به گزارش ایرنا اتصال بیرجند به ریل سراسری یکی از مطالبات دیرینه مردم خراسان جنوبی به شمار می‌رود و اگرچه قطعه بیرجند - یونسی که محل اتصال کریدور ریلی شرق کشور به راه‌آهن بافق - مشهد است در سال‌های گذشته کلنگ‌زنی شد اما تامین مالی این طرح به دولت سیزدهم رسید.
مطالبه‌ای که در ۲ سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی از سوی مردم، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نخبگان و مسوولان استان مطرح شد و تسریع در تامین مالی راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی جزو مصوبات سفر استانی قرار گرفت و آیت الله سید ابراهیم رییسی در پایان دومین سفر به خراسان جنوبی اعلام کرد که تمامی مقدمات طرح راه‌آهن استان فراهم شده است.
با پیگیری مستمر استاندار، مسوولان استانی و اهتمام دولتمردان در ۲ سال گذشته گشایش‌های خوبی از محل ۲ مسیر اعتباری برای این طرح زیرساختی اولویت‌دار حاصل شده است.
راه‌آهن شرق کشور از بابت اتصال جنوب شرق به شمال شرق ایران اهمیت دارد که چابهار را به سرخس متصل می‌کند و نقش مهمی در حمل و نقل مسافر و کالا همچنین توسعه مبادلات تجاری با کشورهای همسایه به ویژه پاکستان و افغانستان دارد.
طول مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - مشهد ۹۱۰ کیلومتر است که از این مقدار ۴۲۱ کیلومتر در جغرافیای استان خراسان جنوبی قرار دارد و مسیر حد فاصل بیرجند تا ایستگاه یونسی ۲۸۱ کیلومتر است.
احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی یکی از مهمترین طرح‌های زیربنایی است که پس از سال‌ها انتظار در اواسط مهر ۱۳۹۸، عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتر آن از سمت خراسان جنوبی به سمت خراسان رضوی آغاز شد اما نحوه تامین مالی این پروژه از همان ابتدای کار به عنوان یک چالش خود را نشان داد.
این طرح که مصوبه هیات وزیران را مبنی بر تامین اعتبار در قالب ۷۰ درصد توسط صندوق توسعه ملی، ۲۰ درصد آورده کنسرسیوم ریلی و ۱۰ درصد وزارت راه و شهرسازی دارد برای آنکه به سرنوشت طرح‌های نیمه‌تمام دچار نشود با تاکید رئیس جمهور در اولویت تامین منابع مالی قرار گرفت.
تامین مالی از ۲ مسیر اعتباری شامل مسیر اول از طریق کنسرسیوم بانکی برای تخصیص ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار بوده و مسیر دوم از محل تهاتر نفتی است.
خوشبختانه در بودجه سال جاری با پیگیری جدی مسوولان استانی، همت دولت و نمایندگان مجلس، همراهی قوای سه‌گانه و موافقت رهبر معظم انقلاب با برداشت منابع از صندوق توسعه ملی، ۱۸ هزار میلیارد تومان از محل تهاتر نفت برای کل مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد پیش‌بینی شده است.
از این مبلغ هشت هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان برای اجرای ۱۳ قطعه در حوزه استحفاظی خراسان جنوبی در نظر گرفته شده که امید است با تخصیص کامل این اعتبار، امسال این طرح مهم و ملی شتاب بگیرد.
مسیر نخست برای تامین اعتبار احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی به دلیل اهمیت اتصال مرکز استان به خط ریلی در گام اول دنبال می‌شد اما در مسیر دوم کل مسیر راه‌آهن در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی به طول ۴۲۱ کیلومتر به طور کامل تامین اعتبار شد.
موضوع سرعت بخشیدن به روند احداث راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی به عنوان مطالبه استان در سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی اوایل تشکیل دولت سیزدهم مطرح شد و طبق دستور آیت الله رییسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.
پس از این تاکید و دستور رئیس جمهور مبنی بر ایجاد ساز و کار لازم از سوی وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های عامل که جزو مصوبات سومین سفر دور اول سفرهای استانی دولت قرار گرفت، دور تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه شروع شد.
استاندار خراسان جنوبی پس از حضور در این استان پیگیری برای به سرانجام رساندن این طرح زیرساختی و مطالبه مردم را در اولویت قرار داد و در سفرهای متعدد به پایتخت و دیدار با دولتمردان، ابعاد مختلف آن پیگیری شد.
از جمله دی ۱۴۰۰ دیدار با رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی و مدیران عامل بانک‌های مختلف در تهران، مساعدت این صندوق برای پرداخت تسهیلات به طرح ریلی خراسان جنوبی را در پی داشت و در این دیدارها مقرر شد صندوق توسعه ملی، مساعدت لازم را برای پرداخت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل انجام دهد که این تصمیم گامی بلند در اجرای طرح است.
