به گزارش ایرنا، حدود ۱۸ سال قبل ایده‌ای تحت عنوان توسعه «شبکه ملی اطلاعات» برای دسترسی کاربران به یک شبکه ارتباطی امن و پرسرعت مطرح شد. این طرح که وابستگی به شبکه جهانی اینترنت را کاهش می‌داد و استقلال کشور در این حوزه را رقم می‌زد، از سال ۸۴ در دستور کار قرار گرفت.
تعریفی که از شبکه ملی اطلاعات در دو سند تبین الزامات شبکه ملی اطلاعات (مصوب سال ۹۵) و طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات (مصوب سال ۹۹) که هر دو توسط شورای‌عالی فضای مجازی مصوب شد، زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است که از سه لایه زیرساخت که بستر شبکه را ایجاد می‌کند، خدمات، شامل ارائه خدمات داخلی مانند دولت الکترونیکی، شهر هوشمند، سلامت الکترونیکی و محتوای داخلی تشکیل شده است.
با گذشت حدود ۲ سال از آغاز به کار دولت سیزدهم اکنون شبکه ملی اطلاعات به گفته وزیر ارتباطات تا ۶۰ درصد پیشرفت داشته است.
«عیسی زارع‌پور» در مصاحبه‌ای اعلام کرد: در ابتدای دولت سیزدهم پیشرفت پروژه شبکه ملی اطلاعات ۲۳ درصد بر اساس این ۱۲۰ شاخص اعلام شد. اکنون پیشرفت این پروژه حدود ۶۰ درصد است و به دنبال این هستیم که به سرعت شبکه ملی اطلاعات را به عنوان زیرساخت اصلی توسعه کشور تمام کنیم.
تعهد وزارت ارتباطات این است که ظرف یک و نیم سال آینده پیشرفت این شبکه را به ۱۰۰ درصد برساند. البته شبکه ملی اطلاعات یک کار پایان‌پذیر نیست و با توجه به توسعه فناوری هر روز نیاز به به‌روزرسانی و توسعه دارد؛ اما هسته اولیه آن باید تا پایان ۱۴۰۳ تکمیل شود.
در آخرین سندی که مرکز ملی فضای مجازی آن را تحت عنوان طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات تصویب کرد، برای این شبکه الزاماتی در نظر گرفته شده است. ایجاد شبکه‌ای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکه‌ها از جمله اینترنت با امکان تعامل مدیریت شده با آن‌ها، شبکه‌ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه‌ها و مراکز حیاتی کشور از جمله این الزامات است.
یکی از مهم‌ترین تأکیداتی که در توسعه شبکه ملی اطلاعات وجود دارد، توسعه پیام‌رسان و موتور جستجوی بومی است که تا کنون در حوزه پیام‌رسان‌ها توانسته‌ایم موفقیت‌هایی را کسب کنیم؛ اما در حوزه موتور جستجو هنوز به نتایج مطلوب دست پیدا نکرده‌ایم.
وزارت ارتباطات ۲ راهبرد مهم را دنبال می‌کند، نخستین راهبرد آن توسعه و تکمیل شبکه ملی اطلاعات و راهبرد دیگر دولت هوشمند الکترونیک است.
نگاهی به گزارش عملکرد دولت سیزدهم و وزارت ارتباطات در ۲ سال گذشته نشان می‌دهداز پیشرفت ۶۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات است؛ از اقداماتی که منجر به چنین پیشرفتی شده می‌توان به افتتاح و بهره‌برداری از فاز اول پروژه افزایش ظرفیت شبکه زیرساخت کشور با استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی به میزان ۷.۶ ترابیت بر ثانیه، افزایش ۲۰ درصدی سرعت اینترنت ثابت و ۷۰ درصدی اینترنت همراه به استناد گزارش مراکز بین‌المللی، انجام مقدمات لازم برای راه‌اندازی چهار قطب مرکز داده کشور، عملیاتی‌کردن فرکانس‌های جدید ارتباطی برای اپراتورهای همراه، راه‌اندازی ۶۰۰ سایت نسل پنجم تلفن همراه، راه‌اندازی حدود ۶ هزار سایت نسل ۴ و ۴.۵ تلفن همراه، فراهم کردن امکان دسترسی بیش از چهار هزار روستای جدید به اینترنت و اتصال آن‌ها به شبکه ملی اطلاعات (عبور میزان پوشش اینترنت روستاهای بالای بیست خانوار از مرز ۹۱ درصد)، توسعه مراکز تبادل ترافیک در کشور و افزایش سه برابری ظرفیت آن‌ها، تأمین امکانات و زیرساخت‌های لازم برای خدمت‌رسانی با کیفیت پیام‌رسان‌ها و شبکه اجتماعی بومی و در نتیجه افزایش ۴۰۰ تا ۹۰۰ درصدی کاربران پیام‌رسان‌ها و شبکه اجتماعی بومی از ابتدای دولت سیزدهم، خودکفایی در صنعت پیام‌رسان و رسیدن تعداد کاربران یکتای پیام‌رسان‌های بومی به حدود ۳۵ میلیون نفر و شبکه اجتماعی بومی به حدود ۳۹ میلیون نفر و راه‌اندازی سرویس ضد تحریم ۴۰۳.online برای فراهم کردن امکان دسترسی پرسرعت و آسان نخبگان، برنامه‌نویسان و عموم مردم به سرویس‌هایی که کشور را تحریم کرده‌اند.