به گزارش خبرنگار ایرنا؛ عدم ایجاد هماهنگی و برنامه‌ریزی مشترک بین کنشگران در حوزه صنعت و مراکز علمی و آموزشی یکی از بزرگترین چالش‌ها برای ساماندهی ارتباط این بخش‌ها در کشور محسوب می‌شود. این در حالیست که دنیای امروز، دنیای آموزش و پژوهش و ارتباط آنها با صنعت و جامعه است و پیوند مدارس و دانشگاه با صنعت، یکی از بهترین مسیرها برای رسیدن به توسعه اقتصادی محسوب می‌شود.
در حقیقت ارتقای ارتباط صنعت با مراکز علمی و آموزشی به دلیل تأثیرات بسیار مثبت آن در ایجاد تحول فناورانه و اقتصادی از دیرباز مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان آموزشی و صنعتی در کشورهای توسعه یافته بوده و در این کشورها تلاش‌های فراوانی برای ایجاد پیوندی اثربخش بین این بخش‌ها صورت گرفته است.
دولت‌ها در این کشورها دانش‌آموزان و دانشگاهیان را به ارتباط با صنعت و درآمدزایی تشویق می‌کنند و مدارس و دانشگاه‌های آنها هم دارای مراکز مشاوره صنعت هستند و همچنین هلدینگ‌هایی در مدرسه‌ها و دانشگاه‌های عمومی این کشورها تأسیس شده‌اند که این مراکز را برای درآمدزایی با بخش خصوصی پیوند می‌دهند.
اما این روند در کشور ایران با شرایط دیگری دنبال شده است. مدارس ایران هنوز نتوانسته‌اند گام‌های ثمربخشی در این مسیر بردارند. دانشگاه‌ها در ایران هم در ابتدا با هدف آموزش نیروی انسانی برای جامعه و صنعت ایجاد شدند. در واقع هدف از راه‌اندازی این دانشگاه‌ها تأمین نیازهای پژوهشی و فناوری صنعت نبود و آموزش تنها رویکرد این مراکز علمی محسوب می‌شد.
هرچند با معرفی دانشگاه‌های نسل دوم در دنیا و ایجاد تحول در وظایف این مراکز علمی، دانشگاه‌ها در کشور ایران نیز در کنار آموزش به انجام پژوهش روی آوردند اما هنوز این دانشگاه‌ها فاصله بسیاری از آرمان‌ها و اهداف تعیین شده در این عرصه دارند.
در نسل سوم دانشگاه‌ها نیز افزون بر تأمین نیازهای فناورانه صنعت، خود دانشگاه‌ها در تلاش هستند به سمت کارآفرینی حرکت کرده و با ایجاد شرکت‌های زایشی، خروجی‌های پژوهش خود را به محصولات فناورانه تبدیل کنند و به فروش برسانند. در حقیقت کشورهای پیشرفته در حال حاضر توانسته‌اند تجربه موفقی در ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه داشته باشند.
در کشور ایران هم سالهاست که تلاش‌های بسیاری برای ارتقای ارتباط میان صنعت و مراکز علمی و آموزشی انجام و سیاست‌گذاری‌های منسجمی برای تحقق این امر پایه‌ریزی شده است. اگرچه در عمل هنوز ارتباط سیستمی و نظام‌مند بین این دو بخش شکل نگرفته است اما نیاز مبرم کشور به خودکفایی در بخش‌های مختلف و عدم ایجاد یک ارتباط سازنده میان این دو بخش در طول سال‌های گذشته باعث شده که دولت سیزدهم برقراری این ارتباط را به صورت جدی‌تری در دستورکار خود قرار دهد.
وزارت علوم یکی از متولیان این امر در دولت سیزدهم به شمار می‌رود و مسئولان این وزارتخانه از همان ابتدای تشکیل دولت تاکنون تمام تلاش خود را برای دستیابی به اهداف مورد نظر در این زمینه به کار گرفتند.
