به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون ایرنا، سرود زیرشاخه مهم هنر موسیقی است که هر گاه بدرستی مورد استفاده قرار گرفته، منبع اثرگذاری و تبدیل به خاطره جمعی شده است. در سال های اخیر سعی شده با برگزاری جشنواره به این هنر بیش از پیش توجه شود. ساخت مسابقه «همآهنگ» توسط موسسه مآوا، وابسته به سازمان هنری رسانه ای اوج ، تازه ترین تلاش در این زمینه است که در ۱۰ نقطه ایران میزبان شرکت کننده ها بوده و به تهیه کنندگی سید محمدصادق حسینی و کارگردانی مهدیار عقابی تولید شده است. چندی است مرحله مقدماتی «همآهنگ» روزهای چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه ساعت ۲۲ از شبک افق و روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه ساعت ۲۳ از شبکه نسیم پخش می شود. مرحله نهایی مسابقه هم در حال ضبظ است و بزودی پخش خواهد شد. امیریل ارجمند (بازیگر، آهنگساز و خواننده)، فلورا سام (بازیگر، نویسنده و کارگردان)، عباس غزالی (بازیگر) و اشکان کمانگری (خواننده) اعضای هیأت انتخاب مرحله مقدماتی این مسابقه هستند.
مهدیار عقابی، کارگردان مسابقه همآهنگ در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون ایرنا، درباره اهداف ساخت این برنامه صحبت کرده است.
سرود جایگاه و اهمیت والایی دارد اما ظرفیت آن در قالب برنامه های مختلف آن طور که باید معرفی نشده. حتی مسابقه ای مثل «بِسُرا» که در زمینه سرود و نقالی بود، چندان جای خود را باز نکرد. مسابقه «همآهنگ» برای نشان دادن اهمیت سرود چه فاکتورهایی را در نظر گرفته است ؟
هر کاری بخواهد برای اولین بار انجام شود مسیر دشواری پیش رو خواهد داشت. از این رو برنامه بسرا قابل ارج نهادن است و باید قدردان آن بود. چون در این مسیر یک پله رو به جلو را طی کرده بود. ما بسرا را می‌دیدیم و سعی می‌کردیم عیوب آن را برطرف کنیم تا بتوانیم در برنامه همآهنگ کامل‌تر آن را ادامه بدهیم.
به عنوان مثال مساله ای که در «بسرا» متوجه آن شدیم و تلاش کردیم در «همآهنگ» آن را برطرف کنیم مساله فرم و زیبایی بود. دکور، فضا و احوالی که برای گروه‌های سرود در نظر گرفته شده بود چندان مناسب و متناسب با سن و سال آنها نبود. برای همین در همآهنگ آن را برعکس کردیم و گفتیم قالب، فرم، تصویر، فضا، لوکیشن و دکور زیبا باشد تا مخاطب به ویژه مخاطب نوجوان که به محتواهای فراوانی نیز دسترسی دارد به برنامه جذب شود. نوجوان‌های امروز از طریق ابزارهای دیگر دارد مسابقه‌هایی را می‌بیند که غالبا رنگ و بوی بهتری در مقایسه با محتوایی که ارائه می‌دهند دارد. از این رو ما نیز تصمیم گرفتیم با بهره گیری از رنگ و لعاب، نوجوانان را با برنامه همراه کنیم و از این طریق محتوای جذاب‌تری را در اختیارش بگذاریم.
حضور دختران هم‌خوان در «همآهنگ» اتفاق مبارکی است . هدف شما برای از دعوت آن ها در برنامه چه بوده است؟
خیلی خوب می‌شود این اتفاق را مصادره به مطلوب کرد؛ اما من نمی‌خواهم این کار را انجام دهم. حضور دختران بر روی صحنه کارناوال برنامه «همآهنگ» و در ادامه در استودیو، مزیت ویژه‌ای نیست. برنامه وظیفه‌اش را انجام داده است. به هر حال نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل داده‌اند و حق دارند که در این برنامه آنها نیز حضور داشته باشند. حضور آنهابه صورت کاملا طبیعی اتفاق افتاده است.
