به گزارش خبرنگار ایرنا؛ آب به عنوان گلوگاه توسعه در هر کشور محسوب می‌شود و مصرف آب از موضوعاتی است که همواره راجع به آن بحث شده و راهکارهایی برای صرفه جویی در آن ارائه شده است.
وضعیت منابع آبی در جهان
در حال حاضر ۹۷درصد از آب روی زمین، آب شور و فقط سه درصد آن، آب شیرین است؛ اندکی بیش از دوسوم این مقدار، در یخچال‌های طبیعی و کلاهک‌های یخی و قطبی منجمد شده‌است. این در حالیست که توزیع منابع آب در دنیا، بهره‌برداری و برداشت از این منابع در کشورهای مختلف به طور یکسان نیست و بسیاری از کشورهای جهان برای دسترسی به منابع آب شیرین با محدودیت مواجه هستند.
کشور ایران هم در شرایط کنونی در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشک‌سالی‌های مکرر همراه با برداشت بیش از حد آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیک و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌است. از نشانه‌های این وضعیت خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش سطح آبهای زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان گرد و غبار بیشتر است. لذا با توجه به مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد ضروری است که مدیریت بهتری برای تأمین آب سالم و قابل شرب در کشور صورت بگیرد.
مدیریت منابع آبی در دولت سیزدهم
بر همین اساس دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت‌های خود تاکنون تمام تلاش خود را برای حل این مشکلات به کار گرفته و قصد دارد با بهره‌گیری از امکانات موجود به منظور مدیریت منابع آب کشور از این ظرفیت قابل توجه به‌منظور بهره‌وری آب استفاده کند.
به گفته رئیس کمیته آب مجلس عملکرد دولت سیزدهم در ارتباط با آب خوب بوده و با وجود اینکه پرچالش‌ترین حوزه آب است اما کمترین اعتراضات در این دوره صورت گرفته است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین امیرقلی جعفری معتقد است حکمرانی کشور در حوزه آب دارای مشکل است و ضروری است شفافیت بیشتری در حکمرانی آب و منابع و مصارف آب صورت بگیرد.
از آنجا که نگاه حاکمیتی به مدیریت مصرف آب، اهمیت بالای آن را در پیشرفت و توسعه کشور نشان می‌دهد، حفظ و نگهداشت آب در تمام فصول امری اجتناب ناپذیراست؛ اصلاح تعرفه، اصلاح رفتار و اصلاح ابزار سه روش مدیریت مصرف آب در دنیاست و صرفه جویی در مصرف آب و ترویج این فرهنگ وظیفه‌ای همگانی است.
هفته‌ای برای فرهنگ‌سازی در صرفه‌جویی
با توجه به اینکه منابع آبی قابل افزایش نیستند، لذا بهینه مصرف کردن آن امری الزامی و حیاتی است، به منظور مدیریت مصرف و توجه به مقوله صرفه جویی، در تقویم هرساله هفته اول تابستان به‌عنوان نماد آغاز فصل گرما،به عنوان هفته «صرفه‌جویی در مصرف آب» نامگذاری شده بود اما سال ۱۴۰۲ با توجه به چند سال خشکسالی گذشته اهمیت ویژه‌ای دارد، به همین دلیل هفته صرفه‌جویی با شعار؛ «ایران، تغییر اقلیم، مسئولیت‌پذیری» به هفته آخر خرداد ماه یعنی ۲۶ خرداد تا یکم تیر ماه تغییر یافته است.
نامگذاری روزها در هفته صرفه‌جویی
هر ساله در این هفته برنامه‌هایی توسط شرکت‌های آب و فاضلاب کشور در جهت اصلاح الگوهای رفتاری در مصرف بهینه آب شهروندان اجرا می‌شود. محورهای این هفته در قالب نامگذاری روزانه تدوین و اعلام شده و روز جمعه ۲۶ خردادماه به عنوان« آب، ارزش‌های دینی و ملی»، شنبه ۲۷ خردادماه« خانواده، فرهنگ و مدیریت مصرف»، یکشنبه ۲۸ خردادماه« آب، رسانه و افکار عمومی»، دوشنبه ۲۹ خردادماه به نام «پساب، صنعت و محیط‌زیست»، سه‌شنبه ۳۰ خردادماه با نام «آب، اقتصاد و بهره‌وری»، چهارشنبه ۳۱ خردادماه «آب، عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی» و پنجشنبه یکم تیرماه با نام «آب، آموزش شهروندی و مسئولیت‌پذیری» نامگذاری شده است.
