به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، قدسیه پایینی دبیر رویداد کتاب تهران، در ابتدای مراسم، به اهمیت بررسی کنشگری زنان مسلمان در اوایل انقلاب اشاره کرد و گفت: رویداد کتاب تهران با محوریت بررسی زن کنشگر مسلمان از فروردین ماه ۱۴۰۲ آغاز شد و در این سلسله جلسات می‌خواهیم الگویِ زنِ مسلمانِ کنشگرِ انقلابی را از میان کتب خاطرات دوران دفاع مقدس و دوران انقلاب اسلامی بیرون کشیده و آن را به الگوی کاربردی امروزی برای نسل حاضر و نیز آیندگان تبدیل کنیم.
ظرفیت جهانی شدن الگوی تربیت اسلامی
دبیر رویداد، به فراهم شدن زمینه‌ی رشد پس از انقلاب اشاره کرد و گفت: در دوران پیش از انقلاب هم، علماء بودند و شاگردان خاص و اندکی داشتند اما در دوران انقلاب، رشد به یک اتفاق همگانی تبدیل شد و ظهور و بروز آن در مدارس، تأسیس «نهاد امور تربیتی» بود.
وی نیاز به رشد و پرورش را نیازی فطری خواند و عنوان کرد: انحلال نهاد امور تربیتی در مدارس، نیاز به مربی را در نوجوانان از بین نبرد؛ اقبال به کتاب‌های سیره‌ی علما در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ را می‌توان پاسخی به این نیاز فطری دانست که در مدارس، به آن بی‌توجهی شده بود.
این نویسنده تاکید کرد: مسیر تزکیه در ایران به برکت انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، عمومی شد و امیدواریم این الگوی به شدت خاص، که در انقلاب متکثر شد را بتوانیم روزی جهانی کنیم.
دلیل برجسته شدن معلمان پرورشی در دهه‌ی ۶۰
محمدصادق افشاری مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در تهران، از ضرورت پرداختن به مربیان پرورشی دهه‌ی ۶۰ در کتاب‌ها مطالبی بیان کرد و گفت: در دفتر مطالعات جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی، مسئله‌ی کنش انسان انقلاب اسلامی به عنوان محور موضوعات مورد توجه قرار گرفته است.
وی دلیل برجسته شدن معلمان پرورشی در دهه‌ی ۶۰ را، ورود مردم به میدان عمل و کنشگری آنان دانست.
سیر نزولی بازنمایی معلم در فیلم‌های ایرانی
مریم اسدزاده، پژوهشگر و فیلمنامه‌نویس، سیر فیلم‌های ایرانی در بازنمایی نقش مهم و تمدن‌ساز معلم را نزولی ارزیابی کرد و افزود: متأسفانه فیلم‌های تولید شده، معلم‌ها را به سمتی سوق داد که درباره‌ی حق و حقوق خود مطالبه‌گر باشند و کار در راه خدا را بی‌ارزش بشمارند. در سینمای ایران از فیلم شنا در زمستان، ساختۀ محمد کاسبی در سال ۱۳۶۰ و با بازی مجید مجیدی که نهج البلاغه و امیرالمومنین علیه‌السلام را معلم واقعی نشان می‌دهد به فیلم‌هایی چون بمب یک عاشقانه رسیدیم.
مجری کارشناس تصریح کرد: وظیفه‌ی سینما، نشان دادن مشکلات معلم و فروکاستن نقش آن‌ها به یک شخص معمولی و درگیر با مسائل مالی نیست. معلم، جایگاه رفیع، و نقش راهبردی و استراتژیکی در تربیت نسل و پیشبرد اجتماع دارد و سینما باید به سراغ این بخش از شخصیت آن‌ها برود.
چرا نهاد موفق امور تربیتی منحل شد؟
مریم انصاری، مجری و کارشناس، در تأیید صحبت‌های اسدزاده، گفت: وقوع انقلاب اسلامی، این ظرفیت را برای همه‌ی انسان‌ها به وجود آورد که علاوه بر خودسازی، به فکر دیگرسازی و تأثیر مثبت بر دیگران هم باشند که از نمونه‌های آن مربیان پرورشی بودند. مربیان پرورشی در دهه‌ی ۶۰، با مطالعه و آمادگی، سرکلاس‌ها حاضر می‌شدند و بسیار موفق عمل می‌کردند.