انتقادی که از سوی برخی کارشناسان موسیقی می‌شود این است که برنامه‌های استعدادیابی جایگاه موسیقی و ارزش موسیقی چه در زمینه خوانندگی و چه سرود یا هر بخش دیگری که مربوط به موسیقی باشد را نمی‌تواند نشان دهد. این در حالیست که تلویزیون به سمت ساخت چنین برنامه‌هایی بسیار سوق پیدا کرده است. نظر شما در این زمینه چیست؟ آیا رفتن به سمت ساخت برنامه‌هایی به سبک استعدادیابی در حوزه موسیقی درست است؟
برنامه «همآهنگ» استعدادیابی نمی‌کند. اتفاقا خود من با بخشی از فرم‌های استعدادیابی که در فضاهای دیگر ساخته می‌شود مسئله دارم. برنامه «همآهنگ» دارد تخصص‌یابی می‌کند. یعنی دارد بین گروه‌ها که همه استعداد دارند -چون انسان ذاتا دارای استعداد است- جستجو می‌کند ببیند کدام متخصص‌تر هستند.
در ۳۶ گروهی که از بین ۴۰۰ گروه غربال شده‌اند؛ قرار است ۱۸ گروه انتخاب شود و سپس ۶ گروه انتخاب خواهد شد که از بین همین ۶ گروه در نهایت فینالیست انتخاب می‌شود. این گروه‌ها در سرود دارای استعداد هستند و بین همین گروه‌های دارای استعداد انتخاب خواهیم کرد که کدام یک بهتر هستند. این موضوع با موضوع استعدادیابی بسیار متفاوت است.
شما داوری جشنواره‌ها را به واسطه حضور چهار داور تلنت (استعدادیاب) می‌بینید؟ برنامه ما تلنت (استعدادیاب) نیست؛ بلکه داوران به صورت تخصصی بهترین ها را انتخاب می‌کنند. همین ویژگی برنامه «همآهنگ» نشان می‌دهد که با تلنت‌ها متفاوت است. همه گروه‌ها با استعداد هستند و کاری به این بخش نداریم با این موضوع کار داریم که تا چه میزان توانمند هستند و تا چه میزان تخصص دارند تا بتوان با آنها یک اتفاق بزرگ را رقم زد.
انتقاد دیگری که وجود دارد این است که مسابقات استعدادیابی یکسری نوجوان را مقابل دوربین می‌آورند و بعد از شناخته شدن در این سن حساس، رها می‌کنند و هیچ توجهی به آنچه در آینده قرار است پیش رو داشته باشند نمی‌شود. شما برای آینده نوجوانانی که مقابل دوربین قرار می‌گیرند فکری کرده‌اید؟
حضور دختران بر روی صحنه کارناوال برنامه «همآهنگ» و در ادامه در استودیو، مزیت ویژه‌ای نیست. برنامه وظیفه‌اش را انجام داده است
حوزه سرود، حوزه گروهی و تشکیلاتی است و فعالیت آن به صورت فردی نیست. اگر برنامه کمک به دیدن شدن کسی کند یک نفر نیست؛ یک گروه ۱۵-۱۶ نفره نوجوان است که باهم دیده می‌شوند. ضمن اینکه گروه‌ها تحت سرپرستی یک مربی هستند. مربی که دغدغه‌هایی داشته و آمده این گروه سرود را راه‌اندازی کرده است. لذا بخشی از آینده راه گروه، توسط همین مربی پیش برده می‌شود. بُعد دیگر ماجرا به موسسه «ماوا» برمی‌گردد که تولیدکننده این پروژه است. این موسسه، سال‌هاست به صورت تخصصی در حوزه سرود ورود و از ابتدا راه‌هایی را باز کرده و حواسش به گروه‌های سرود است. نکته دیگر هم این است که عمر مفید گروه‌های سرود بیشتر از ۲ سال نیست. نوجوانی هم به صورت تکخوان معروف بشود ۲ سال بعد عضوی از گروه نیست. چون دوره گذرایی است و قطعا گروه سرودی که به واسطه برنامه «همآهنگ» دیده می‌شود تا یکی ۲ سال آینده توسط موسسه «ماوا» قابل کنترل و قابل رصد است و حتما با مدیریت و حواس‌جمع، پیش می‌رود. این موسسه از همین الان برای آینده، برنامه‌هایی دارد که هم به نفع گروه‌های سرود و هم به نفع جریان سرود است. تا جایی که یک تخصص و توانمندی در گروه‌ها ایجاد خواهد شد و دیگر نیاز به ساخت چنین برنامه‌هایی نیز نخواهد بود.
