به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، ناباروری به عدم توانایی در باردار شدن پس از یکسال ازدواج یک زوج جوان بدون استفاده از روش‌های پیشگیری برای بارداری گفته می‌شود و در صورتی که زوجی در سال های ابتدای ازدواج خود صاحب فرزند نشوند، رفته رفته احتمال بارداری آنها با افزایش سن زنان کاهش خواهد یافت.
چراکه به گفته متخصصان شانس فرزندآوری برای یک خانم سالم در سنین ۲۰ یا اوایل ۳۰ سالگی ۲۵ تا ۳۰ درصد است و این شانس در سن ۴۰ سالگی خانم ها به ۱۰ درصد و کمتر از آن کاهش پیدا خواهد کرد؛ معضلی جهانی که بروز آن می تواند ناشی از علل مختلفی از جمله سن، اختلالات تخمک گذاری، نارسایی زودرس تخمدان، اختلالات هورمونی، آندرومتریوز یا مشکل رحمی و سبک زندگی باشد.
البته مشکل ناباروری تنها مختص زنان نیست و ممکن است مشکل از مردان باشد لذا متخصصان در بررسی های خود هر دوی زوجین را مورد معاینه و آزمایش قرار می دهند.
بر اساس گزارش جدید سازمان جهانی بهداشت (WHO) حدود ۱۷.۵ درصد از جمعیت بزرگسال، تقریباً یک در ۶ نفر در سراسر جهان با مشکل ناباروری درگیر هستند.
یکی از مراکز مهم درمان ناباوری در کشور مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن سینا وابسته به جهاد دانشگاهی است و برهمین اساس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با دعوت از دکترعلیرضا صادقی تبار مدیر این مرکز در میزگردی مسائل مربوط به ناباروی در کشورمان را مورد واکاوی قرار داده است که در سه بخش تقدیم مخاطبان می شود.
در بخش نخست این میزگرد مسائلی همچون تعریف ناباروری، وضعیت ناباروری در ایران، توانمندی های مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن سینا و همچنین ضرورت توجه به درمان ناباوری به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در اختلال هرم جمعیتی کشور به بحث گذاشته شده است.
دکتر «علی صادقی تبار» در میزگرد خبری ایرنا ضمن تاکید بر توانمندی پزشکان و محققان ایرانی به خصوص پزشکان محقق مرکز درمان فوق تخصصی ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن سینا وابسته به سازمان جهاد دانشگاهی در درمان انواع ناباروری ها اظهار داشت: این مرکز بیش از دو دهه است که فعالیت خود را با هدف انجام مجموعه اقدامات مورد نیاز به منظور درمان ناباروری زوج های نابارور برای فرزندآوری سالم با ایجاد یک مرکز جامع و کامل آغاز کرده است، افزود: در طول این مدت این مجموعه پیشرفت های مناسبی در حوزه های درمانی و پژوهشی که نتایج آن به درمان ختم می شود، داشته و با شکل‌گیری فرآیندهای جدید، درمان ناباروری را تسهیل کرده است.
وی ادامه داد: امروز شاهد هستیم که مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری ابن سینا به یک مرکز جامع تبدیل شده که با یک بار مراجعه زوج های نابارور، به تمام نیازهای درمانی آنها پاسخ داده می شود. از این نوع کلینیک های درمانی که در آنها به صفر تا صد نیازهای مراجعان پاسخ داده شود، با عنوان one stop clinic یاد می شود.
مدیر مرکز درمان فوق تخصصی ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن سینا در ادامه تاکید کرد: امروزه اغلب اختلالات ناباروری در مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا قابل درمان است.
وی افزود: درحال حاضر ناباروری زوج های جوان با هر علتی اعم از مشکلات آناتومیکال و فیزیکال فردی، مشکلات هورمونی، اختلالات ژنتیک، ایمونولوژیک، آنتی بادی ها یا مواد و ملکول های خاص مزاحم فرآیند تولیدمثل، مشکلات زمینه ای، بیماری هایی که به عنوان ناباروری ناشناخته از آنها یاد شود و همچنین دسته ای دیگر از نقایص که در نهایت محصول آن ناباروری است مثل آندومتریوز یا اختلال رحمی در مرکز ابن سینا قابل درمان است.
صادقی تبار اضافه کرد: در این مرکز ارجاعی یک پله ای یا one stop clinic دیگر نیازی به مراجعه بیمار برای درمان به مراکز مختلف نیست؛ چراکه درمان ناباروری کار یک، دو یا سه متخصص و گروه تخصصی نیست و بعضا ممکن است برای درمان زوج نابارور گروه های بیشتر و تخصصی تری در کنار یکدیگر قرار گیرند و این کار تیمی حتما باید در یک سازمان متمرکز انجام شود.
وی افزود: گاهی اوقات یک بیمار ممکن است با مراجعه به متخصصان مختلف در بیرون از یک سازمان مثل مراجعه به مطب های شخصی، از سوی پزشکان متخصص دو یا سه طرح و نقشه درمانی متفاوت دریافت کند که در این صورت جمع بندی و اتخاذ تصمیم نهایی به منظور درمان مناسب باید در یک مرکز تخصصی رخ دهد.
