«اباذر رجبی» روز شنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه رسالت اصلی این موسسه اصلاح و معرفی ارقامی با عملکرد بالا و سازگاری بیشتر برای مناطق اقلیمی مختلف کشور است، افزود: این موسسه در هر سال به طور میانگین ۱۰۰ پروژه تحقیقاتی را اجرا می کند که برون داد آن ها می تواند به شکل گزارش نهایی، مقاله علمی پژوهشی، مقاله علمی ترویجی، نشریه فنی و ترویجی و یا کتاب باشد.
وی مهمترین برون داد این پروژه ها را اصلاح و معرفی ارقام مناسب چغندرقند برای کشاورزان دانست و اظهار کرد: یکسری از این پروژه ها به سفارش معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی و یکسری به سفارش بخش خصوصی و یا به صورت مشترک با سایر موسسات انجام می شود.
وی با بیان اینکه این موسسه کار معرفی ارقام چغندرقند را از سال ۱۳۲۰ آغاز کرده، گفت: تا دهه ۷۰ شمسی تولید بذرچغندر قند به صورت مولتی ژرم (چند جوانه ای) بود که در آن زمان نزدیک ۱۴ یا ۱۵ رقم کشت می شد و در دهه ۷۰ برای اولین بار به فناوری تولید بذر تک جوانه ای یا مونوژرم ژنتیکی دست یافتیم که نقطه عطفی در فعالیت های موسسه بود.
رجبی نخستین ارقام کلاسیک مونوژرم معرفی شده را همچون رسول، شیرین، جلگه و گدوک دانست و افزود: این ارقام برای کشت در محیط بدون آلودگی مناسب بودند. با شیوع بیماری ویروسی ریزومانیا (ریشه ریشی) در اواخر دهه ۷۰ لازم بود از ارقام مقاوم به این بیماری استفاده شود که در همین راستا نخستین رقم متحمل به این بیماری در سال ۱۳۸۵ به نام «زرقان» معرفی شد.
وی با بیان اینکه از جمله مهمترین بیماری های چغندرقند می توان به ریزومانیا، پوسیدگی ریشه و نماتد مولد سیست اشاره و اظهار کرد: اولین ارقام مونوژرم مقاوم به ریزومانیا و نماتد نیز در سال ۱۳۹۳ به نامهای آریا و شکوفا معرفی شد.
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند با بیان اینکه اصلاح و معرفی ارقام چغندر قند به صورت مرتب در حال انجام است معرفی ارقام دومقاومته دیگر به نام آرتا، دنا و سینا نیز از دیگر دستاوردهای موسسه در دهه نود می باشد.
معرفی نخستین رقم مشترک بذر چغندر قند
رجبی معرفی رقم «آسیا» را با هدف توسعه صادرات به کشورهای منطقه همچون آذربایجان و مصر عنوان کرد و افزود: در اواخر سال ۱۴۰۰ نیز دو رقم حُسنا و روبینا معرفی شد که روبینا نخستین رقم مشترک با یک کشور خارجی (انگلستان) بود.
وی تصریح کرد: در سال گذشته نیز سه رقم به نام های دنیا، یلدا و زیبا معرفی شد به طوریکه برای اصلاح ارقام یلدا و زیبا برای نخستین بار از پایه های مادری جدید استفاده شد.
معرفی ۴۵ رقم بذر چغندرقند به کشاورزان
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند گفت: این موسسه از ابتدای فعالیت خود تاکنون ۴۵ رقم بذر چغندر قند را معرفی و در اختیار کشاورزان قرار داده و تمام این ارقام تاکنون در فهرست ملی ارقام گیاهی که هر ساله توسط موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال تهیه و منتشر می شود، به ثبت رسیده است.
وی سرعت معرفی ارقام را از دهه ۹۰ به بعد فزاینده دانست و افزود: از اوایل دهه ۹۰ تاکنون ۲۰ رقم جدید معرفی شده که از این تعداد ۱۸ رقم برای کشت بهاره و ۲ رقم برای کشت پاییزه معرفی شده اند.
رجبی صرفه جویی اقتصادی ارقام داخلی را نسبت به ارقام وارداتی بسیار مناسب عنوان کرد و گفت: قیمت هر واحد بذر خارجی حدود ۹۰ دلار در کشور است که صرفه جویی ارزی حاصل شده با کشت ارقام داخلی در سال به یک میلیون دلار می رسد.
وی با بیان اینکه محققان این موسسه اقدام به تولید هسته های اولیه و مادری بذر چغندر قند می کنند، افزود: برای تولید انبوه بذر، دانش فنی تولید و تکثیر و تجاری سازی آن به بخش خصوصی از جمله شرکت های دانش بنیان واگذار می شود.
بیش از ۸۰ هزار واحد بذر شکوفا به فروش رفته
وی با اشاره به اینکه پس از واگذاری ارقام برای تجاری سازی، رقم «شکوفا« بیشترین نفوذ را در عرصه داشته، تصریح کرد: تاکنون بیش از ۸۰ هزار واحد از بذر این رقم به فروش رفته است.
«هر واحد بذر چغندر قند حدود یک کیلوگرم است که ۱۰۰ هزار دانه بذر را تشکیل می دهد که برای کشت در هر هکتار به ۲ تا ۲.۵ واحد بذر نیاز است».
وی ادامه داد: محققان این موسسه در سال جاری نیز یک رقم مونوژرم متحمل به ساقه رَوی را تا فصل پاییز و یک رقم چند جوانه ای مقاوم به ریزومانیا را برای کشت بهاره تا پایان سال معرفی خواهند کرد.
رجبی اضافه کرد: ارقام معرفی شده در عرصه به صورت میانگین ۲.۵ درصد عملکرد شکر را در هر سال ارتقاء داده اند ضمن اینکه در ۵۰ سال گذشته علیرغم اینکه سطح زیر کشت این محصول ۴۰ درصد کاهش یافته ولی تولید شکر ۱۲۶ درصد افزایش یافته که این امر نتیجه فعالیت های تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی این موسسه است.
وی کل بذر مورد نیاز کشور برای کشت بهاره و پاییزه چغندرقند را حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار واحد دانست و گفت: از این میزان حدود ۲۰ درصد بذور داخلی و مابقی را بذور وارداتی تشکیل می دهد که توسط ۱۰ شرکت بزرگ خارجی که در کشورهای مختلف فعال هستند، وارد می شود.
بذور غیرمجاز وارداتی مشکلات زیادی ایجاد می کنند
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند افزود: بذور غیرمجاز وارداتی مشکلات زیادی را در تولید کشور به خصوص برای استان های غربی ایجاد کرده اند و در موارد زیادی باعث گسترش بیماری ها و علفهای هرز در مزرعه می شوند.
وی با بیان اینکه این بذور به صورت قاچاق از مرزهای غربی کشور وارد می شود، اظهار کرد: این بذور بیشتر از کشور ترکیه وارد کشور می شود که از لحاظ اقتصادی و اشتغال نیز مشکلاتی زیادی ایجاد کرده است.