گروه جامعه ایرنا - شاید یکی از مهمترین موضوعاتی که زندگی‌های اجداد و والدین بسیاری از ما را دوام بخشیده و طلاق در این ازدواج‌ها در کمترین حد ممکن بوده، موضوع ازدواج آسان و ساده با کمترین تجملات و چشم و هم‌چشمی با دیگران بوده است اما اکنون روند ازدواج دختران و پسران جوان نسبت به گذشته بسیار متفاوت‌تر شده است.
بنابراین گرایش و سوق دادن جوانان به ازدواج آگاهانه و به هنگام یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید از سوی همه روانشناسان و کارشناسان خانواده جدی گرفته شود تا به دور از هرگونه تجمل، زندگی در سایه آرامش و ازدواجی ساده نصیب جوانان این مرز و بوم شود تا دیگر مسایل حاشیه‌ای نه تنها مانع اصلی برای ازدواج جوانان نشود بلکه آنان را به این سمت سوق دهد تا زندگی به دور از هرگونه تنشی زیر یک سقف برای جوانان فراهم شود.
اما این روزها بخشی از جوانان به دنبال چشم و هم‌چشمی و تجملات برگزاری مراسم ازدواج لاکچری را ترجیح می‌دهند که به دلیل شرایط اقتصادی موجود امکان این موضوع فراهم نیست و همین مساله موجب شده که بسیاری از دختران و پسران جوان به عنوان تجرد قطعی زندگی خود را ادامه دهند.
برای ازدواج سخت نگیریم
همه ما انسان‌ها زندگی تجملاتی، مراسم عروسی لاکچری، زندگی کردن زیر یک سقف با بهترین امکانات، بهترین جهیزیه و حس خوب بودن در کنار همدیگر را دوست داریم اما باید به قول قدیمی‌ها ته جیب‌مان را ببینیم
همه ما انسان‌ها زندگی تجملاتی، مراسم عروسی لاکچری، زندگی کردن زیر یک سقف با بهترین امکانات، بهترین جهیزیه و حس خوب بودن در کنار همدیگر را دوست داریم اما باید به قول قدیمی‌ها ته جیب‌مان را ببینیم. اگرچه این روزها جوانان ازدواج ساده و بدور از تجمل را دوست ندارند اما شرایط باید به گونه‌ای فراهم باشد که بتوانند در آینده جوابگوی همه هزینه‌های هنگام ازدواج خود باشند اما بسیاری از جوانان به واسطه وجود پدر و مادر هیچ نگرانی برای تأمین مخارج شب عروسی خود را ندارند اما غافل از این موضوع هستند که والدین در سخت‌ترین شرایط برای فرزندان خود این هزینه‌ها را تأمین می‌کنند اما در آینده برای پس دادن آنها سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند.
بنابراین زندگی ساده پس از یک ازدواج ساده رخ خواهد داد که باید همه ما به این موضوع اذعان داشته باشیم و زندگی که با سبک امروزی و لاکچری برای هر زوجی اتفاق می‌افتد همیشه خوشایند و همراه با آرامش نخواهد بود، البته شاید برخی پس از این نوع ازدواج به آرامش در زندگی برسند اما باید انسان برای آینده خود و تحمیل هزینه‌های سنگین مراسم ازدواج همیشه برنامه‌ریزی درست داشته باشد.
شاید همین ازدواج‌های بسیار تجملاتی باعث شده است که براساس اعلام مرکز آمار ایران میزان تجرد قطعی در سال ۱۳۷۵ برای مردان که حدود ۱.۳۴ درصد و برای زنان ۱.۱۹ درصد بوده در سال ۱۳۹۵ به ترتیب برای مردان به ۲.۲۶ درصد و برای زنان به ۳.۷۳ درصد رسیده است، آین آمارها نه تنها باعث افزایش تجرد قطعی خواهد شد بلکه به نوعی بهره‌مندی از یک زندگی مشترک برای بسیاری از این افراد را ناممکن کرده است.