به گفته وزیر علوم، تحقیقات و فناوری که تأکید بسیاری بر نهادینه شدن ارتباط صنعت و دانشگاه در برنامه هفتم توسعه دارد ضروری است که در برنامه هفتم توسعه به ارتباط صنعت و دانشگاه توجه ویژه شود و صنایع و سازمان‌ها برای ارتباط بیشتر با اعضای هیئت علمی و دانشجویان و پذیرش دانشجویان برای مهارت آموزی و کارورزی مورد تشویق و حمایت قرار بگیرند.
ضرورت حمایت صنعتگران از طرح‌های اختراعی
با این حال وزارت علوم و آموزش و پرورش به تنهایی نمی‌توانند مشکل ارتباط صنعت و دانشگاه را حل کنند. برای ایجاد یک ارتباط دوطرفه نیاز است ابزارهای سیاستی سمت صنعت که در حیطه وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت است نیز بازطراحی و اجرایی شوند؛ نیازی که در استان فارس به شدت احساس شده و برطرف کردن آن در اولویت متولیان امر قرار گرفته است.
استاندار فارس که اعتقاد بسیاری به بهره‌گیری از نظرات و پیشنهادات نخبگان و دانشگاهیان برای حل مشکلات استان دارد در نشست ارتباط بین صنعت و دانشگاه که روز یکشنبه ۱۲ دی ماه ۱۴۰۰ برگزار گردید خواستار تشکیل دبیرخانه ارتباط بین صنعت و تولید با دانشگاه شد.
میزان بهره‌گیری از دانشگاهیان؛ معیاری برای ارزیابی عملکرد مدیران استان
به گفته محمدهادی ایمانیه یکی از معیارهای ارزیابی ادارات کل استان هم باید این باشد که چه میزان ادارات ما برای پیشبرد امور و عملیاتی کردن برنامه‌ها از هم‌اندیشی استادان دانشگاه استفاده می‌کنند.
وی معتقد است که باید ساز و کاری تعریف شود تا وقتی تولیدات و صنایع مختلف و متنوع را با هم مقایسه می‌کنیم یکی از شاخص‌های اصلی را نحوه استفاده صنایع از علم و میزان ارتباط آنها با دانشگاه قرار دهیم.
استاندار فارس همچنین خواستار استفاده از تجربه صنعتگران موفق در دانشگاه‌ها برای ارائه آموزش به دانشجویان و همچنین استفاده از تخصص و ظرفیت استادان دانشگاه در صنایع شد.
وی همچنین در نشست مشترک مجمع نمایندگان استان با وزیر علوم، تحقیقات و فناوری که جمعه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ برگزار شد اعلام کرد که قسمتی از درآمدهای دانشگاه‌ها و مراکز علمی باید در مسیر ارتباط با صنعت هزینه شود و صنایعی که با دانشگاه‌ها بیشترین ارتباط را برقرار می‌کنند نیز بایستی بیشتر مورد حمایت قرار گیرند.
بر همین اساس اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت فارس نیز اخیرأ ارتباط صنعتگران با دانش‌آموزان و دانشگاهیان را بیش از پیش مورد توجه قرار داده و با اتخاذ تدابیر اساسی اقدامات قابل توجهی برای دستیابی به این مهم انجام داده است.
معاون امور صنایع اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان فارس با اعتقاد به اینکه ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش یکی از حلقه‌های گمشده حوزه صنعت است، گفت: ارتباط صنعت با مدرسه و دانشگاه از ارکان مهم توسعه است که تحقق این امر زمینه مناسبی برای تعمیم و توسعه راهکارهای اشتغال در جامعه ایجاد می‌کند.
مجید کشاورز در گفت‌وگو با ایرنا افزود: باید به رعایت عرضه و تقاضای صنعت توجه کرد و با توجه به نیاز صنعت، دانش‌آموز و دانشجوی کارآفرین تحویل جامعه داد؛ لذا دانش‌آموزان و دانشجویان باید به سمت فناوری، صنعت و تحقیقات کیفی بروند.
