به گزارش خبرنگار ایرنا، مشاغل خانگی از زمان حیات بشر وجود داشته است و بی شک یکی از کهن ترین شیوه های کار زنان از گذشته تاکنون به شمار می رود، از زمانی که زنان قرن های بسیار دور با ابتدایی ترین امکانات و مواد اولیه به پخت نان و غذا مشغول می شدند و آن را توسط مردانشان به فروش می رساندند و پس از آن هم دوره های مختلفی که کارهای سنتی و دستی مانند قالیبافی و خیاطی های اولیه در خانه با کمترین تجهیزات خودنمایی می کرد و فروش آن به منبع درآمدی برای خانواده تبدیل می شد.
هرچند جوامع سده های دور اصلا نمی دانستند که این کار زنان و کمک آنها به اشتغال خانواده، بعدها به نام " مشاغل خانگی" رونق می گیرد و رفته رفته از انحصار زنان خارج می شود، اما به خوبی نوعی اقتصاد خانواده محور را پایه گذاری کرده بودند که بار اصلی آن بر دوش زن خانه بود.
شاید تا دهه های گذشته این دیدگاه وجود داشت که مشاغل خانگی مختص زنان خانه نشین است و جایی در ادبیات مردانه ندارد اما در سال های اخیر این دیدگاه تا حدودی تضعیف شده است تا جاییکه مردان هم با اشتیاق به سمت کارآفرینی و اشتغال در خانه و به دور از هیاهوی ادارات و جامعه روی آورده اند.
در این سال ها برچسب " زنانه " بودن شغل هایی مانند قالیبافی، خیاطی و حتی آشپزی برداشته شد و مردان هم با ورود به دنیای این قبیل شغل ها، علاوه بر اینکه کاری برای خود دست و پا کرده اند موجب اشتغال عده ای نیز شده اند.
اکنون مشاغل خانگی دیگر منتسب به زن ها و حتی یک فرد نیست، تیم های پشتیبان مشاغل خانگی تعریف شده است و زنان و مردان کارآفرین با راه اندازی اینگونه مشاغل، فرصت های کاری متنوعی را برای خود و عده ای که اغلب از اطرافیان و عضو خانواده آنها هستند فراهم نموده اند.
مشاغل خانگی شامل آن دسته از فعالیت‌هایی است که توسط عضو یا اعضای خانواده در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می‌گیرد و منجر به تولید خدمت و یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.
تصویب قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در جلسه علنی بیست و دوم اردیبهشت ماه ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی نشان داد که این فعالیت اقتصادی به طور رسمی فارغ از نگاه جنسیتی، به عنوان یکی از راه های کسب درآمد و اشتغال پایدار به رسمیت شناخته شده و اکنون سایت مشاغل خانگی با بیش از ۳۰۰ رسته شغلی و اقتصادی در بخش‌های کشاورزی، میراث فرهنگی، صنایع دستی، طرح‌های هنری و شرکت‌های تعاونی فعال است.
در لرستان زن هایی بدون اطلاع از تسهیلات دولت کسب و کارهای کوچک خانگی خود را به ویژه در روستاها راه انداخته بودند و سهم آنها در اقتصاد استان بسیار کم بود اما حالا با اطلاع از تسهیلات مشاغل خانگی و توجه دولت به این فعالیت ها، سهم مشارکت اقتصادی زنان استان نیز بیشتر شده که این به معنای استفاده هدفمند و تشکیلاتی بانوان لر از تسهیلات مشاغل خانگی است از طرفی مردان هم رفته رفته به این مشاغل روی آورده اند تا جاییکه حدود ۳۰ درصد تسهیلات و متقاضیان در لرستان مربوط به آقایان است.
