به گزارش ایرنا، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال (WSJ) دیروز (سه‌شنبه) به نقل از مقام‌های سابق و فعلی آمریکا نوشت که چین و کوبا در حال مذاکره برای ساخت یک مرکز آموزشی نظامی جدید به صورت مشترک هستند که این مسئله، نگرانی‌هایی را در واشنگتن مبنی بر اینکه این همکاری به استقرار نیروهای چینی و انجام دیگر عملیات اطلاعاتی و امنیتی درست در ۱۶۰ کیلومتری ساحل فلوریدا منجر شود، ایجاد کرده است.
چنانچه چین، آمریکا و کوبا را سه ضلع مثلث مشمول این خبر در نظر بگیریم، مطلب وال استریت ژورنال از منظر محتوا و رسانه انتشار دهنده از چند جهت قابل بحث و بررسی است.
کوبا؛ اتهام پشت اتهام
ادعای وال استریت ژورنال مبنی بر مذاکره میان چین و کوبا برای ساخت یک پایگاه نظامی در حالی منتشر می‌شود که این ادعا موضوع تازه‌ای نیست و اوایل ماه جاری میلادی (ژوئن) نیز این رسانه گزارش داد که چین در حال گفت‌وگو با هاوانا برای ایجاد یک پایگاه جاسوسی جدید در این جزیره بوده است. کاخ سفید و پنتاگون در واکنش به این گزارش و بدون ارائه جزئیات اعلام کردند که این گزارش‌ها نادرست است. به فاصله چند روز، رسانه‌های آمریکایی به نقل از یک مقام دولتی آمریکا که خواست نامش فاش نشود، ادعا کردند که چین از پایگاهی در کوبا برای جاسوسی از آمریکا استفاده می‌کند که این موضوعی است که دولت کنونی آمریکا آن را به ارث برده است. آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا سپس در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که واشنگتن، راهبردی برای مقابله با جاسوسی چین در کوبا در نظر دارد.
همه اظهارات ضدونقیض در حالی عنوان شده است و وال استریت بار دیگر بر آن‌ها تاکید می‌کند که هاوانا و پکن، قاطعانه آن‌ها را رد کرده‌اند. وزارت امور خارجه کوبا ادعاهای دولت آمریکا مبنی بر وجود یک مرکز جاسوسی چینی در این جزیره کارائیب را یک دروغ و عملیات اطلاعات نادرست جدید به عنوان بهانه‌ای برای حفظ تحریم‌ها علیه هاوانا توصیف کرد. دولت چین نیز ایالات متحده را به شایعه‌پراکنی و تهمت متهم کرد.
آمریکا در حالی اتهام تازه‌ای را علیه کوبا مطرح کرده است که کمتر از ۶ ماه از عقب‌نشینی واشنگتن از اتهام خودساخته سندرم هاوانا علیه کوبا می‌گذرد. طبق مقاله‌ای که در روزنامه واشنگتن پست در دوم مارس (۱۱ اسفند) منتشر شد، کارشناسان هفت سازمان و اداره دولتی آمریکا اعلام کردند تحقیقات آن‌ها از سال ۲۰۱۶ تاکنون نشانی از ارتباط سندرم هاوانا با اقداماتی از سوی دولت‌های دشمن آمریکا علیه کارکنان سفارت این کشور در کوبا و چند سفارتخانه دیگر، نیافته‌اند.
امکان رویت خاک آمریکا از کوبا، نگرانی واشنگتن از هر گونه نزدیکی قدرت‌ها به این جزیره کارائیب را همواره در پی داشته است. در سال ۱۹۶۲ میلادی نیز بحران موشکی کوبا، ۱۳ روز تنش شدید میان آمریکا و شوروی سابق بر سر استقرار سکوهای پرتاب موشک‌های میان‌برد در کوبا را موجب شد. کوبا همواره تهدید بالقوه آمریکا در نظر گرفته می‌شود، چنان که با بالا گرفتن تنش‌ها میان روسیه و آمریکا و متحدانش بر سر اوکراین، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه پیشتر (اواخر دی ماه) امکان استقرار موشک‌های روسی در ونزوئلا و کوبا را برای پاسخ به اقدام‌های برتری‌جویانه نظامی آمریکا بعید ندانست.