علاوه بر اعلام آمادگی کنسرسیوم بانکی برای تزریق ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار به این طرح، دولت نیز در بودجه سالانه اعتباراتی برای آن در نظر گرفته است.
یک هفته بعد استاندار خراسان جنوبی با مدیرعامل بانک رفاه کارگران دیدار کرد که منجر به افزایش ۲ برابری سهم این بانک در اعتبارات طرح راه‌آهن بیرجند - یونسی شد و بانک رفاه به عنوان سرگروه کنسرسیوم بانکی نسبت به افزایش سهم عاملیت خود در تامین اعتبارات موافقت کرد.
بر این اساس سهم عاملیت بانک رفاه از سقف ۳۰۰ میلیارد تومان به ۶۰۰ میلیارد تومان افزایش می‌یابد همچنین این بانک پذیرفت، موضوع افزایش سهم عاملیت دیگر بانک‌های عضو کنسرسیوم را پیگیری کند.
۲۹ دی ماه در نتیجه دیداری که نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی با مدیرعامل بانک تجارت داشت، این بانک با افزایش ۲ برابری سهم خود در تامین اعتبارات طرح ریلی خراسان جنوبی موافقت کرد و استان یک گام دیگر به تشکیل کنسرسیوم بانکی نزدیک‌تر شد.
هفتم بهمن ۱۴۰۰ هم بانک خاورمیانه با پذیرش عاملیت ۳۰۰ میلیارد تومان در تامین منابع مالی راه‌آهن از طریق کنسرسیوم موافقت کرد.
اعلام موافقت بانک ایران زمین در ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ با پذیرش عاملیت به مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان، اعلام موافقت بانک تجارت در ۲۶ اسفند با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان، اعلام موافقت بانک ملت در ۱۸ خرداد پارسال با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان و اعلام موافقت بانک ملی در ۱۱ تیر ۱۴۰۱ با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان از دیگر نتایج پیگیری‌ها برای تامین منابع مالی بوده است.
استاندار خراسان جنوبی شهریور پارسال در دیدار با معاون اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور درخصوص روند اجرای طرح راه‌آهن استان رایزنی کرد.
براساس مذاکرات صورت گرفته در این جلسه و مستندات و توافقات قبلی، مقرر شد سازمان برنامه و بودجه کشور طی مکاتبه‌ای با هیات دولت، نظر مساعد خود را مبنی بر پذیرش صدور تضمین‌نامه برای پروژه راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی اعلام کند.
پیگیری‌های مسوولان خراسان جنوبی برای تامین اعتبار و تسریع در اجرای طرح راه‌آهن استان از مسیرهای دیگر اعتباری ادامه داشت تا اینکه اردیبهشت امسال استاندار خراسان جنوبی از تامین اعتبار ۱۸ هزار میلیارد تومان برای کل مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد از محل تهاتر نفتی خبر داد.
جواد قناعت گفت: عملیات اجرایی این طرح در آینده نزدیک با حضور مهمانان کشوری آغاز می‌شود و یکی از آرزوهای دیرینه مردم استان اتصال بیرجند به ریل سراسری است که اتفاقات خوبی در این زمینه به همت دولت سیزدهم در حال رقم خوردن است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به تشریح نحوه تامین اعتبار و آخرین روند اجرای این طرح پرداخت و گفت: ساخت خطوط ریلی در ۱۳ قطعه این استان با تامین اعتبار هشت هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در بودجه سال جاری شتاب می‌گیرد.
علیرضا عباس‌زاده افزود: خراسان جنوبی تنها استانی است که از امکانات و زیرساخت راه آهن محروم بوده و همین موضوع هزینه‌های حمل و نقل را افزایش داده است، با توجه به مزیت معدن و جابه‌جایی حجم بالای فرآورده‌های معدنی در استان، اتصال به خط ریلی از اولویت‌های زیرساختی خراسان جنوبی است.
وی اظهار داشت: مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد به عنوان طرح اولیه ریلی از چند سال پیش در دستور کار دولتمردان قرار گرفته و تکمیل کریدور ریلی جنوب به شمال کشور جزو اولویت‌های حمل و نقل کشور است که طرح آن از چند سال قبل آماده شد.
معاون استاندار خراسان جنوبی گفت: طول کل مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد ۹۱۰ کیلومتر در ۲۳ قطعه است که قطعات یک تا هشت در حوزه استحفاظی استان سیستان و بلوچستان، قطعات ۹ تا ۲۱ در استان خراسان جنوبی و ۲ قطعه ۲۲ و ۲۳ نیز در حوزه استحفاظی استان خراسان رضوی اجرا می‌شود.