تولید پوشاک، قالیبافی، فرش‌بافی، گلیم‌بافی و گلیم‌دوزی، گیوه‌بافی و گیوه‌دوزی، حوله‌بافی، تولیدات چرمی، تولید مصنوعات نمدی، گبه، پارچه‌بافی، چیت‌بافی، تابلو فرش و نخ‌ریسی سنتی از جمله مشاغل خانگی هستند که زنان و مردان هنرمند به دور از محیط های کاری اداری و کسب و کارهای بزرگ، دست سازه های خود را خلق و برای فروش به بازار عرضه می کنند.
زیورآلات، خاتم‌کاری، تراش سنگ‌های نیمه‌قیمتی، حکاکی روی فلزات، قلم‌زنی، احجام چوبی و منبت و معرق‌کاری، پرورش قارچ، پرورش گل و گیاه، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، تکثیر و پرورش زالوی طبی، پرورش عقرب، تولید عرقیات گیاهی، پرورش کرم ابریشم، تولید میوه خشک، انواع بسته‌بندی، کسب‌وکارهای الکترونیکی، پشتیبانی سایت، برنامه‌نویسی و ساخت انیمیشن و حتی مجسمه‌سازی از جمله مشاغلی محسوب می شوند که افراد می توانند برای کسب درآمد و معیشت خود به عنوان مشاغل خانگی انتخاب کنند.
طبق آمارهای موجود ۱۵ تا ۲۳ درصد اشتغال کشورهای توسعه یافته متعلق به مشاغل خانگی است اما این رقم در ایران بین سه تا ۴ درصد برآورد می‌شود، بنا به گفته مسوولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از طرح‌های این وزارتخانه توسعه و راه‌اندازی مشاغل خرد و خانگی است به همین منظور در راستای تسهیل فضای کسب و کار نسبت به کاهش زمان صدور مجوزهای مشاغل خانگی اقدام کرده و از ابتدای دولت سیزدهم در راستای رفع موانع تولید، صدور مجوزهای فعالیت این دسته از مشاغل را به سه روز کاهش داده اند.
این شغل‌ها به دلیل ماهیت خود به فضای زیادی نسبت به سایر کسب و کارها نیاز ندارند و هرچند عمده گروه‌های هدف مشاغل خانگی را زنان سرپرست خانوار، کارآفرینان، معلولان، بازنشستگان و روستاییان تشکیل می‌دهند اما در سال های اخیر گرایش مردان به فعالیت های این قبیل در حال رشد است.
یک میلیون و ۳۰۰ هزار فرصت شغلی طی سال ۱۴۰۱ در سامانه کشوری " رصد" ثبت شده است که به گفته آزیتا همتیان رییس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم تا پایان سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۶۰ هزارشغل خانگی در کشور ایجاد و بیش از ۲۸۰ هزار فقره مجوز مشاغل خانگی صادر شده است.
بنابر تاکید همتیان باید نگاه تک بعدی و سنتی به توسعه مشاغل خانگی از بین برود و بستر حضور همه گروه‌ها اعم از زنان بویژه زنان خانه‌دار، مردان، جوانان و دانش آموختگان دانشگاهی برای ورود به این حوزه فراهم شود چراکه رویکرد جدید بر این مبنا استوار است که سهم مشاغل خانگی به سه درصد فعلی در اقتصاد محدود نشود و به نقطه مطلوب از تولید ناخالص داخلی در این خصوص دست یابیم.
هرچند آمار نشان می دهد ۸۰ درصد تسهیلات پرداختی کشور پارسال به متقاضیان خانم بوده اما در لرستان برای نسبت زنان به مردان حدود ۳۰ به ۷۰ است و ثبت نامی های جدید و تقاضامحوری های بارز در جامعه نشان می دهد رفته رفته مردان نیز برای ایجاد کسب و کارهای خانگی و خانوادگی تمایل نشان می دهند.