ضرورت آشنایی دانش‌آموزان و دانشجویان با صنعت
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی ارتباط مستقیم صنعت با مدرسه و دانشگاه می‌بایست در اولویت قرار بگیرد، اضافه کرد: در چندماه اخیر انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با آموزش و پرورش، دانشگاه و پارک علم و فناوری در دستورکار جدی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته و هماهنگی‌های لازم با آموزش و پرورش انجام شده تا بتوانیم از این طریق جوانان را با حوزه صنعت آشنا کنیم و اتفاقات خوبی رقم بزنیم.
کشاورز یادآوری کرد: زمانی که دانش‌آموزان و دانشجویان با صنعت آشنا شوند می‌توانند انتخاب رشته‌های خود را بر اساس نیاز همان شهرستان انجام دهند.
به گفته معاون امور صنایع اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان فارس انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری می‌تواند تکمیل کننده حلقه مفقوده ارتباط صنعت و دانشگاه باشد.
تبدیل تهدید تحریم به فرصت با همگرایی بین صنعتگران و مخترعان
تلاش برای ایجاد ارتباط سازنده بین صنعت با مدرسه و دانشگاه در حالیست که کشور ایران مدتهاست با تحریم‌های بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند. اگرچه تحریم‌ها و عمیق‌تر شدن مشکلات اقتصادی در سال‌های اخیر مشکلاتی را برای کشور ایجاد کرده اما این مشکلات می‌توانند فرصتی برای ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه باشند.
یکی از دانشجویان مخترع استان فارس هم معتقد است تحریم‌های ظالمانه‌ای که در سال‌های گذشته بر علیه کشور ایران اعمال شد زمینه رسیدن به خودکفایی در حوزه‌های مختلف را برای صنعتگران، مخترعان و صاحبان تکنولوژی فراهم کرد و مسئولان کشور به این نتیجه رسیدند که در چنین شرایطی نباید دست روی دست گذاشت بلکه باید با خودباوری، همفکری و همگرایی بین صنعتگران و جامعه علمی و دانشگاهی این تحریم‌ها را به فرصت تبدیل کرد.
عبدالحمید زارع در گفت‌وگو با ایرنا افزود: همگرایی، اعتماد، خود باور، ایجاد ارتباط بین مخترعان و صنعتگران با دانشگاه‌ها، دانش‌بنیان کردن تکنولوژی‌ها و البته حمایت‌های مسئولین و ادارات مربوطه نقش بسزایی در ارتقا جایگاه علمی و صنعتی ایران در سطح جهان ایفا می‌کند.
این دانشجوی کارشناسی مهندسی تجهیزات پزشکی اضافه کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر کشور ایران در عرصه‌های مختلف پیشرفت‌های قابل توجهی را تجربه کرده است و همچنان در حال حرکت در این مسیر است. با این حال نباید دست از تلاش در این راه برداریم. می‌بایست با محوریت قرار دادن منویات رهبری تمام تلاش خود را برای تحقق شعار سال به کار بگیریم تا بتوانیم در نهایت تمام قله‌های علم و تکنولوژی را در عرصه‌های مختلف فتح کنیم.
مشکلات و دغدغه‌های مخترعان و طراحان صنعتی
وی به بیان مشکلات و دغدغه‌های مخترعان و طراحان صنعتی پرداخت و گفت: مشکل مالی و هزینه‌هایی که باید صرف مراحل تحقیق، طراحی و ساخت طرح‌های اختراعی شود از مهمترین دغدغه‌های مخترعان، صاحبان تکنولوژی و طراحان صنعتی به شمار می‌رود. این در حالیست که اجرای طرح‌های استراتژیک نیاز مبرمی به مطالعه و تحقیق و به دنبال آن نیاز به گذراندن مراحلی برای آزمون و خطا دارند. همین مسئله باعث شده مخترعان از نظر مالی و زمانی با مشکلات بسیاری روبه‌رو شوند.