وی گفت: این مسیر ۹۱۰ کیلومتری در کریدور جنوب به شمال اکنون زیر پنج درصد پیشرفت فیزیکی دارد که مهمترین قطعه این مسیر هم بیرجند - یونسی است تا مرکز خراسان جنوبی به خط ریلی متصل شود و این قطعه نسبت به سایر قطعات پیشرفت فیزیکی مناسب‌تری دارد.
معاون عمرانی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه ۱۳ قطعه خط ریلی زاهدان - بیرجند - مشهد در استان خراسان جنوبی اجرا می‌شود افزود: مطالعه قطعه ۹ در حال انجام است، اسناد مناقصه قطعات ۱۰، ۱۱ و ۱۲ آماده شده، اسناد مناقصه قطعات ۱۳ و ۱۴ بارگذاری شده و آماده تحویل به پیمانکار است.
وی اظهار داشت: قطعه ۱۵ در حال اجرای اسناد مناقصه است؛ قطعات ۱۶، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ در حال اجرا و قطعات ۲۰ و ۲۱ نیز در حال انعقاد قرارداد است.
عباس‌زاده گفت: در یک یا ۲ ماه آینده مطالعات قطعات مختلف در خراسان جنوبی تکمیل می‌شود و همه قطعات را به پیمانکار واگذار خواهیم کرد و کار به صورت جدی آغاز خواهد شد.
وی با اشاره به اقدام مهم برای تامین منابع مالی این طرح بزرگ ملی در دولت سیزدهم گفت: یکی از چالش‌های بزرگ ما در سال‌های گذشته، موضوع تامین اعتبار کل مسیر راه آهن در استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی بود.
معاون استاندار خراسان جنوبی افزود: خوشبختانه با همت دولت و نمایندگان مجلس، همراهی قوای سه‌گانه و موافقت رهبر معظم انقلاب با برداشت منابع از صندوق توسعه ملی، ۱۸ هزار میلیارد تومان از محل تهاتر نفت در سال جاری برای کل این مسیر پیش‌بینی شده است.
او تهاتر نفتی را یکی از روش‌های جدید برای تامین مالی ابر پروژه‌ها در کشور اعلام کرد و گفت: با این اقدام دغدغه‌ای در زمینه تامین مالی این طرح مهم ملی نخواهیم داشت از طرفی سرعت کار هم شتاب خواهد گرفت.
عباس‌زاده تصریح کرد: کار ساخت خطوط ریلی در تمامی قطعات خراسان جنوبی امسال با اعتبار هشت هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان شتاب بیشتری می‌گیرد که از این مبلغ چهار هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان برای مسیر بیرجند - قاین - یونسی و چهار هزار میلیارد تومان برای مسیر نهبندان - بیرجند در بودجه سال جاری پیش‌بینی شده است.
وی افزود: با تامین منابع مالی، امسال شاهد اجرای کار در ۱۳ قطعه مسیر راه‌آهن در منطقه خراسان جنوبی خواهیم بود که مسیری از شهرستان نهبندان تا یونسی گناباد را شامل می‌شود، ۱۳ پیمانکار برای اجرای ۱۳ قطعه کارشان را همزمان شروع خواهند کرد تا سرعت اجرای طرح‌ها افزایش یابد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی اجرای مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد را یک ابر پروژه در سطح کشور خواند و تصریح کرد: عزم دولت سیزدهم فعال کردن محورهای ترانزیتی به ویژه در شرق کشور برای توسعه همکاری با کشورهای همجوار است.
وی گفت: همچنین با توجه به سیاست دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی منطقه‌ای و توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری، اجرای خط ریلی شرق به یکی از اولویت‌های اصلی طرح‌های زیرساختی کشور تبدیل شده است.
عباس‌زاده بیان کرد: رئیس جمهور در سفر دوم به خراسان جنوبی به مردم استان قول داد که احداث راه‌آهن استان با سرعت آغاز خواهد شد و با اجرای خط ریلی شرق طی چند سال آینده زاهدان، زابل، نهبندان، سربیشه، بیرجند، قاین و یونسی گناباد به کریدور جنوب به شمال متصل می‌شوند.
وی با اشاره به هدف‌گذاری برای تکمیل این طرح زیرساختی گفت: در صورت تامین مالی تا پایان سال ۱۴۰۴ شاهد افتتاح طرح راه آهن در استان خواهیم بود.
همچنین استاندار خراسان جنوبی بتازگی با هدف پیگیری امور استان به ویژه تعیین تکلیف زمان آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی با وزیر راه و شهرسازی دیدار کرد.
