موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک» در تحلیلی جامع از تحولات یک ئهه اخیر به ویزه در دوره جنگ داخلی سوریه و سال های پس از آن آورده است: بقای «بشار اسد» در واقع ایران را به همسایه هم مرز اسرائیل تبدیل کرده است؛ ضمن آنکه به تدریج نفوذ تهران با بازسازی نیروهای مسلح سوریه بیشتر هم می شود. این امر اجازه می دهد تا گذرگاه های زمینی از طریق عراق و پل هوایی از طریق پروازهای مستقیم از ایران به سوریه ایجاد شود. چنین موضوعی انتقال تسلیحات به این کشور و حتی حزب الله را تسهیل می کند.
این گزارش که مرکز پژوهشی رسانه ای «The Jerusalem Strategic Tribune» مستقر در واشنگتن هم آن را منتشر کرده است، تصریح دارد: به طور خلاصه، تهدید برای اسرائیل در حال افزایش است و چالش های نظامی که نیروهای دفاعی اسرائیل با آن مواجه هستند پیچیده تر می شوند.
تاکنون سوریه بخش خیلی مهمی از سیاست در داخل اسرائیل نبود اما در چند سال اخیر این کشور اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. افزایش حضور نیروهای ایرانی در سوریه، محاسبات تاکتیکی کوتاه مدتی را در اسرائیل موجب شد که البته برخی خطرات بلند مدت آن نادیده گرفته شد. گزارش ادعا دارد: ایران مصمم است موشک‌های دوربرد و میان‌برد را به همراه سامانه‌های دفاع هوایی در سوریه مستقر کند. اگرچه ایران تاکنون از اعزام تعداد قابل توجهی از نیروهای خود به سوریه خودداری کرده است و تنها گروه هایی از مستشاران سپاه را به آنجا فرستاد اما در آینده، تحت رهبری جدید سوریه و به دنبال نوسازی نیروی هوایی این کشور، شرایط سخت تر می شود.
نویسنده در بخشی از این گزارش در تشریح برنامه های سردار شهید سلیمانی برای سوریه نکاتی را مطرح کرد و مدعی شد: طرح او تشکیل نیروهای نامنظم متشکل از مجموعه‌ای از شبه‌نظامیان قوی مجهز به موشک بوده است تا تهدیدی برای اسرائیل باشند. در واقع نقشه او یک برنامه فرسایش آهسته بود نه یک حمله غافلگیرکننده.
امیدواری صهیونیست ها به اقدامات آمریکا در سوریه
گزارش فوق در مورد واکنش اولیه اسرائیل به جنگ داخلی سوریه هم نوشت، وقتی در مارس ۲۰۱۱ جنگ داخلی سوریه آغاز شد، اسرائیل سیاست عدم مداخله را برگزید و از انجام اقدامات مخفیانه قابل توجه برای کمک به شورشیان جهت سرنگونی رژیم بشار اسد خودداری کرد. این تصمیم دو دلیل عمده داشت. نخست، اسرائیل تلاش داشت از هرج و مرج جلوگیری کند و نمی خواست آتش بس برقرار شده در سال ۱۹۷۴ نقض شود. دوم اینکه اسرائیل نگرانی شدیدی از قدرت گیری دولت اسلامی و القاعده در همسایگی خود داشت.
در این چارچوب اسرائیل بیشتر نظاره گر و امیدوار به واکنش متحد آمریکا به جنگ داخلی سوریه بود. ایالات متحده هم به صورت عمده به دنبال جلوگیری از پیروزی آشکار اسد و حامیان روس و ایرانی او بود. آمریکا این هدف را با کمک به کردها برای ایجاد یک موجودیت خودمختار در شرق رود فرات، مدیریت منطقه اطراف تنف در جنوب و حمایت ضمنی از حضور ترکیه در شمال سوریه اجرایی کرد. اما بعد از مدتی، به ویژه کسب پیروزی هایی از سوی دمشق، اسرائیل هم وارد عمل شد و به حمایت از مخالفان اسد در سوریه پرداخت. تل آویو حتی به برخی از فرماندهان گروه های شورشی در سوریه کمک کرد تا از طریق اسرائیل به دنبال پناهگاه جدید باشند.
گزارش تاکید دارد: به تدریج و با کمک ایران و روسیه، بشار اسد موفق شد تا نیروهای شورشی را در قلب سوریه به طور کامل شکست بدهد. کشورهای عربی هم که تا پیش از آن از هر تلاشی برای سرنگونی رئیس‌جمهور سوریه حمایت می‌کردند، اکنون به تدریج با سرعت‌های متفاوتی برای نزدیکی به دمشق تلاش می کنند. حتی ترکیه از آشتی احتمالی با اسد خبر می دهد. کردها نیز آشکارا دریافته اند که شاید مجبور شوند راه مذاکره با دمشق را در پیش بگیرند. در همین شرایط امارات متحده عربی هم سعی کرده است مخفیانه میان اسرائیل و اسد بر سر مزارع اشغالی شبعا میانجیگری کند.
بنا بر بررسی های این مرکز پژوهشی صهیونیستی، نیروهای نزدیک به ایران اکنون در بخش‌های مختلف سوریه کنترل مناطق کلیدی در دره روز فرات را به‌ویژه در اطراف دیرالزور و البوکمال، صحرای سوریه در اطراف تدمر، حومه دمشق و اطراف حلب و ... و در جنوب سوریه تا جولان را در اختیار دارند. حزب‌الله نیز دامنه‌های شرقی قلمون در امتداد مرز با لبنان و دامنه‌های کوه هرمون را دراختیار دارد و پی در پی با واحدهای خود حتی در داخل سوریه گشت زنی می کند. یک اتاق فکر زیر مجموعه مخالفان سوریه که در استانبول مستقر است مدعی شده که نیروهای سوری نزدیک به ایران و حزب الله در ۴۶۹ نقطه در سراسر این کشور حضور نظامی دارند.
گزارش این اندیشکده آمریکایی با ابراز نگرانی در مورد تغییرات در سوریه افزود: پیروزهای اسد و نفوذ ایران در سوریه شرایط را برای اسرائیل سخت کرده است. تا زمانی که اسد در قدرت بماند، تقویت نظامی ایران به تدریج گسترش خواهد یافت و در طول زمان، دمشق توانایی های بیشتری کسب می کند. این امیدواری که غرب یا کشورهای عربی انگیزه های جذابی را به اسد ارائه دهند تا از ایران جدا شود، آرزویی دست نیافتنی است زیرا اتحاد تهران و دمشق به دهه ۱۹۷۰ باز می گردد و اکنون ایران به یکی از مولفه های سوریه پس از جنگ تبدیل شده است.
در پایان این گزارش تصریح شد اسرائیل اکنون چاره ای جز خنثی کردن تلاش ایران برای اجرای برنامه راهبردی (شهید) قاسم سلیمانی در مورد چگونگی غلبه بر اسرائیل ندارد. این امر به ریسک پذیری زیادی نیاز دارد. اگرچه مغز متفکر اولین طرح جامع برای نابودی دولت یهود از ژانویه ۲۰۲۰ دیگر حضور ندارد، اما طرح او هنوز بسیار زنده است.