در استان فارس هم تمهیدات کافی برای برگزاری برنامه‌های مختلف در این هفته با هدف مصرف بهینه آب اندیشیده شده است. با وجود اتخاذ تدابیر لازم در این زمینه اما یکی از مهمترین مشکلات در این حوزه موضوع تنش آبی است؛ تنش آبی در استان فارس سالهاست که مردم این استان را با مشکلات بسیاری به ویژه در فصل گرما مواجه کرده است. موضوعی که در نشست خبری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان فارس که به مناسبت هفته صرفه‌جویی برگزار شد مورد توجه قرار گرفت.
تنش آبی تابستانی برای ۲۰ شهر و ۴۰۰ روستای استان فارس
علی جان صادق‌پور روز سه‌شنبه در این نشست به تنش آبی در شهرها و روستاهای فارس اشاره کرد و گفت: در استان فارس حدود ۲۰ شهر و ۴۰۰روستا در آستانه تنش هستند. این شهرها و روستاها حدود ۲۵ درصد جمعیت تحت پوشش استان را شامل می‌شوند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان فارس با بیان اینکه تنش بدین معناست که میزان حجم آب تولیدی با مصرف برابر است، افزود: اگر افزایش مصرف داشته باشیم قطعا با کمبود آب مواجه می‌شویم.
صادق‌پور اضافه کرد: در حال حاضر حدود ۲۰۰ لیتر متوسطه سرانه مصرف بر اساس تولید و مصرف مشترکین استان است که می‌توانیم این سرانه را تا ۱۱۰ لیتر هم کاهش دهیم.
او عنوان کرد: ۶۷ درصد از مشترکین استان بالای الگوی آب، مصرف می‌کنند و ۳۳ درصد از مشترکین هم رعایت می‌کنند. ۱۰ درصد از یک میلیون و ۵۰۰ نفر مشترکین ما خانگی هستند و در همین سه ماه اول نزدیک به ۴۷ میلیون مترمکعب مصرف آب داشتیم که ۲درصد از این مقدار مربوط بع صنعت و مابقی آن شرب است.
آبرسانی سیار به ۳۰۰ روستای فارس
وی اضافه کرد: در حال حاضر کمتر از ۳۰۰ روستا از طریق تانکرهای سیار آبرسانی می‌شوند که ۱۴۰ روستا به صورت مستمر و مابقی به صورت غیر مستمر از آبرسانی به شکل سیار بهره می‌برند. البته با پروژه‌های که در حال انجام داریم مشکلات ۱۱۰ شهر و روستا در زمینه آبرسانی حل می‌شود.
صادق‌پور اضافه کرد: در کنار شبکه‌های آبرسانی از چاه‌های کشاورزی استفاده می‌شود. این در حالیست که حدود ۴۵ چاه کشاورزی داریم و ۵۴ تانکر سیا با حجم ۵۴۰ مترمکعب آبرسانی سیار را انجام می‌دهند.
وی با اشاره به شعار هفته صرفه جویی در سال ۱۴۰۲، لازمه فرهنگ‌سازی در مصرف آب را اطلاع‌رسانی صحیح و هماهنگی با مردم دانست و گفت: شعار امسال هفته صرفه‌جویی «ایران، تغییر اقلیم، مسئولیت پذیری» است و امروز هم با نام «آب، اقتصاد و بهره‌وری» نامگذاری شده است. در این شعار مفاهیم بسیاری گنجانده شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان فارس ادامه داد: در حال حاضر ایران همراه با سایر نقاط دنیا دچار تغییرات اقلیمی شده است. در واقع میزان بارندگی‌ها کاهش یافته و پراکندگی بارندگی در مناطق مختلف تغییر پیدا کرده به طوری که در برخی نقاط با بارندگی کم و در بعضی نقاط هم با بارندگی بسیاری مواجه هستیم.