آمریکا؛ دولت بایدن و مواجهه با انتخابات ۲۰۲۴ و فشارهای داخلی
ضلع دیگر مثلث خبری وال استریت ژورنال، آمریکا است. انتشار این خبر ضد چینی همزمان با سفر آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا به پکن را نمی‌توان تصادفی دانست. ضمن اینکه این خبر، در هفته‌های گذشته نیز تکرار شده و چندان جدید نیست.
برای نخستین بار در پنج سال گذشته، یک وزیر خارجه آمریکا در یک سفر رسمی پا به خاک آمریکا گذاشت تا ذره‌ای از بار نارضایتی واشنگتن- پکن را کم کند. بلینکن پس از دیدار با مقام‌های عالی‌رتبه چین اعلام کرد که دو کشور باید از حادثه بالن چینی گذر کنند و این فصل از روابط طرفین باید بسته شود.
بلینکن در حالی از بسته شدن فصلی از تنش‌های اخیر میان واشنگتن- پکن دم می‌زند که وال استریت ژورنال در زمان انتشار اخبار داغ بالن‌های چینی به نقل از یک مقام دیگر آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، نوشت: بالون جاسوسی ادعایی چین که به تازگی از سوی ایالات متحده در سواحل کارولینای جنوبی سرنگون شده، به تجهیزات نظارتی پیشرفته‌ای مجهز بود که می‌توانست ارتباطات حساس را دریافت کند. مجلس نمایندگان آمریکا حتی در توبیخ نمادین پکن، قطعنامه‌ای غیرالزام‌آور در محکومیت استفاده چین از بالون تصویب کرد و این حادثه را نقض فاحش حاکمیت ایالات متحده خواند.
تنش‌های پدیدآمده بر سر بالون‌های چینی به اندازه‌ای بالا گرفت که سفر برنامه‌ریزی‌شده بلینکن به چین در فوریه (اسفند/فروردین) سال جاری میلادی لغو شد.
آنچه واضح است اینکه دولت جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا با ترکیبی پیچیده از فشارهای سیاسی داخلی و ملاحظات دیپلماتیک خارجی روبرو شده است. دولت دموکرات، انتخابات ۲۰۲۴ را پیش رو دارد و بی تردید، سرسختی در برابر چین، برای انتخابات ۲۰۲۴ سودآورتر خواهد بود. مخالفان دولت بایدن با انتقادهای مکرر از مماشات واشنگتن در برابر پکن، حتی سفر بلینکن را در همین چارچوب قرار می‌دهند. حال آنکه حامیان دولت اینطور استدلال می‌کنند که به تعویق انداختن برخی اقدامات قهری علیه پکن، نه تنها امتیاز دادن به دولت شی جین‌پینگ رئیس‌جمهوری چین نیست، بلکه تاکتیکی مفید برای دستیابی به یک هدف مهم‌تر است: کاهش تنش میان دو قدرت برای جلوگیری از درگیری احتمالی.
مایک گالاگر قانونگذار آمریکایی به تازگی در گفت‌وگو با فاکس نیوز و با انتقاد از اینکه دولت بایدن بر استراتژی تعامل با چینی‌ها پافشاری می‌کند، گفت: ارائه طرحی برای مبارزه با نفوذ چین باید یک موضوع محوری برای نامزدهای ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ باشد. اظهارات گالاگر که رهبری هیات منتخب مجلس نمایندگان آمریکا با هدف مقابله با نفوذ چین را بر عهده دارد، پس از تایید مقام‌های آمریکایی مبنی بر وجود یک پایگاه مخفی در کوبا برای جاسوسی از ایالات متحده مطرح شد. وی گفت: برای مدت طولانی، ما چشم خود را بر تجاوزات و دخالت فزاینده حزب کمونیست چین، دشمن اصلی ما بسته‌ایم و اکنون حوادثی مانند این باید یک زنگ بیدارباش عظیم باشد، درست مانند حادثه بالون که باید زنگ خطر باشد.
تارنمای شبکه ان‌بی‌سی به نقل از یک مقام سابق کنگره نوشت: جنگیدن بر سر هر اختلافی واقع بینانه نیست. وقتی هر موضوعی یک مشکل است، شما باید انتخاب کنید.
