به گزارش ایرنا، وزارت نیرو اعلام کرد: از جمله مفاهیم کلیدی که در حوزه تولید، توزیع و مصرف انرژی برق مطرح است باید به موضوع اقتصاد انرژی اشاره کرد؛ مسئله بسیار مهمی که بی‌توجهی به آن می‌تواند خسارت‌های سنگینی را متوجه اقتصاد کشورها در سطح کلان کند و از سوی دیگر توجه به آن منافع اقتصادی قابل توجهی را برای هر کشوری به همراه دارد.
اهمیت اقتصاد انرژی در صنعت برق بیشتر از این بابت مطرح می‌شود که بدانیم تولید کافی و به اندازه انرژی برق نیازمند مجموعه اقدامات پر هزینه‌ای چه در بخش احداث نیروگاه و چه در بخش نگهداری از تأسیسات، انتقال و توزیع برق است و اگر میان ظرفیت تولید و نیاز مصرفی کشورها تعادلی ایجاد نشود، به واسطه محدودیت منابع پاسخگویی به نیازهای روزافزون جامعه جز با صرف هزینه‌های بسیار سنگین امکان پذیر نخواهد بود.
توضیح بیشتر در این باره اینکه هزینه احداث یک نیروگاه ۱۵۰۰ مگاواتی که قادر به تولید ۱۲۰۰ مگاوات ساعت برق باشد، چیزی حدود ۱.۵ میلیارد دلار ارزیابی می‌شود که به این هزینه باید قیمت جهانی تولید هر کیلووات ساعت انرژی برق که چیزی حدود ۱۰ سنت معادل (۵ هزار تومان) است را نیز اضافه کرد.
هر یک ساعت فعالیت نیروگاه ۱۵۰۰ مگاواتی ۶ میلیارد تومان هزینه دارد
بر اساس این گزارش، برای هر یک ساعت فعالیت نیروگاه مورد اشاره چیزی حدود ۱۲۰ هزار دلار معادل ۶ میلیارد تومان هزینه می‌شود و بر این اساس اگر در هر کشوری با اجرای طرح‌های مدیریت مصرف و صرفه‌جویی از احداث یک نیروگاه مازاد با توان تولید ۱۲۰۰ مگاوات برق جلوگیری شود، جدا از ۱.۵ میلیارد دلار هزینه احداث نیروگاه، با احتساب ساعات فعالیت مفید این نیروگاه به صورت سالانه حداقل ۷۰۰ میلیون دلار معادل ۳۵ هزار میلیارد تومان در کشور صرفه‌جویی رقم خواهد خورد.
بر اساس همین اصل مهم در بسیاری از کشورهای جهان شاهد مدیریت مصرف برق در کل طول سال به ویژه در ایام اوج بار مصرف هستیم و دولت‌ها تلاش می‌کنند با روش‌های مختلف از جمله ارائه پاداش و یا جریمه شهروندان خود را به صرفه‌جویی در مصرف انرژی برق ترغیب کنند.
به طور مثال در کشور آمریکا که سالانه ۱۵ تا ۲۰ دوره اوج مصرف وجود دارد، در ایام اوج مصرف تعرفه برق تا سه برابر قیمت تمام شده (۱۰ سنت برای هر کیلووات ساعت) افزایش می‌یابد تا از این طریق اولاً تلاش شود مصرف مشترکان کاهش پیدا کند و ثانیاً مشترکان پر مصرف هزینه بیشتری بابت مصرف برق پرداخت کنند تا شرکت‌های تولیدکننده برق متضرر نشوند.
موضوع دریافت قیمت تمام شده تولید برق از مشترکان (هر کیلووات ساعت ۵ هزار تومان) و جریمه مشترکان پر مصرف در بسیاری از کشورهای جهان در حالی است که در ایران استراتژی ارائه پاداش با هدف ترغیب مشترکان به صرفه‌جویی مورد تأکید است و تلاش می‌شود از این مسیر مشترکان بخش خانگی مصرف خود را کاهش دهند.
در همین راستا در دو سال اخیر موضوع مدیریت مصرف برق از طریق ارائه پاداش در کنار سایر برنامه‌ها مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفت و در تابستان سال گذشته ارائه پاداش ۴ برابری و در سال جاری طرح ارائه پاداش ۲۰ برابری صرفه‌جویی بخش خانگی به اجرا در آمد.
اجرای این طرح و طرح‌های مشابه در بخش‌های دیگر از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم ظرفیت عملیاتی تولید برق ایران در اوج بار چیزی حدود ۶۰ هزار مگاوات است و اگر مدیریت مصرف در این رابطه صورت نگیرد، برای جلوگیری از خاموشی و به تبع آن تأمین نیازهای مازاد به ده‌ها میلیارد دلار اعتبار و ساخت چندین نیروگاه جدید نیاز است که نه به لحاظ اقتصادی و نه به لحاظ زیست محیطی توجیه منطقی ندارد.
در مقابل مشارکت شهروندان در اجرای طرح‌های مدیریت مصرف و صرفه‌جویی نه تنها به واسطه سوخت مورد نیاز کمتر در نیروگاه‌ها پیامدهای مثبت زیست محیطی به همراه دارد، همچنین به واسطه کاهش نیاز کشور به احداث نیروگاه جدید به اقتصاد کلان کشور کمک شایانی می‌کند.
در این حالت و با فرض کاهش ۴ درصدی مصرف برق تنها در بخش خانگی امکان صرفه‌جویی ۱۲۰۰ مگاوات برق معادل ظرفیت یک نیروگاه. ۱۵۰۰ مگاواتی ایجاد خواهد شد که معنای دیگر آن بی نیازی از احداث نیروگاهی مازاد به ارزش حدودی یک و نیم میلیارد دلار خواهد بود.
۴ درصد صرفه‌جویی در بخش خانگی از مصرف ۲ میلیارد متر مکعب سوخت نیروگاهی جلوگیری می‌کند
علاوه بر آن از آنجایی که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲ باید چیزی بیش از ۳۵۰ میلیارد کیلووات ساعت انرژی برق برای تأمین نیازهای کشور تولید شد، تنها با ۴ درصد صرفه‌جویی در این حوزه می‌توان از طریق جلوگیری از سوخت مازاد و هزینه‌های تبدیل انرژی در نیروگاه‌ها معادل ۲ میلیارد متر مکعب در سوخت نیروگاهی و نهایتاً ۷ میلیارد کیلووات ساعت در انرژی الکتریکی برق معادل ۷۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی فقط در سال جاری برای کشور رقم زد؛ رقم قابل توجهی که می‌توان آن را در دیگر حوزه‌ها مانند حوزه‌های عمرانی، بهداشت و درمان و... به مصرف رساند و یا صرف توسعه ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر کشور کرد.
مستند به موارد فوق مشاهده می‌شود که اجرای طرح‌های مدیریت مصرف برق و صرفه‌جویی در این حوزه چه در ایام اوج بار مصرف و چه در دیگر ایام سال تا چه میزان می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کرده و از صرف هزینه‌های هنگفت جلوگیری کند.