۹ درصد از کودکانی که در نزدیکی کارخانه ذوب سرب زندگی می‌کنند، سطح بالای سرب در خونشان مشاهده شد.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد که جوامع بومی وایوئو (Wayuú) در کلمبیا به دلیل آلودگی و آب معدن زغال سنگ ال سِرِخون (El Cerrejón) از بیماری‌های تنفسی و سطوح بالای مواد سمی در خون رنج می‌برند.
استخراج نفت نیز آب‌های مناطقی مانند باکا موئرتا (Vaca Muerta) در آرژانتین را آلوده کرده است و عدم نگهداری برخی پالایشگاه‌ها در ونزوئلا باعث شده است که مردم در مناطقی مانند پاراگوانا (Paraguaná) در معرض نشت نفت قرار بگیرند.
حق داشتن محیط زیست سالم
در این گزارش آمده است: تعجب‌آور است که می‌بینیم حضور پلاستیک چگونه به صورت همه‌جانبه و به طرق مختلف، حقوق بشر را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ حقوقی مانند داشتن محیط زیست سالم برای زندگی، سلامتی، مواد غذایی، آب و استاندار کافی زندگی.
در این راستا کارشناسان سازمان ملل یادآوری کردند که دولت‌ها و شرکت‌ها، تعهدات خاصی از نظر حقوق اساسی دارند که در زمینه مبارزه با آلودگی پلاستیک اعمال می‌شود.
به عنوان نمونه، در دو سال گذشته، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و مجمع عمومی، قطعنامه‌های مهمی را به رسمیت شناختند که حقوق بشر برای داشتن محیطی پاک، سالم و پایدار را مورد تاکید قرار داده است.
بر اساس این گزارش، اولویت دادن به کاهش تولید و استفاده از پلاستیک، سم‌زدایی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ضروری است.