انتخاب آمریکا، چنان که خود به صراحت اعلام کرده است اینکه رویارویی کامل یا قطع ارتباط کامل با چین در دستورکار نیست. بنابراین اظهار نظر بلینکن در سفر به چین مبنی بر اینکه واشنگتن از استقلال تایوان حمایت نخواهد کرد، نمی‌تواند پیامی گمراه‌کننده از تغییر دستورکار کاخ سفید را مخابره کند؛ سیاست کلی ایالات متحده در قبال چین تغییر نکرده و واشنگتن همواره به پکن به عنوان رقیبی نگاه می‌کند که باید با آن مقابله کرد. آمریکا و چالش‌های اقتصادی و ورشکستگی شماری از بانک‌ها و همچنین درگیری آمریکا در جبهه دیگری از جنگ در خاک اوکراین از جمله دلایلی است که آمریکا را به باز گذاشتن درهای دیپلماسی در قبال چین سوق داده است. عملکرد آمریکا در قبال چین نشان‌دهنده این نکته است که واشنگتن به دنبال مقابله با پکن با کمترین هزینه است.
تارنمای فارن پالسی به تازگی در گزارشی نوشت: ایالات متحده و چین از نظر اقتصادی به حدی وابسته هستند که نمی‌توانند از یکدیگر جدا شوند. تجارت دوجانبه بین این دو همچنان در بالاترین حد خود ادامه دارد و سایر کشورها می‌خواهند هم به بازار آمریکا و هم به بازار رو به رشد چین (به زودی به بزرگترین بازار جهان تبدیل می‌شود) دسترسی داشته باشند.
این که ایالات متحده به چین وسواس دارد و بی تردید، پکن دشمن شماره یک واشنگتن است، واقعیتی است که اظهارنظر تند جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا در توصیف همتای چینی به عنوان دیکتاتور، به فاصله کمتر از ۲۴ ساعت از سفر بلینکن به این کشور آسیایی، گواه آن است. از طرفی این اظهارنظر را می‌توان نشانه‌ای از فشارهای دخلی شدید علیه دولت بایدن در سرازیری انتخابات ۲۰۲۴ در نظر گرفت.
چین؛ «بی اعتمادی»، شاخصه اصلی روابط آمریکا- چین
انتشار ادعای همکاری نظامی کوبا و چین در رسانه‌های آمریکایی، اتهام جدیدی علیه پکن نیست و چند روز پس از حادثه شناسایی و سرنگونی بالون‌های چینی در حریم هوایی آمریکای شمالی، واشنگتن، کارزاری از مجموعه اتهام‌ها و تئوری‌ها را علیه این قدرت شرقی در رابطه با مسئولیت احتمالی در منشا همه‌گیری کووید-۱۹، برنامه‌های ادعایی برای مسلح کردن روسیه در جنگ اوکراین، اغراض جاسوسی پشت پرده شبکه اجتماعی تیک‌تاک و تمایل ادعایی برای حمله به تایوان را به راه انداخت.
اتهام‌ها و ادعاهایی که همگی در کمتر از یک هفته مطرح شد و وجه مشترک آن‌ها، یک مورد بود: خود آمریکا اعتراف می‌کند که هنوز هیچ مدرک یا قطعیتی در هیچ‌یک از این موضوعات وجود ندارد. در واقع، ایالات متحده در طول یک هفته پس از جنجال بالون‌ها، فشار خود را در همه زمینه‌ها (دیپلماتیک، فناوری و یا حتی پزشکی) بر چین که در رقابت تلخ فزاینده‌ای با آن قرار دارد، تشدید کرد.
عملکرد واشنگتن در قبال پکن نشان می‌دهد که آمریکا توانایی محدودی برای تاثیرگذاری بر نظرات تصمیم‌گیرندگان چینی از طریق تماس‌های دوجانبه دارد و این فشارها همچنین منعکس کننده وخامت تدریجی رابطه‌ای است که در آن، رقابت، اعم از ژئوپلیتیک، نظامی یا تجاری، به طور فزاینده‌ای تشدید می‌شود.