پیگیری تسریع در آغاز عملیات راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی و راه‌آهن زاهدان - نهبندان - بیرجند، تامین اعتبارات لازم برای تکمیل باندهای دوم از مصوبات سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی و نیز راه‌های کویری استان همچنین تامین اعتبار خدمات زیربنایی نهضت ملی مسکن از جمله دستور کارهای این جلسه بود.
دستور وزیر مبنی بر تسریع در روند پیمان‌سپاری قطعات باقیمانده خط ریلی زاهدان - نهبندان - بیرجند و نیز شتاب بخشیدن به تعیین تکلیف زمان شروع عملیات اجرایی راه‌آهن استان یکی از نتایج این دیدار بود.
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی که در این دیدار حضور داشت درباره آخرین روند اجرای طرح ریلی استان به خبرنگار ایرنا گفت: دولت سیزدهم برای تحقق وعده‌هایی که در زمینه راه‌آهن به مردم خراسان جنوبی داده از ۲ مسیر وارد عمل شده است لذا موافقت صندوق توسعه ملی برای مبلغ مورد تقاضا اخذ شده و بانک‌های عامل هم به عنوان کنسرسیوم پای کار آمدند.
میر محمد مودی افزود: اما اختلاف حقوقی در این بین وجود دارد و باید تضمین‌های لازم از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور صادر شود که با پیگیری‌هایی که در معاونت‌های ریاست جمهوری انجام شده، اکنون موضوع ابهام صدور تضمین از طریق سران سه قوه در دست پیگیری است.
وی طول راه‌آهن زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد را ۹۱۰ کیلومتر اعلام کرد که از این مقدار ۴۲۱ کیلومتر در جغرافیای استان خراسان جنوبی قرار دارد و حد فاصل بیرجند تا ایستگاه یونسی ۲۸۱ کیلومتر است.
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی افزود: از این میزان ۸۸ کیلومتر در استان خراسان رضوی بوده که ۵۸ کیلومتر آن از سمت خراسان رضوی در دست اجراست و ۱۹۳ کیلومتر در استان خراسان جنوبی قرار دارد که عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتر آن شروع شده و اکنون در مرحله عملیات زیرسازی حدود ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی گفت: اعتبار این پروژه در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ حدود ۲۹ میلیارد تومان بود که به ۶۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ افزایش یافت و اعتبار پروژه ریلی استان در قانون بودجه از ۱۱۳ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ به ۱۴۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است.
مودی عنوان کرد: تهاتر نفت هم مسیر دیگری برای راه‌آهن خراسان جنوبی است که با پیگیری‌های انجام شده، این طرح مهم در فهرست پروژه‌های تهاتر نفت قرار گرفته است.
دومین سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی هم فرصتی برای تکمیل طرح‌های مهم و زیربنایی استان بود تا هرچه زودتر مردم از آنها منتفع شوند.
راه‌آهن و انتقال آب در سفر دوم رئیس جمهور به خراسان جنوبی که روزهای ۲۴ و ۲۵ آذر سال ۱۴۰۱ انجام شد همچون گذشته در صدر مطالبات مردمی قرار گرفت از همین رو رئیس دولت سیزدهم در نشست خبری پایان اولین سفر از دور دوم سفرهای استانی در جمع خبرنگاران گفت: از پروژه‌هایی که به مردم وعده دادیم و به نظرم از ضرورت‌های این استان، راه‌های اتصالی به ویژه ریلی بوده و همه مقدمات آن فراهم شده است.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی افزود: میزان راه‌آهنی که می‌تواند استان خراسان جنوبی را از مشکل خارج کند، بالا نیست و تقریبا ۲۸۰ کیلومتر است که باید ایجاد شود.
استاندار خراسان جنوبی درباره رهاورد سفر دوم رئیس جمهور گفت: این استان در گذشته کمتر دیده و مورد توجه واقع شده لذا راه‌آهن و انتقال آب و محرومیت‌ها به رئیس جمهور گفته شد و علاوه بر اینها موضوع تسهیلات بانکی و خط اعتباری ویژه برای ایجاد و تکمیل واحدهای کشاورزی، معدنی و تولیدی با اختیارات استاندار را مطرح کردیم.
جواد قناعت با بیان اینکه دور دوم سفر رئیس جمهور به استان ۲ نوع مصوبه داشته افزود: بخشی از قبل و در نشست‌های تخصصی و فنی معاونت عمرانی استانداری در بیرجند و تهران با محوریت معاونت اجرایی رئیس جمهور تهیه شده و بخش دوم نیز مصوباتی است که در استان حین سفر طرح و مصوب شد.