این کارشناس تأکید کرد: هر زمان روحیه‌ی کنشگری در مردم تقویت شود، به فضل الهی موفقیت‌های عظیمی حاصل خواهد شد؛ امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری نیز بر پرورش این روحیه تأکید دارند.
وی افزود: جای تعجب است که نهاد موفقی مانند «نهاد امور تربیتی»، در دولت‌های بعد منحل شد. معمولاً برای نهادی که موفق عمل می‌کند تصمیمی مبنی بر انحلال نمی‌گیرند و این واقعاً جای یک پرسش بزرگ در تاریخ ماست.
حذف نهاد موفق امور تربیتی در دولت‌های سازندگی و اصلاحات
در ادامه کلیپی پخش شد که توسط پژوهشگران حوزه‌ی رسانه و سینما در خصوص تاریخچه‌ی امور تربیتی در مدارس، تهیه شده بود. در این کلیپ، تشکیل امور تربیتی به تدبیر شهیدان رجایی و باهنر پس از انقلاب، تا کمرنگ شدن و انحلال آن در دولت‌های سازندگی و اصلاحات، و سپس احیای مجدد آن تحت عنوان معاونت پرورشی و امور تربیت بدنی، به صورت تصویری ارائه شد که خلاصه‌ی آن به شرح زیر است:
امور تربیتی در مدارس، که در دهه ۶۰ درخشان و تاثیرگذار در جامعه حرکت می‌کرد، پس از جنگ، رو به افول گذاشت. تا جایی که در دولت اصلاحات به طور کامل حذف شد. دولت سازندگی در سال ۱۳۶۸، کانون فرهنگی تربیتی را به عنوان مکمل فعالیت‌های پرورشیِ سازمان در نظر گرفت تا در سه محور جوانه‌ها، انجمن‌ها و فعالیت‌های عمومی و مناسبتی کار کند. اما پس از مدتی این کانون ها با ایده‌ی خودگردانی به وسیله‌ی کسب درآمد تبدیل شدند و کاری از پیش نبردند. دولت اصلاحات نیز در سال ۱۳۷۸ جایگزینی برای امور تربیتی تاسیس کرد: سازمان دانش‌آموزی. بعد هم طرح تعمیم مطرح شد و انحلال معاونت پرورشی به امضای وزیر آموزش و پرورش وقت رسید. طبق طرح تعمیم، فعالیت‌های تربیتی و پرورشی به کلیه معلمان تعمیم داده شد واجرای فعالیت پرورشی به صورت مجزا دیگر لزومی نداشت.
نتیجه این طرح ها چه بود؟ سازمان دانش‌آموزی که یادآور دوران پیشاهنگی زمان شاه بود، به فعالیت‌های پرورشی جنبه‌ی سرگرمی داد. طرح تعمیم هم عملا فعالیت‌های تربیتی را به تعطیلی کشاند زیرا هرچند درست است که هر معلمی، باید در کلاس خود از تلنگرهای تربیتی غفلت نکند، اما این مطالب منافاتی با وجود یک نهاد تخصصی در آموزش و پرورش نداشت.
به دلیل همین خلا، مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۳ سخن از احیای امور پرورشی به میان آوردند و در فروردین ۱۳۸۵ کلیات آن به تصویب رسید تا معاونت پرورشی و تربیت بدنی دوباره احیا شود. البته در طول این سال‌ها برخی مدارس با مربیان و مدیران متعهد کارهای موفقی را انجام دادند اما تأثیر آن انحلال چند ساله در مدارس، بیش از این مشهود بود. فعالیت‌های ناب و اثرگذار تربیتی در آن زمان، جای خود را به فوق برنامه‌ها، برگزاری مسابقات و نصب تراکت در تابلو اعلانات مدرسه داد و کارهای نمایشی جای کارهای مبنایی را گرفت.
مریم انصاری، اجرای این مراسم را بر عهده داشت و مریم اسدزاده به عنوان پژوهشگر و فیلمنامه‌نویس و محمدصادق افشاری، مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی، مهمانان رویداد بودند.
رویداد کتاب تهران، به صورت ماهانه، درباغ کتاب تهران برگزار می‌شود. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به کانال رویداد کتاب در پیام‌رسان بله به نشانی @ruydadeketab مراجعه کنند.