از طرفی، بی اعتمادی را می‌توان به عنوان توصیف اصلی در بیان روابط آمریکا- چین در نظر گرفت. نیویورک تایمز به دنبال حادثه بالن‌ها و لغو سفر بلینکن پس از این رویداد نوشت: کشف بالن بر فراز آسمان آمریکا و لغو سفر بلینکن، شکنندگی روابط بین دو قدرت مهم در جهان را آشکار ساخت و نشان داد که چه رقابت تنش آلودی در حوزه‌های نظامی، ژئوپلیتیکی و تکنولوژیکی میان این دو وجود دارد.
وال استریت در خط مقدم جنگ رسانه‌ای
روزنامه وال استریت ژورنال را می‌توان به عنوان یکی از رسانه‌های جریان‌ساز در ایالات متحده برای پیشبرد اهداف گروه‌ها یا احزاب در نظر گرفت.
تارنمای شبکه تلویزیونی تله سور (رسانه آمریکای لاتین) پیشتر در گزارشی با عنوان استراتژی جنگ رسانه‌ای امپریالیسم، نقش وال استریت در کنار برخی رسانه‌های دیگر از جمله نیویورک تایمز در انتشار اطلاعات نادرست پیرامون برخی دولت‌های آمریکای لاتین را برجسته کرد: وال استریت از جمله رسانه‌هایی است که از صفحه‌های خود برای حمله به دولت‌های مترقی استفاده می‌کند، به رهبران سیاسی و اجتماعی بر خلاف منافع طبقه حاکم انگ می‌زند و به سوسیالیسم به عنوان الگوی جایگزین نظام سرمایه‌داری حمله می‌کند.
وال استریت، جنجالی‌ترین خبرهای خود را معمولا به نقل از منابعی که خواستند نامشان فاش نشود، منتشر می‌کند تا در پاره‌ای موارد خود را پشت مفاهیم انتقالی پنهان کند. به این ترتیب، این رسانه آمریکایی در چارچوب مسئولیت اطلاع‌رسانی خود، به عنوان ابزاری برای تحریف و جهت دادن به رویدادها در راستای برخی منافع اقدام می‌کند.
اتهام جاسوسی مطرح شده اخیر علیه خبرنگار وال استریت ژورنال از سوی روسیه و لغو مجوز فعالیت سه تن از خبرنگاران این رسانه از سوی چین در بحبوحه شیوع ویروس کرونا به دلیل انتشار مقاله‌ای توهین‌آمیز و نژادپرستانه (طبق توصیف چین) علیه پکن نیز از جمله خبرهای حائز اهمیتی است که مرتبط با این رسانه آمریکایی منتشر شده است.
در ایران نیز بارها با خبرسازی‌های وال استریت مواجه شده‌ایم؛ ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه اوایل آبان ماه سال گذشته در مورد خبرسازی روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر تهدیداتی علیه یکی از کشورهای منطقه و اتهام‌های بی پایه و اساس علیه جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: اینگونه خبرسازی‌های مغرضانه از سوی برخی محافل غربی و صهیونیستی با هدف ایجاد فضای منفی علیه جمهوری اسلامی ایران و تخریب روندهای مثبت جاری با کشورهای منطقه صورت می‌گیرد.
طرح اتهام سندروم هاوانا علیه کوبا و سپس عقب‌نشینی از این اتهام، فقط از طریق انتشار مقاله‌ای در یک رسانه، جریان‌سازی قدرتمند رسانه‌های آمریکایی را نشان می‌دهد. فضاسازی گسترده‌ای که در خبر همکاری نظامی کوبا و چین، نه فقط کوبا و چین بلکه آمریکا از طریق افزایش فشارهای داخلی را نیز هدف قرار داده است. همه این دست فضاسازی‌های جعلی دستگاه رسانه‌ای آمریکا با یک هدف دنبال می‌شود: ایجاد فضای سوءظن، هراس و جلوگیری از عادی‌سازی روابط میان دولت‌ها. جلوگیری از عادی‌سازی روابط میان آمریکا- کوبا، چین- کوبا و آمریکا- چین را می‌توان هدف وال استریت در این خط خبری در نظر گرفت.