همچنین سخت گرفتن مراسم ازدواج، خرید جهیزیه‌های سنگین، برگزاری آیین جشن عروسی در بهترین تالارها و هزاران هزینه اضافه باعث شده است که میانگین سن ازدواج از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ با تغییرات جدی روبه‌رو باشد به گونه‌ای که میانگین سن ازدواج در سال ۱۳۹۰ برای مردان ۲۶.۷ سال و برای زنان ۲۳.۴ سال بوده اما این رقم با تغییرات اساسی برای سن ازدواج زنان و مردان در سال ۱۳۹۹ همراه بوده است که سن ازدواج در مردان به ۲۹.۴ سال و زنان به ۲۴.۸ سال رسیده است.
این مسایل نشان از افزایش سن ازدواج شاید به دلیل مسایل و مشکلات مطرح شده و فراهم نبودن شرایط بهره‌مندی از زندگی مشترک برای بسیاری از دختران و پسران در سن ازدواج شده است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد دختران مجرد ۱۵ سال به بالا در کشور پنج میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، مجردهای بالای ۲۰ سال در میان بانوان سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر و مجردهای ۴۰ سال به بالا به رقم ۴۲۶ هزار نفر و دختران مجرد سن ۴۵ سال به بالا به ۲۴۲ هزار نفر رسیده اما تعداد مردان مجرد ۱۵ سال به بالا در همان سال پنج میلیون و ۹۰۰ هزار نفر، مجردهای ۲۰ سال به بالا سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، مجردهای ۴۰ سالبه بالا حدود ۱۴۸ هزار نفر و آمار مردان ۴۵ سال به بالای مجرد ۸۱ هزار نفر اعلام شده بود.
قوانین مربوطه برای افزایش ازدواج و پایداری خانواده‌ها
چنین وضعیتی در کشوری که بیش از ۸۵ میلیون جمعیت دارد و آمار دختران و پسران مجرد در سنین ازدواج آن سالانه روند افزایشی دارد نیازمند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی با اجرای قوانین و مصوبات قانونی در این زمینه است که همین موضوع باعث وضع برخی قوانین در حوزه سیاست‌های کلی خانواده و جمعیت و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شد.
به همین منظور اصل سیاست‌های کلی جمعیت با ۱۴ محور با موضوعات ارتقای پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل، ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوج‌های جوان، اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به ویژه در دوران بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزندآوری با تاکید بر آموزش مهارت‌های زندگی و ارائه خدمات مشاوره‌ای بر مبنای فرهنگ، ارزش‌های اسلامی و ایرانی به تصویب رسید.
همچنین در راستای اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب مهر ۱۴۰۰ کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی با عنوان طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال در جلسه علنی ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ و با تأیید شورای نگهبان، ابلاغ شد.
بسته نظارتی- اعتباری تسهیل و تسریع در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج
اجرای درست این قوانین به طور یقین مسیر همواری برای کاهش سن ازدواج، ترغیب جوانان به ازدواج آسان و ساده، رفع موانع ازدواج ودر نهایت پایداری و تحکیم بنیان خانواده سوق خواهد داد البته طرح‌های تشویقی از سوی دولت برای دریافت تسهیلات ازدواج نیز در این زمینه موثر بوده است تا آمار ازدواج در کشور روند افزایشی پیدا کند.
به همین منظور بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به شبکه بانکی با تاکید بر اهمیت و اولویت وام ازدواج و ضرورت تعیین تکلیف متقاضیان در صف دریافت این تسهیلات در سال جاری و سال قبل، «بسته نظارتی- اعتباری تسهیل و تسریع در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج» را ابلاغ کرد. این بخشنامه بر اساس تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ و در راستای تسهیل و تسریع در تعیین تکلیف متقاضیان در صف بانک‌ها و جهت پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و ضرورت تعیین تکلیف متقاضیان در صف دریافت تسهیلات ازدواج در سال جاری و سال قبل و بررسی عملکرد بانک‌ها، «بسته نظارتی- اعتباری تسهیل و تسریع در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج» از ۲۰ خردادماه ابلاغ می‌شود.