با توجه به محدودیت مشاغل دولتی در لرستان، سال های گذشته مشاغل خانگی و تعاونی ها بیشتر مورد استقبال مردم و جوانان جویای کار قرار گرفته است به نحوی که این استان سال ۱۴۰۱ موفق به پرداخت رقم قابل توجهی تسهیلات شد و به همین دلیل سهمیه آن برای سال جاری ۲۱ درصد افزایش یافته است.
استقبال مردان از مشاغل خانگی رو به افزایش است
مدیر روابط عمومی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان در این خصوص می گوید: حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد تقاضاها و تسهیلات مشاغل خانگی استان در سال گذشته مربوط به آقایان بوده که نشان می دهد استقبال این قشراز این فرصت اشتغال پایدار رو به افزایش است.
مهدی آل کثیر با بیان اینکه هیچگونه محدودیت جنسیتی در ثبت تقاضای تسهیلات مشاغل خانگی وجود ندارد اظهار داشت: مردان متقاضی تسهیلات مشاغل خانگی در لرستان بیشتر در رسته های کشاورزی، دامپروری و خدمات مشغول بکار هستند.
وی تصریح کرد: اطلاع رسانی و فرهنگ سازی گسترده ای در خصوص مزایا و تسهیلات ارزان قیمت مشاغل خانگی صورت گرفته است و با توجه به اهتمام دولت در راستای پرداخت به موقع وام هایمربوطه، مردان دانش آموخته دانشگاهی، دارای حرفه و تخصص به این سمت سوق داده شده اند.
به گفته آل کثیر امسال تسهیلات مشاغل خانگی در لرستان از ۱۰۰ به ۱۳۰ میلیارد تومان افزایش یافته است که پرداخت آن، فارغ از نگاه جنسیتی و با اولویت حمایت از شرکت های پشتیبان مشاغل خانگی است تا منجر به اشتغال پایدار شود.
پرداخت ۱۰۰ میلیارد تومان وام مشاغل خانگی در لرستان
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان نیز گفت: ۱۰۰ میلیارد تومان تسهیلات مشاغل خانگی پارسال به بیش از یکهزار و ۸۰۰ متقاضی در استان پرداخت شد.
علی جهانی در این خصوص توضیح داد: پارسال ۲ هزار و ۲۱ نفر در این راستا به بانک های عامل معرفی شدند که از این تعداد ۸۳۴ طرح بصورت پشتیبان و شرکت های تعاونی و یکهزار و ۱۸۷ طرح بصورت مستقل بوده است.
وی با بیان اینکه بیش از یکهزار و ۸۰۰ نفر موفق به دریافت این تسهیلات شدند اظهار داشت: بیش از ۹۰ درصد طرح ها و متقاضیان معرفی شده به بانک های عامل در حوزه مشاغل خانگی موفق به دریافت مجموعا ۱۰۰ میلیارد تومان شدند و مابقی با توجه به مشکلات ضمانتی و کمبود مدارک نیز در شرف دریافت این وام هستند.
وی گفت:امسال با توجه به استقبال قابل توجه متقاضیان در حوزه مشاغل خانگی، سهم استان ۲۱ درصد افزایش یافت که تلاش می شود این تسهیلات با هدف ایجاد اشتغال پایدار بیشتر به سمت طرح های تعاونی و پشتیبان هدایت شود.
جهانی با بیان اینکه بانک های توسعه تعاون، رفاه کارگران، پست بانک، ملی، صادرات، تجارت، ملت و مهر ایران در پرداخت این تسهیلات همکاری می کنندافزود: سال گذشته بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ مجوز مشاغل خانگی در رشته و حرفه‌های اشتغالزایی، تولیدی، خدماتی و سرمایه‌گذاری در لرستان بدون صادر شد.
وی با اشاره به ابلاغ اعتبارات سال جاری حوزه مشاغل خانگی به استان ها اظهار داشت :متقاضیان استفاده از تسهیلات مشاغل خانگی می بایست در سامانه https://smkh.mcls.gov.ir/ نام نویسی کنند.