به گزارش روز شنبه گروه علم و آموزش ایرنا، در این بازدید، طرح های توسعه‌ای و دانشی رصدخانه ملی ایران با حضور محمدجواد لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت.
دهقانی فیروزآبادی در این نشست که جمعی از اعضای هیات علمی این پژوهشگاه و فعالان رصدخانه ملی ایران هم حضور داشتند، اظهار داشت: دانشمندان، متخصصان و دست‌اندرکاران زیادی در پروژه راه اندازی رصدخانه ملی ایران فعالیت داشتند و زحمات و تلاش‌هایشان برای کشور و پیشرفت دانش مأجور است. قطعا زحمات فرزندان نخبه و دانشمند این سرزمین، برای امروز و آینده راهگشا و ارزشمند خواهد بود.
وی با یادآوری اینکه حرکت در مسیر پیشرفت مستلزم شناخت روندهای جهانی در عین تعریف مدلی بومی و استاندارد مبتنی بر نیاز داخلی است، ادامه داد: زمان طولانی که برای اجرا و نهایی شدن این پروژه صرف شد، تا حدی از ظرفیت اثربخشی جهانی آن کاست و به واسطه تحولات چشمگیر جهانی در همین بازه، مقداری زمان از دست دادیم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور خاطرنشان کرد: البته صاحب یک تجربه، دانش و فناوری بومی هستیم که تمامی ظرفیت‌های توسعه آن را در اختیار داریم.
دهقانی فیروزآبادی با تاکید بر این که بخش خصوصی را باید به عرصه اجرا و عرضه پروژهای دانش‌محور وارد کرد تا سرعت توسعه پیشرفت‌ها را افزایش یابد، افزود: اگر می‌خواهیم فرزندان کشور در مسیر فناوری گام بگذارند و از ظرفیت‌های نهادهای دانش‌پایه این رصدخانه استفاده کنند، باید در رویکردمان نسبت به مدل‌های اجرایی و نحوه بهره‌برداری، تغییر جدی صورت دهیم. درباره همین رصدخانه نیز اگر بخش خصوصی را وارد اجرای این رصدخانه می‌کردیم، با شناخت خوبی که از نیازهای این پروژه دارد می‌توانست این پروژه را به خوبی اطلاع‌رسانی کند، نظام گردش مالی و توسعه‌ای را صورت دهد و به بهره‌برداری برساند. اجرایی شدن یک پروژه به طوری که حائز ارزش افزوده باشد و بتواند توسعه را در پروژه صورت بدهد مستلزم این است که بخش خصوصی وارد عرصه اجرا و بهره برداری شود.
وی تمرکز روی یک یا چند محور دارای مزیت و توانمندی را نسبت به سرمایه‌گذاری و دستاوردهای اندک از چندین پروژه مختلف، ارجح دانست و گفت: باید توانمندی و ظرفیت را روی پروژه‌های خاص نگه داریم و به صورت عمیق و متمرکز جلو برویم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور تصریح کرد: معاونت علمی ریاست جمهوری با حمایت‌های زیرساختی، کارگزاری و بازارسازی، با نقش آفرینی بخش خصوصی در کنار رصدخانه ملی ایران و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی می‌تواند یک صندوق تامین مالی شکل دهد و این پروژه دانش محور را به ارزش آفرینی برساند. این پروژه حتما جذابیت‌های بسیار زیادی برای تمامی مردم خواهد داشت لازم است که بخش خصوصی کار ترویج، تبلیغ و تامین مالی را صورت دهد.
تلاش ما برای ساخت ابزارگان نیازمند تحقیق، توسعه و کشف ایده‌های جدید است
رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی نیز با بیان اینکه اولین اولویت و هدف این پروژه انجام کار علمی توسط محققین و منجمین بود و کار دوم این پروژه همکاری و فعالیت با سایر تیم‌ها و منجمین علاقمند به رصد در ایران بود، گفت: این امر برای کشورهای جهان اسلام در ایران فراهم شده است و می‌توانند با منجمین برتر در ایران همکاری‌ها و فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه را ادامه دهند.
لاریجانی افزود: همچنین امکان استقرار تلسکوپ‌های مهمان و سایر تلسکوپ‌ها در این رصدخانه وجود دارد و در قالب همکاری‌های آینده امکان این توسعه وجود دارد.
وی گفت: تلاش ما برای ساخت ابزارگان نیازمند تحقیق توسعه و کشف ایده‌های جدید است.
رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی به مکان یابی این پروژه اشاره کرد و گفت: معیار seeing (معیاری برای اندازه گیری میزان آشفتگی تصویر به دست آمده از تلسکوپ) یکی از معیارهای انتخاب این محل برای رصدخانه بود. اغتشاشاتی که در لایه‌های جو وجود دارد، باعث می‌شود تصویری که به پایین می‌رسد دچار اعوجاج و لرزش باشد. این لرزش در میزان seeing این سایت متناسب با استانداردهای جهانی بود.
بر اساس گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، پارامتر ابرناکی مبتنی بر اینکه چند روز از سال را می‌توان رصد داشت به طوری‌که مناطق کم ابر و کم بارش گزینه‌های بهتری برای استقرار هستند نیز در انتخاب این مکان تاثیرگذار بود.
پارامتر نوری سومین معیار برای انتخاب نقطه مطلوب بود که این نقطه در کاشان به دلیل دوری از مناطق شهری دارای نورهای مزاحم، حائز آن بود.
در این پروژه دانش های مختلفی از اپتیک، نجوم مکانیک و نرم افزار دخیل هستند که ضمن همگرایی دانش‌ها و فناوری‌هایی که می‌توانند از این پروژه خارج شود، سرریز به صنایع صورت گرفته و می‌تواند به عنوان یک تجربه اجرایی در سایر نقاط تکرار شود.
رصدخانه ملی ایران با هدف پاسخ گفتن به حایز اهمیت‌ترین پرسش‌های بنیادی در حوزه دانش نجوم، کهکشان، اخترفیزیک و توسعه فناوری‌های این حوزه، طراحی و احداث شده است.
مکان یابی این پروژه از سال ۸۱ آغاز شد و در نهایت سال ۸۸ این نقطه (در قله گرگش در ارتفاع ۳۶۰۰ متری در نواحی مرکزی ایران و از قله های رشته کوه کرکس) با کسب امتیاز بیش‌تر به عنوان محل احداث رصدخانه ملی ایران انتخاب شد.
با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری از سال ۹۵ قراردادهای ساخت منعقد شد و فرآیند طراحی و احداث بخش‌های مختلف ادامه یافت.
در سال ۹۹ گنبد رصدخانه کامل شد. سال ۱۴۰۰ آزمایش‌ها صورت گرفت و سال ۱۴۰۱ آیینه لایه نشانی شده به محل انتقال پیدا کرد و استقرار یافت. در مهر ۱۴۰۱ تصاویری از نورگیری صورت گرفت که نشان دهنده موفقیت این پروژه بود.
همچنین سامانه لایه نشانی در یک ماه آینده مستقر خواهد شد تا ضمن تامین نیاز سالانه به لایه نشانی آیینه تلسکوپ، به سایر آیینه‌ها نیز خدمات لایه نشانی ارائه دهد.
در این سامانه طراحی به گونه‌ای صورت گرفته است که نور دریافتی در قطر ۳.۴ متر در یک ابعاد چند سانتی متری متمرکز و امکان تصویر برداری و طیف سنجی را محقق کند.
بازدید از دستاوردهای فناورانه بافق
همچنین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری صبح امروز در شهر بافق استان یزد حضور خواهد یافت تا ضمن افتتاح و بازدید از دستاوردهای فناورانه و نوآورانه، با فعالان فناور و نوآور بافقی دیدار و گفت‌وگو کند.
در آغاز این سفر، مرکز نوآوری و کارآفرینی شرکت سنگ آهن مرکزی ایران تحت عنوان بافقی‌نو، افتتاح خواهد شد.
گفت و گو با تیم‌های نوآور و فعال در حوزه کارآفرینی بافق و بازدید از دستاوردهایشان از دیگر برنامه‌های دهقانی در این سفر است. همچنین حضور در کارخانه نوآوری درخشان یزد و افتتاح صندوق CVC شرکت سنگ آهن مرکزی ایران از دیگر برنامه‌های معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری در سفر به بافق خواهد بود.
علاوه بر بازدید دهقانی از نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با شرکت سنگ آهن مرکزی، چند قرارداد سرمایه‌گذاری و صندوق CVC کارخانه نوآوری درخشان یزد منعقد خواهد شد.
همچنین انعقاد چند تفاهم نامه از دیگر برنامه‌های حضور دهقانی است.
افتتاح مرکز نوآوری شرکت سنگ آهن ایران در دانشگاه یزد و بازدید از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور مرتبط با حوزه نوآوری شرکت سنگ آهن و حضور در شورای نوآوری و فناوری استان در دستور کار سفر یک روزه کاروان علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به بافق یزد قرار دارد.