از تاریخ ابلاغ این نامه تا ۲۰ شهریورماه ۱۴۰۲، بانک عامل باید نسبت به پرداخت تسهیلات ازدواج طبق سهمیه‌ای ابلاغی بانک مرکزی اقدام کند. عملکرد مذکور در هر ۱۴ روز مورد رصد و بررسی مجدد قرار خواهد گرفت. در صورت انحراف از پرداخت، ضمن لحاظ انحراف در شاخص ارزیابی آن بانک، موضوع میزان انحراف به سایر مراجع ذیصلاح اعلام خواهد شد. در این بخشنامه تاکید شده حداکثر ۱۵ روز پس از ثبت نام متقاضیان تعیین شعبه متقاضی از سوی بانک انجام شود. پس از تعیین شعبه و تکمیل مدارک حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز مبلغ تسهیلات به حساب متقاضیان واریز شود.
پرداخت مبلغ ۲۴.۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج
براساس داده‌های آماری موجود میزان ازدواج در سال ۱۳۹۰ به عدد ۸۷۴ هزار مورد رسید که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۵۷۰ هزار مورد کاهش پیدا کرده است که این آمارها نشان‌دهنده کاهش ۳۵ درصدی ازدواج در ۱۰ سال گذشته است
یکی از سیاست‌های تشویقی برای جوانان پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج است که براساس اعلام بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا روز ۲۸ خرد اد ۱۴۰۲ مبلغ ۲۴.۶ میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج پرداخت شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل با ۱.۸ درصد رشد روبه‌رو بوده است. همچنین در سال ۱۴۰۱ نیز میزان وام ازدواج پرداختی به جوانان نزدیک به ۱۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به سال قبل از آن ۵۵ درصد رشد داشته است.
رفع موانع متعدد در تشکیل خانواده و تسهیل ازدواج با قانون جوانی جمعیت
براساس داده‌های آماری موجود میزان ازدواج در سال ۱۳۹۰ به عدد ۸۷۴ هزار مورد رسید که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۵۷۰ هزار مورد کاهش پیدا کرده است که این آمارها نشان‌دهنده کاهش ۳۵ درصدی ازدواج در ۱۰ سال گذشته است و باید با مشوق‌هایی این مسیر را به سمت هدایت جوانان به ازدواج و تسهیل و رفع موانع ازدواج پیش برد.
به همین منظور سیدکاظم فروتن دبیر ستاد ملی جمعیت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در سه دهه گذشته موانع متعددی در مسیر تشکیل خانواده ایجاد شده که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بسیاری از آنها را رفع خواهد کرد، به عنوان نمونه عدم حمایت شغلی از متاهلان و والدین، شاغل مجرد را به مجرد ماندن تشویق می‌کرد. امکانات کمی که در اختیار دانشجوی متاهل قرار داشت و نیز موانع فراوان ازدواج و فرزندآوری دانشجویان و طلاب، منجر به افزایش سن ازدواج می‌شد. دستگاههای اجرایی در این سال‌ها، مردم را نسبت به تشکیل خانواده و فرزندآوری بی‌میل می‌کرد. اما در صورت اجرای این قانون، چنین رویه‌هایی تغییر اساسی خواهد داشت و ازدواج و فرزندآوری برای اقشار مختلف مردم تسهیل می‌شود.
وی ادامه داد: افزایش نرخ ازدواج و فرزندآوری و کاهش نرخ طلاق مهمترین راه برای رسیدن به جامعه جوان است. اصلاح ساختار فرهنگی جامعه و باورهای جوانان و تقویت و تحکیم خانواده در جامعه از مهمترین سیاست‌های جوانی جمعیت در ایران امروز است.