زارع طی کردن فرآیند طولانی برای کسب مجوز و وجود بروکراسی‌های اداری پیچیده و دست و پاگیر در دستگاه‌های مختلف را از دیگر مشکلات مخترعان در استان فارس دانست و گفت: بروکراسی اداری ضربه‌های بزرگی به افراد فعال در این عرصه زده است چراکه این کار هزینه‌های مالی و زمانی بسیاری را برای مخترعان به دنبال داشته و از طرفی هم عمر مفید طرح و ساخت مدل اولیه اختراع را زیاد و وقت طلائی را از مخترعان گرفته است.
وی ادامه داد: وقتی مخترع مجبور می‌شود برای ساخت و ثبت اختراع مراحل و فرآیندی طولانی را طی کند دیگر نه زمان و نه هزینه‌ای برای فعالیت در حوزه تولید دارد و اختراع او هم در طول مدتی که این پروسه طولانی طی می‌شود غالباً کارکرد و مصرف خود را از دست می‌دهد.
زارع یادآور شد: در این میان سایر کشورهایی که صاحب تکنولوژی و صنعت بزرگ در دنیا هستند هم ساکت ننشسته و تلاش می‌کنند که در حوزه ثبت اختراع، تولید و تجاری‌سازی محصولات اقدامات قابل توجهی انجام دهند.
تقویت ارتباط بین صنعت و دانشگاه راهکاری برای خودکفایی
وی بیان کرد: بدون شک این مشکلات ضربه‌های جبران‌ناپذیری به مخترعان و طراحان وارد می‌کند و حاصلی جز سرخوردگی، یأس، ناامیدی و از دست دادن انرژی، شوق و علاقه برای افراد فعال در این عرصه به همراه ندارد. کشور ایران نیز از این اتفاقات ناخوشایند ضررهای هنگفتی را متحمل خواهد شد.
او با اعتقاد به اینکه تقویت ارتباط بین صنعت و دانشگاه راهکاری برای خودکفایی و عدم وابستگی به سایر کشورهاست، عنوان کرد: اگر مشکلاتی که در مسیر فعالیت مخترعان وجود دارد حل نشود کشور ایران در حوزه‌های مختلف به سایر کشورها وابسته می‌شود و در نهایت مجبور می‌شویم تمام امکانات و تکنولوژی‌های موردنیاز را با هزینه‌های بسیار گزاف از کشورهای دیگر خریداری کنیم.
زارع به بیان بخشی از اختراعات و طرح‌های عملیاتی خود پرداخت و گفت: طراحی و ساخت موشک تراز سطحی دریا - رادار گریز هوشمند با چندین قابلیت، شناور تحقیقاتی سطحی و زیر سطحی - صنعتی - نظامی - هوشمند - رادار گریز و انتقال تصویر آنلاین از سطح دریا و زیر سطح دریا و طراحی و ساخت سلاح اس پی جی با بیشترین برد از مهمترین اختراعات نظامی بنده به شمار می‌رود.
وی یادآور شد: طراحی و ساخت پکیج هوشمند کاهش دهنده مصرف گاز، طراحی و ساخت بخاری گازی با کمترین مصرف گاز نسبت به بخاری‌های فعلی و طراحی و ساخت و تبدیل کولرهای آبی به گازی با کاهش مصرف آب از مهمترین اختراعات صنعتی بنده محسوب می‌شود.
لزوم اعتمادآفرینی برای صنعتگران
راهبرد تقویت پیوند صنعت با مدرسه و دانشگاه گرچه می‌تواند آغازگر حرکت جهشی در اقتصاد کشور باشد اما همان‌گونه که مسئولان و کارشناسان تأکید کرده‌اند تحقق این امر مستلزم اعتماد صنعتگران به مدارس و و دانشگاه‌ها است. لذا باید باید پیش از هر چیز آسیب‌شناسی‌های لازم در حوزه اعتماد صنعت به مراکز علمی و آموزشی صورت گیرد تا در نهایت ارتباط بین این بخش‌ها تقویت شود.