وی اضافه کرد: در سال زراعی جاری در بخش‌هایی از غرب استان بارندگی‌های خوبی داشتیم اما در نواحی جنوبی، شرقی و حتی شمال شرقی استان میزان بارندگی قابل توجه نبوده است.
ضرورت مسئولیت‌پذیری تمام ذینفعان
صادق‌پور با اشاره به مقوله مسئولیت پذیری در شعار هفته صرفه‌جویی گفت: تمام افراد ذینفع در جامعه از مدیران گرفته تا صنایع کشاورزی و مردم مصرف کننده باید مسئولیت خود را برای گذر از شرایط بحرانی آب به خوبی ایفا کنند.
وی با اعتقاد به اینکه خشکسالی به عنوان یک دوران مقطعی و زودگذر نیست و جزیی از اقلیم کشور شده است، گفت: ما راهی جز سازگاری و هماهنگ کردن خودمان با خشکسالی نداریم. لذا باید برنامه‌ریزی کنیم تا خود را با شرایط موجود وقف دهیم چراکه شرایط به نفع ما تغییر نمی‌کند بلکه ما باید خودمان را با شرایط وفق دهیم و با شرایط هماهنگ و همنوا شویم. می‌بایست نقاط قوت را تبدیل و نقاط ضعف را برطرف کنیم تا بتوانیم به تحقق اهداف مورد نظر دست یابیم.
صادق‌پور اضافه کرد: رسالت شرکت آبفا فارس تأمین آب شرب سالم و بهداشتی است که با هماهنگی مردم و مشترکین باید این کالای ارزشمند را در حد ضرورت و نیاز در دسترس آنها قرار بدهد.
۲هزار و ۴۰۰ روستای بالای ۲۰ خانوار تحت پوشش شرکت آبفا
وی افزود: تعداد ۲هزار و ۴۰۰ روستای بالای ۲۰ خانوار به صورت مستقیم تحت پوشش شرکت آبفا هستند و این شرکت از مابقی روستاها هم به صورت غیرمستقیم پشتیبانی و حمایت می‌کند. به جز شهر شیراز هم حدود ۱۱۷ شهر تحت پوشش آب و فاضلاب شهر شیراز هستند.
او تعداد مشترکین آب این شرکت را یک میلیون و ۱۵۰ هزار نفر دانست و گفت: عمده مشترکین آب در این شرکت خانگی هستند. همچنین جهت ارایه خدمت به مردم حدود ۳۲ هزار کیلومتر خطوط انتقال شبکه توزیع اجرا شده و تعداد ۴تصفیه‌خانه آب در مدار است. یک تصفیه خانه در حال احداث است که جمعیت بیش از سه میلیونی را تحت پوشش دارد.
هزار و ۲۸۰ حلقه چاه در استان فارس
صادق‌پور بیان کرد: حدود هزار و ۲۸۰ حلقه چاه در استان فارس وجود دارد که ۵۱۰ حلقه در شهرها و ۷۷۰ حلقه از این چاه‌ها در روستاها است. این استان از حدود ۱۲۰ دهنه چشمه و ۴مورد آب سدی شامل سد سلمان فارسی، سد درودزن، سد رودبال و چشمه ساسان بهره می‌برد. ۸۸ درصد از منابع آبی و آبهای زیرزمینی برای روستاها و شهرهای تحت پوشش استفاده می‌شود و ۱۲ درصد هم آبهای سدی است.
وی با اشاره به اینکه حدود ۸۰۰ هزار مترمکعب مخزن ذخیره در شهرها و روستاها و هزار و ۷۰۰ تأسیس در سطح استان داریم گفت: استان فارس در حوزه فاضلاب ۱۱ تصفیه خانه در حال بهره‌برداری در شهرهای نورآباد، آباده، اقلید، مرودشت، لپویی، استهبان، جهرم و روستای شهر میان و شهید آباد بهره می‌برد و سه تصفیه خانه درحال احداث است.
