به گزارش ایرنا، پولیتیکو دیروز (۲۶ خرداد) خبر داد که ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو به صورت خصوصی اشاره کرده که اعضا با عضویت اوکراین در ناتو پس از پایان جنگ اخیر و با حذف «برنامه اقدام عضویت» موافقند. طبق این برنامه، کشور خواستار عضویت لازم است تا مجموعه ای از اصلاحات نظامی و دموکراتیک را پیش از ورود به سازمان انجام دهد.
به نوشته پولیتیکو، حذف مانع برنامه اقدام عضویت به فرآیند عضویت اوکراین شتاب می دهد ولی هیچ جدول زمانی یا ضمانتی در مورد موافقت تمامی اعضا با عضویت کی یف فراهم نمی کند.
این راهکار انتظارات اوکراین را که امیدوار است مستقیم به عضویت ناتو درآید، برآورده نمی سازد هر چند که گامی بزرگ در جهت آن خواهد بود. جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا نیز در جریان دیدار سه شنبه هفته پیش (۲۳ خرداد) با استولتنبرگ از این طرح استقبال کرد. حمایت آمریکا که مهمترین عضو ناتو است می تواند تاثیر مهمی در کنار گذاشتن الزام اجرای برنامه فوق در نشست آتی سران ناتو در ویلنیوس لیتوانی باشد.
یک مقام از یکی از کشورهای عضو ناتو به پولیتیکو گفت: اگر این همان باشد که آمریکا می خواهد، می توانند آن را از تصویب بگذرانند. یک مقام دیگر نیز ابراز امیدواری کرد که پیشنهاد استولتنبرگ با اجماع کشورهای عضو روبرو شود.
یکی از دیپلمات های ارشد اروپای شرقی دیروز در این مورد گفت که این پیشنهاد «اگر مطرح شود خوب است و از آن حمایت می کنیم.»
بوریس پیستوریوس (Boris Pistorius)، وزیر دفاع آلمان نیز گفت: نشانه های فزاینده‌ای وجود دارد که همه اعضا می توانند با این پیشنهاد موافقت کنند. من هم از آن حمایت خواهم کرد.
یکی از دیپلمات های اروپای شمالی در همین حال تاکید کرد که پیشنهاد حذف برنامه اقدام عضویت «ممکن است» یکی از چندین بخش بسته سیاسی پیشنهادی به اوکراین باشد و به همراه آن «احتمالاً تضمین های امنیتی دو جانبه» نیز ارائه می شود.
به نوشته پولیتیکو، کشورهای شرق اروپا می خواهند که مسیر عضویت اوکراین پس از پایان جنگ واضح و بی معطلی باشد. اما برخی از اعضای جنوب اروپا بیمناکند که حذف این مانع خشم روس ها را افزایش داده، احتمالا به تشدید جنگ منجر شده و پس از جنگ بازسازی روابط با مسکو را دشوارتر سازد.
از سوی دیگر، مجارستان و ترکیه نیز از حرکت خزنده اوکراین در مسیر عضویت «ناخشنودند». یکی از مقام های ناتو گفت که اجلاس ویلنیوس «آنقدرها هم سر راست نخواهد بود.»
برخی از متخصصان تردید دارند که برداشتن این مانع عملاً سودی به حال اوکراین داشته باشد.
لیانا فاکس عضو اندیشکده «شورای روابط خارجی» گفت: این اقدام تنها زمانی مفید است که برنامه زمانی و تعهدی برای جایگزین آن یعنی عضویت آنی در ناتو پس از پایان جنگ، وجود داشته باشد. وگرنه این حرکت تنها یک مانع فرضی را از آینده ای که کشوری به آن متعهد نیست، بر می دارد.
جان شیفرینسون پژوهشگر اندیشده کاتو نیز استدلال کرد که این اقدام اوضاع کنونی اوکراین را خطرناک تر می کند.
وی گفت: روسیه دیگر دلیلی نخواهد داشت که شعله های جنگ را خاموش کند و اگر به نظر آید که ناتو در حال تسریع عضویت اوکراین پس از جنگ است، انگیزه بیشتری برای جنگ پیشگیرانه خواهد داشت.
با این حال مقام های آمرکایی و دیگر کشورهای عضو ناتو گفتند که مذاکرات عضویت تنها زمانی آغاز می شود که جنگ روسیه و اوکراین پایان یافته باشد. آن زمان نیز در زمینه حق حاکمیت اوکراین و ترکیب دولت آن ارزیابی خواهد شد. کی یف باید اصلاحات دموکراتیک جدی انجام داده و اوکراین را از فسادی که دولت آن را دهه هاست آلوده کرده، خلاص کند.