چهار داوری که برای مسابقه «همآهنگ» حضور پیدا کرده‌اند بر چه اساس و با توجه به چه معیارها و فاکتورهایی انتخاب شده‌اند؟
بخشی از سرود مبتنی بر خواندن، صدا و خوش‌صدایی است و بخش عمده دیگر آن مبتنی بر کار گروهی، پرورشی و تربیتی است. ما در این حوزه از اشکان کمانگری استفاده کردیم که توانایی آموزش خواندن را مانند یک معلم به خوبی می داند. از یک طرف نیز خود او خوش‌صداست و از طرف دیگر می‌تواند فضا را بسیار آکادمیک و قابل فهم برای قشر کودک و نوجوان کند. عباس غزالی، تمام دوران نوجوانی‌اش در کارهای تیمی و گروهی سرود و نمایش حضور داشته و اصطلاحا از زمین خاکی شروع کرده است.
بنابراین عباس غزالی خیلی خوب می‌تواند گروه‌ها را به خوبی شناسایی و بهترین‌های آنها را به درستی انتخاب کند. فلورا سام نیز از یک سو به واسطه مولف و کارگردان بودن‌اش و از سوی دیگر مهربان بودن و مادر بودن‌اش موجب شد از ایشان بخواهیم در این برنامه، کنار ما حضور داشته باشد.
از طریق خانم سام اگر گروهی دارای اضطراب بود می‌توانستیم علت اضطراب را پیدا کنیم. ما گروه‌هایی را وارد استودیو کرده‌ایم تا با آنها مسابقه برگزار کنیم که از همه لحاظ دارای توانمندی هستند. از این رو نداشتن استرس (اضطراب)) و نشان دادن توانایی‌شان بر روی صحنه، توانایی است که باید تمام گروه‌های حاضر در رقابت داشته باشند و از این نظر خانم سام به ما بسیار کمک کرد.
از طریق خانم سام اگر گروهی دارای اضطراب بود می‌توانستیم علت اضطراب را پیدا کنیم. ما گروه‌هایی را وارد استودیو کرده‌ایم تا با آنها مسابقه برگزار کنیم که از همه لحاظ دارای توانمندی هستند
انتخاب امیریل ارجمند نیز از آن رو بود که ایشان فردی توانمند در حوزه بازیگری است. در عین حال هنرمند مسلط بر حوزه موسیقی است. البته در حوزه موسیقی آنقدر صاحب نام نیست با این وجود روی موسیقی به طور کامل شناخت دارد. ضمن اینکه دارای شخصیت برون‌گراست و به راحتی می‌تواند با نوجوان ارتباط برقرار کند. واسطه حضور امیریل کنار ما به دلیل همین بُعد قهرمان‌پروری بود. بُعدی که از موضعی می‌تواند با نوجوان صحبت کند که هم موضعه مقتدرانه داشته باشد و هم در عین حال لطافت خودش را داشته باشد.
بخش کارگردانی برای آنکه بتواند این چهار داور را با برنامه همراه کند تا هم مخاطب عام و هم مخاطب متخصص این هیات داوران را بپذیرد؛ چه کارهایی انجام داده است؟
من به شخصه در حوزه برنامه‌سازی به ویژه برنامه‌ای مانند «همآهنگ» که مخاطب خاص خودش را که نوجوانان هستند دارد؛ چندان نگاه تخصصی ندارم. نیاز بیشتر من در ساخت این برنامه آن بود که عوام پسند و عوام فهم باشد. تلاش شده برنامه‌ای ساخته شود تا وقتی نوجوان به تماشای آن می‌نشیند احساس نکند سر کلاس درس نشسته است.
لذا داورها را طوری با برنامه همراه کرده‌ایم که صرفا سلیقه‌شان را بیان کنند؛ اما سلیقه‌ای که از یک تخصص برآمده است. یعنی هر کدام از داوران با توجه به حوزه‌های تخصصی‌شان، کاملا سلیقه‌ای با موضوع برخورد داشته باشند. در ادامه راه هم همین رویکرد را داشته‌ایم. نمی‌خواهم نام داوران مرحله بعد را بگویم؛ داورهایی انتخاب شده‌اند که بسیار تخصص دارند. وقتی دیگر غربالگری در میان گروه‌ها اتفاق افتاده است و ۳۶ گروه خوب وارد این فضا می‌شوند؛ دیگر اینجا نیاز به داور متخصص است.