صادق‌پور با بیان اینکه حدود هزار و۱۰۰ کیلومتر خطوط انتقال و شبکه جمع آوری فاضلاب در استان اجرا شده است، گفت: در سال زراعی سال جاری در شهرهای شمال غربی و غرب بارش‌های خوبی داشتیم و شهرهای نورآباد، مصیری، سپیدان، بیضا و بخش‌هایی از شهرهای اقلید و آباده و همچنین فیروزآباد و بخش‌هایی از فراشبند بارندگی خوب بوده اما مابقی شهرها به شدت با کاهش بارندگی مواجه بودند و امسال با مشکلات جدیدی در برخی از شهرستان‌ها رو به رو هستیم.
وی تأکید کرد: شرکت آب و فاضلاب همه شهرها و روستاهای استان منهای شهر شیراز را تحت پوشش دارد و هفته صرفه جویی فرصت مغتنمی است که می‌توانیم در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب فرهنگ‌سازی کنیم. هرچند که این کار باید در طول سال انجام شود اما در این هفته به منظور تحقق اهداف مورد نظر در این زمینه به صورت خاص برنامه‌های مختلفی اجرا می‌شود.
لزوم فرهنگ‌سازی در مصرف آب
صادق‌پور با بیان اینکه بحث آب یک بحث جهانی است و تمام دنیا با چالش آب مواجه هستند، گفت: کشور ایران به صورت ویژه تر با این چالش مواجه است. لذا بحث فرهنگ‌سازی در مصرف آب باید بیش از پیش از سوی ذینفعان مورد توجه قرار بگیرد تا بتوانیم شاهد حفظ و نحوه استفاده صحیح از آب در جامعه باشیم.
وی گفت: این شرکت که به عنوان توزیع کننده فعالیت می‌کند در دو بعد مهندسی و فرهنگ‌سازی هم فعالیت‌های قابل توجهی دارد. هر چند میزان درک و مشارکت و همراهی مردم در شرایط کنونی بیشتر از گذشته شده است. در حال حاضر مردم خود را ملزم به صرفه‌جویی در آب می‌دانند.
صادق‌پور اضافه کرد: در بخش مهندسی شرکت آبفا موظف است شبکه‌ها را اصلاح، مخازن را بازسازی و انشعابات غیر مجاز را شناسایی کند. نصب کنتور، اصلاح کنتورهای خراب، و استانداردسازی شبکه‌ها نیز از دیگر وظایف ما به شمار می‌رود. همچنین بحث تأمین آب متناسب با شرایط و کمبود آب دنبال می‌شود.
وی افزود: در سال ۱۴۰۱، حدود ۷۲ حلقه چاه تجهیز و ۳۸ حلقه چاه مهندسی مجدد و بهسازی شده است. همچنین تعداد بسیاری چشمه‌ها و چاه‌ها بهسازی شدند و بیش از ۲۰۰ کیلومتر بازسازی شبکه‌ها صورت گرفته و آبرسانی سیار هم انجام شده است.
صادق‌پور با بیان اینکه ۲هزار انشعاب غیرمجاز شناسایی و استانداردسازی شده و حدود ۲۶۲ قرارداد برای اجرای پروژه‌های جدید و نیمه‌تمام منعقد شده است، گفت: در حال حاضر حدود ۱۷۰ پروژه فعال در سطح استان داریم. همچنین برای حل مشکلات مربوط به سد رودبال که با کاهش آب مواجه شده است، برنامه ریزی برای حفر ۱۰ حلقه چاه جدید در دستورکار قرار گرفته است.
افتتاح ۹پروژه در دور دوم سفر رییس جمهور
وی اعلام کرد: بیش از ۹۵ درصد از پروژه‌ای که برای این سد تعریف شده اجرا شده است و با اتمام این پروژه حدود ۸۵ تا ۹۵ درصد میزان آبی که از سد از دست داده‌ایم جبران خواهد شد البته باید بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش مصرف داشته باشیم.
صادق‌پور اضافه کرد: به مناسبت دور دوم سفر ریاست جمهوری به استان فارس ۹ پروژه را برای افتتاح آماده کرده‌ایم. هفت پروژه آبرسانی و پروژه‌های فاضلاب آماده بهره‌برداری در این سفر هستند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان فارس اظهار کرد: در استان پهناور فارس از نظر گستردگی این استان و مسائل و مشکلات بسیاری که در حوزه آب شهر و روستاها وجود دارد بدون همدلی و همراهی رسانه امکان تداوم خدمت میسر نیست.