صادقی تبار گفت: هنگامی که اختلاف نظری برای درمان یک زوج نابارور در پژوهشگاه ابن سینا پیش می آید، این نظرات و آرا در کمیسیون ها و جلسات با حضور متخصصان مختلف مطرح و با گفت‌وگوهای علمی و در نهایت متقاعدکردن یکدیگر به یک نتیجه واحد می رسند و بهترین تصمیم را برای بیمار می گیرند و این اتفاق در خارج از یک مرکز درمانی واحد امکانپذیر نیست.
آلاینده‌های محیطی، عامل اصلی ناباروری مردان
رییس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن‌سینا همچنین در پاسخ به این سوال که بیشترین و کمترین زوج های نابارور مربوط به کدام استان های کشور هستند، گفت: در استان هایی که زندگی ماشینی تر شده و آلاینده های محیطی بیشتر است، ناباروری نیز بیشتر شده است.
صادقی تبار افزود: اتفاقا عوامل محیطی مختلف در ابتلا به انواع ناباروری تاثیرگذار هستند به عنوان مثال آلاینده های محیطی در ناباروری مردان بسیار زود اثر می گذارد.
وی اظهار داشت: در شهرهای صنعتی آقایان بیشتر مشکل ناباروری پیدا می کنند، حال ممکن است در برخی استان های کشور ازدواج های فامیلی و برخی مناطق دیگر بیماری ها، وراثت و وضعیت ژنتیکی افراد در بروز این مشکل دخیل باشد به هرحال الگوی ناباروری می تواند در هر منطقه ای متفاوت باشد.
صادقی تبار در ادامه تاکید کرد: آن چیزی که مهم است آن است ناباروری با هر علتی به طور حتم در ایران قابل درمان است، ممکن است مقداری طول بکشد و زمان ببرد، اما کافی است که علت آن را شناسایی کنیم.
چرا درمان ناباروری مهم است؟
رییس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن‌سینا در پاسخ به این سوال که چرا درمان ناباروری مهم و نیازمند توجه است، اظهار داشت:یک بعد این است که بیماری یا اشکال یا اختلال ناباروری در کشورمان همچون سایر کشورهای دنیا یک درصد قابل توجهی از جمعیت را به خود اختصاص داده است
صادقی تبار با تصریح اینکه، طبق آخرین مطالعه ملی انجام شده توسط پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی، میانگین کشوری شیوع ناباروری در استان های مختلف حدود ۲۰.۰۲ درصد از زوج های کشور است، افزود: به عبارتی از هر پنج زوج یک زوج مبتلا به اختلالات ناباروری است؛ بنابراین معضل ناباروری به دلیل چالشی که در خانواده ها و جامعه ایجاد می کند نیازمند توجه است.
وی یکی دیگر از دلایل توجه به معضل ناباروری در کشور را جلوگیری از اختلال در هرم جمعیتی کشور عنوان کرد و افزود: جمعیت کشورمان باید از نظر هرم جمعیتی که قشر کودک، نونهال، جوان، میانسال و سالمند باید یک تناسبی با یکدیگر داشته باشد و هرم جمعیتی متوازن را تشکیل دهند و این گاها به هم می خورد.
صادقی تبار در توضیح بیشتری افزود: از بُعد جمعیت شناسی اگر یک زوج در سن ۲۵ سالگی بایکدیگر ازداوج کنند و در سال های پس از ازدواج دو فرزند به دنیا بیاورند و دو فرزند آنها نیز در سن ۲۵ سالگی ازدواج و آنها هم هرکدام صاحب دو فرزند شوند و میانگین عمر پدر و مادر اول تا ۷۵ سالگی باشد آنگاه این جامعه از نظر جمعیت ثابت باقی مانده به طوریکه نه رشد و نه کاهش خواهد داشت.
وی با بیان اینکه، درحال حاضر میانگین سن ازدواج در ایران بالای ۲۵ سال است و از طرفی نرخ فرزندآوری زوج هایی که ازدواج می کنند نیز کمتر از دو فرزند است، افزود این دلیل درکنار برخی مسائل دیگر از جمله اینکه بعضا ممکن است میانگین عمر در برخی خانواده ها به دلائل جغرافیایی و طبیعی یا سوانج به سن ۷۵ سالگی نرسد، فرهنگ زاد و ولد متاسفانه مقداری با تغییر مواجه شده است، به طوریکه زوج ها یا فرزند نمی خواهند یا اگر می خواهند یکی یا دو تا بیشتر نمی خواهند.
به اعتقاد رییس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر پژوهشگاه ابن‌سینا، فرهنگ فعلی زاد و ولد با هدف حفظ توازن هرم جمعیت کشور نیازمند تلاش برای اصلاح است چراکه قشر جوان ما به عنوان قشر مولد می تواند زیرساخت توسعه یافتگی کشور را متحول کند.
صادقی تبار در ادامه با تاکید براینکه، تقریبا صد درصد زوجین نابارور علاقمند به داشتن فرزند هستند، تاکید کرد: اگر بتوانیم به آن ۲۰ درصد جمعیت نابارو کشور بپردازیم و نیازهای آنها را برای فرزندآوری تسهیل کنیم بخش زیادی از خلاء و ضعف آن ۸۰ درصد جمعیتی که نابارور نیستند و دیر ازدواج می کنند و علاقمند به بچه دار شدن نیستند یا محدودیت داشتن فرزند را دارند، جبران شده و هرم جمعیتی تا حدود بسیار زیادی متوازن خواهد شد.
گفت‌وگو از: ناهید شفیعی و یوسف درویشی