چراکه ظرافت‌ها و لطافت‌های ریزتری را باید توجه کند. رقابت بین ۳۶ گروهی است که همه‌شان خوب هستند و دیگر غربالی نیاز نیست. به عنوان مثال قرار بود از بین ۵ گروه سرود، یک گروه خوب انتخاب شود. تشخیص آن کار بسیار ساده‌ای بود. لذا بیشتر به توضیحات و صحبت‌های داوران نیاز داشتیم؛ اما در مرحله بعدی تخصص‌گراتر شده‌ایم با این وجود به داورها در زمینه ملاحظات تاکید داشته‌ایم. خواهش کرده‌ایم طوری صحبت شود یک نوجوان ۱۳-۱۴ ساله علاقمند به موسیقی که هیچ توانایی و تخصصی در حوزه موسیقی ندارد نیز حرف‌های شما را متوجه شوند و جنس حرف‌ها به صورتی باشد که برای این فرد یک ارزش افزوده نیز داشته باشد.
یعنی یک فهم تخصصی هم پیدا کند. مرز بسیار باریکی است شما بخواهید یک برنامه سرگرم کننده و مفرح بسازید و ناخودآگاه تبدیل به یک برنامه تخصصی نشوید که محل پخش آن فرق می‌کند. این همان تفاوت بین شبکه چهار و شبکه نسیم است. ما برای شبکه نسیم این برنامه را ساخته‌ایم اگر قرار بود برای شبکه چهار ساخته شود قطعا جنس داورها متفاوت‌تر بود و ممکن بود نقدهایی که امروز به برنامه وارد می‌شود دیگر محلی از اعراب نداشت.
ما به دنبال بالا بردن سطح کیفی سرود هستیم. بخشی از سرود شعر، بخشی موسیقی، بخشی خوانش و بخش دیگری نیز اجرای خلاق آن است. این اجرای خلاق را هم ما به عنوان برنامه‌ساز به جریان سرود اضافه کرده‌ایم
«همآهنگ» پتانسیل آن را دارد که فصل‌های بعدی‌اش ساخته شود؟
بستگی به استقبال مخاطب دارد. هر چند به عقیده من این برنامه قابلیت آن را دارد که ادامه پیدا کند. در حال حاضر گروه‌هایی که در برنامه «همآهنگ» حضور ندارند اعلام آمادگی کرده و گفته‌اند علاقمندند تا در این برنامه شرکت کنند. تعدادشان کم هم نیست. برای ساخت این برنامه با توجه به فراخوانی که داده شد فکر می‌کنم نزدیک به ۵۴۰ گروه ثبت نام کردند و ما بر این تصور بودیم که دیگر اشباع شده و تمام گروه‌ها را پیدا کرده‌ایم؛ اما بعد از پخش برنامه متوجه شدیم خیلی از گروه‌ها نمی‌دانستند چنین اتفاقی افتاده. بنابراین به نظر می‌رسد همچنان ظرفیت وجود دارد تا گروه‌های جدید که توفیق حضور نداشتند و ما به آنها دسترسی نداشتیم را در برنامه پذیرا باشیم. البته در این یکی ۲ سال آنقدر خستگی به تن مان نشسته است نمی‌دانم اگر فصل دومی ساخته شود خود من کنار پروژه خواهم بود یا خیر. اما ظرفیت آن وجود دارد و تکراری هم نخواهد شد. چون هر بار یک گروه جدید، هر بار یک محتوای جدید و هر بار با یک فرم جدید ارائه خواهد شد.
آیا ساخت چنین برنامه‌هایی می‌تواند سطح کیفی موسیقی به ویژه حوزه سرود که بخش محدودی از موسیقی را در بر می‌گیرد بالا ببرد؟ یا چنین برنامه‌هایی تنها می‌توانند در قالب سرگرمی به مخاطب‌ها ارائه شود؟
ما به دنبال بالا بردن سطح کیفی سرود هستیم. بخشی از سرود شعر، بخشی موسیقی، بخشی خوانش و بخش دیگری نیز اجرای خلاق آن است. این اجرای خلاق را هم ما به عنوان برنامه‌ساز به جریان سرود اضافه کرده‌ایم. بنابراین اگر بخواهیم سرود را ارتقا دهیم باید تمام سطوح آن همچون موسیقی، شعر، محتوا، جنس خواندن، توانمندی اجرا و... را ارتقا داد. برنامه «همآهنگ» در تلاش است تا بتواند تمامی این سطوح را توسط کارشناسان و اساتیدی که کنار خود دارد بالا ببرد. در هر کدام از سطوح اگر تغییری اتفاق بیافتد جریان سرود رشد کمی و کیفی پیدا خواهد کرد و هدف ساخت این برنامه هم همین است.