به گزارش ایرنا از وزارت صنعت، معدن و تجارت، ژئوپارک طبس پس از ژئوپارک جهانی قشم و ژئوپارک ارس، به‌عنوان سومین ژئوپارک جهانی ایران رای مثبت شورای‌عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو را دریافت کرد و امروز (شنبه، ۲۰ خرداد) به‌طور رسمی با حضور مقام‌های کشوری و استانی و پیام تصویری پروفسور «گی مارتینی» رئیس شورای ژئوپارک‌های یونسکو به ثبت جهانی رسید.
در این مراسم، «علیرضا شهیدی» معاون وزیر صمت و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، ضمن تاکید بر اهمیت ژئوپارک‌ها در حفاظت از میراث زمین‌شناختی، طبیعی و فرهنگی سرزمین‌ها، گفت: باید به نقش سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در شناسایی و پتانسیل‌یابی ژئوسایت‌ها و ژئوپارک‌ها توجه بیشتر شود.
وی با ارائه پیشنهاد تهیه اطلس فسیل‌شناسی منطقه طبس به‌عنوان بهشت زمین‌شناسی ایران، خاطرنشان کرد: طبس، موزه فسیل و سنگواره است که بر همین اساس توجه اهمیت فسیل‌ها به‌عنوان یکی از میراث زمین‌شناختی مهم در شناخت تاریخچه زمین‌شناسی و تکامل زمین ضروری است.
شایان ذکر است، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران پرسابقه‌ترین سازمان در منطقه خاورمیانه از دیدگاه بررسیهای مربوط به میراث زمین‌شناختی بوده و نقش کلیدی و مهمی در سازماندهی و مدیریت مطالعات میراث زمین‌شناختی و ژئوپارک در کشور را بر عهده دارد.
همچنین فعالیت‌های مربوط به شناسایی و معرفی پدیده‌های منحصربه‌فرد زمین‌شناختی و پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها به‌صورت سامان‌مند و منسجم در این سازمان در حال انجام است.
این سازمان در سال ۱۳۸۸ در اطلس توانمندی‌های ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران پیشنهاد ۲۰ منطقه دارای پتانسیل برای راه‌اندازی ژئوپارک ملی و بین‌المللی آورده که این فهرست در سال ۱۳۹۶ به ۳۲ منطقه اولویت‌دار برای معرفی ژئوپارک‌های جهانی در ایران ارتقا یافت.
طبس و ارس از جمله مناطقی بودند که برای نخستین بار به عنوان مناطق دارای اولویت ژئوپارک جهانی از طریق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور معرفی شدند.
با توجه به اینکه وظیفه «شناسایی، معرفی مناطق مستعد ژئوپارک در کشور و نظارت فنی بر مطالعات زمین‌شناسی و شناسایی، معرفی و ارزیابی ژئوسایت‌ها» بر عهده سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور است، بر همین اساس نظارت علمی و فنی بر مطالعات ژئوسایت‌ها و ارزیابی استاندار و اولویت‌بندی ژئوسایت‌ها در ژئوپارک طبس توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور انجام شده و همچنین انجام آموزش اصول و مفاهیم ژئوپارک و توانمندسازی مدارس در محدوده ژئوپارک طبس با همکاری بخش خصوصی در مقاطع مختلف تحصیلی در روستاهای منطقه طبس صورت گرفت.
گفتنی است، ژئوپارک طبس معروف به بهشت زمین‌شناسی ایران، در شمال غربی استان خراسان‌جنوبی دارای تنوع بالایی از پدیده‌های کم‌نظیر زمین‌شناختی است.
در این ژئوپارک، سیر تحولات کره زمین از بیش از ۵۴۰ میلیون سال پیش (پرکامبرین) تا حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش (اوایل کرتاسه) را بدون کمترین وقفه زمانی می‌توان مشاهده کرد، در حالی که توالی‌های دوران اول زمین‌شناسی (پالئوزوئیک، ۵۴۰ تا ۲۵۰ میلیون سال پیش) آن در ایران و غرب آسیا بی‌نظیر است.
این ژئوپارک سه بخش مرکزی، «دیهوک» و «دستگردان» را در بر می‌گیرد. مرتفع‌ترین نقطه ژئوپارک، کوه «نایبند» در جنوب آن و پست‌ترین نقاط نیز بخش‌های جنوبی پلایای طبس هستند.
پدیده‌های زیبایی نظیر کویرهای گسترده، تپه‌های عظیم ماسه‌ای ریگ شُتران، صحرای زیبای طبس و پلایاها با جاذبه‌های کم نظیر کویری و همچنین سرزمین آذرین پشته سیاه، دره‌های مشهور کال جنی، کال سردر و کال تفتو، چشمه‌های آبگرم، معادن نوین و کهن، ریخت‌های فرسایشی و زمین‌ساختی از میراث زمین‌شناختی ژئوپارک هستند.
ژئوپارک طبس علاوه بر پدیده‌های کم‌نظیر و گاه بی‌نظیر زمین‌شناختی و دارا بودن جایگاه مهم در زمین‌شناسی ایران، پتانسیل‌های زیست‌محیطی، تاریخی و فرهنگی فراوانی را نیز در خود جای داده است.
انجام مطالعات تفصیلی و مستندسازی ژئوسایت‌ها، ارزیابی آنها و محدوده‌یابی و پتانسیل یابی ژئوپارک (به عنوان نخستین گام و اقدام اساسی و ضروری در راه اندازی یک ژئوپارک) در سازمان زمین شناسی با درخواست حاکمیت محلی شروع می‌شود.
همچنین انجام برنامه‌های مدیریتی، فعالیت‌های تفسیری، آموزشی و حفاظتی و برنامه‌های توسعه اقتصادی جامعه محلی در ادامه توسط عوامل اجرایی ژئوپارک و با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط لحاظ صورت می‌گیرد.
اشاره به طبس به عنوان بهشت زمین‌شناسی ایران در بیانیه یونسکو
در بیانیه یونسکو درباره اهمیت ژئو پارک جهانی طبس این‌گونه آمده است: بسیاری از اندیشمندان از ۲۲ هزار و ۷۷۱ کیلومتر مربع کویر در شمال غربی استان خراسان جنوبی که این ژئوپارک در آن قرار دارد، به‌عنوان «بهشت زمین‌شناسی ایران» یاد کرده‌اند زیرا می‌توان سیر تکامل سیاره را از ابتدایی‌ترین بخش تاریخ زمین در ۴.۶ میلیارد سال پیش (پرکامبرین) تا کرتاسه اولیه در حدود ۱۴۵ میلیون سال پیش بدون کوچکترین وقفه دنبال کرد.
در این ژئوپارک، پناهگاه حیات وحش نایبندان، بزرگترین پناهگاه ایران، با مساحتی افزون بر ۱.۵ میلیون هکتار و مهمترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است.
ژئوپارک جهانی یونسکو طبس نیمی از زیستگاه جهانی گیاه بومی Ferula assa-foetida را فراهم می‌کند که به طور گسترده برای اهداف دارویی استفاده می‌شود.
این منطقه در طول تاریخ به عنوان شاهراهی بوده است که جنوب و غرب را به شرق و شمال شرق ایران متصل می‌کند؛ در نتیجه، هم به‌خاطر میراث ارزشمند طبیعی و هم به‌دلیل میراث فرهنگی، اکوتوریست‌ها را به خود جذب می‌کند.