به گزارش روز شنبه گروه علم و آموزش ایرنا، روح الله دهقانی فیروزآبادی در نشست هم‌اندیشی معاونان دبیران ستادها و مدیران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با دبیر و جمعی از مدیران شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این معاونت دو منشا و هدف اصلی را مبنی بر توسعه فناوری‌های راهبردی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در دستور کار قرار داده است، افزود: طبق تأکیدات و نظرات رهبر فرزانه انقلاب مبنی بر ایفای نقش معاونت علمی در راهبری، تسهیل‌گری و هماهنگ کنندگی عرصه علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان از یک سو و ترجمه سیاست‌ها و راهبردها در این عرصه توسط شورای انقلاب فرهنگی، نشان می‌دهد که قرابت‌های بین این دو بخش زیاد است.
وی به نقش‌آفرینی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان بخشی اشاره کرد و ادامه داد: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان اکنون در چهارمین نسل مدیریتی خود قرار دارد و در طول فعالیت خود، به مدد الهی و نظارت عالیه رهبری، در مسیر درستی حرکت کرده است. این معاونت در مسیر امروز خود توسعه اقتصاد دانش‌بنیان را در دستور کار دارد و با توجه به ظرفیت قانون مترقی و پویای «جهش تولید دانش‌بنیان»، زیست‌بوم فناوری و نوآوری توانمند و قریب به ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان و خلاق، اولویت خود را توسعه اقتصاد این حوزه قرار داده است.
رئیس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان از تاکیدات رهبر معظم انقلاب و لازمه رونق اقتصاد کشور است، تصریح کرد: حلقه‌های اندیشه تا بازار از اندیشه و ایده، علم، فناوری، نوآوری و تولید به یکدیگر متصل نمی شوند و به تکامل نمی رسند، مگر این که اقتصاد، مورد توجه قرار بگیرد. بنابراین تمرکز این دوره از معاونت علمی، مبتنی بر اقتصاد دانش‌بنیان است و ضمن آنکه حرکت در مسیرهای قبلی با قوت ادامه پیدا می‌کند، اهدافی چون دسترسی سالیانه حداقل یک درصد از تولید ناخالص داخلی، کاهش سالیانه بیکاری یک درصد از متخصصین هرسال از محل اقتصاد دانش بنیان و دسترسی به ۱۰ ابرشرکت بزرگ که پیش برنده اقتصاد دانش بنیان باشند دنبال خواهد شد، تا مردم طعم اقتصاد دانش بنیان را در زندگی خود حس کنند.
دهقانی با یادآوری نقش پررنگ شرکت‌های دانش‌بنیان در رفع راهبردی‌ترین نیازهای کشور خاطرنشان کرد: اگر صرفه جویی دارویی به کمک شرکت های دانش بنیان نبود امروز کشور باید هزینه‌های سنگین را برای واردات دارو صرف می‌کرد.
به گفته وی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، اهداف خود را در پنج حوزه تقسیم کرده است که بیشتر در عرصه جریان‌سازی و اجرا تعریف می‌شود. این معاونت در مقام سیاست گذاری مدیریت و اجرا در ستادها و دستگاه های اجرایی نقش راهبری و هدایت این جریان را بر عهده دارد. پنج ماموریت این معاونت، شامل حمایت از حوزه اندیشه ورزی است. حوزه دوم الگوسازی در مسیر علم و در ادامه فناوری است، ساحت بعدی کارآفرینی و تولید و پنجمین عرصه نقش‌آفرینی در حمایت از توسعه اقتصاد دانش بنیان است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با بیان اینکه مبتنی بر این ماموریت ها افراد، شرکت‌های نوپا، شرکت‌های توانمند، صنایع و دستگاه‌های دولتی جزو مخاطبان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری به شمار می‌روند، ادامه داد: برای نخستین‌بار در ادوار فعالیت معاونت علمی، برای هرکدام از این بخش‌ها برنامه و بودجه مشخص تصویب شده است. عطف به هریک از این حوزه‌ها معاونت مشخصی برای حمایت از آن حوزه تعریف شده است.
دهقانی فیروزآبادی افزود: معاونت سیاست گذاری وظیفه حمایت از جریان اندیشه ورزی را بر عهده دارد، بنیاد علم وظیفه حمایت از جریان توسعه علم را انجام می‌دهد، مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی رسالت توسعه و ایجاد فناوری‌ها را به شکل خاص و متمرکز بر عهده دارد. همچنین ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، عهده‌دار توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در حوزه‌های خاص و به صورت بخشی، مبتنی بر اولویت‌های راهبردی کشور هستند.
نقش معاونت علمی در توسعه و شبکه سازی علم و فناوری کشور
حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در این نشست گفت: اگر معاونت علمی ریاست جمهوری بتواند نقش حلقه واسط را در میان حلقه‌های سلسله علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، اضافه کند، این عرصه در کشور تجلی می یابد و کار این معاونت به یک نوع حکمت تبدیل می شود.
وی افزود: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری علاوه بر نقش تصدی‌گری باید در عرصه سیاست گذاری و تنظیم‌گری نیز نقشی پررنگ ایفا کند، تدوین راهبرداه و اسناد حوزه فناوری‌های راهبردی و اقتصاد دانش‌بنیان، کاری است که خود معاونت علمی به خوبی می‌تواند انجام دهد. نقش خود را در سه حوزه سیاستگذاری تنظیم‌گری و تصدی‌گری فعال کند و در دو رکن سیاست گذاری و تنظیم‌گری به کمک شورا بیاید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر شکل‌گیری کرسی‌های علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، عنوان کرد: بنیاد علم ایران برگزار کننده این کرسی‌ها باشد تا بستری فراهم بیاید که موضوعات حکمت و دانش مورد مباحثه و گسترش قرار بگیرد.
خسروپناه با تاکید بر توجه به علوم انسانی گفت: هر کار فناورانه ای مبتنی بر علوم انسانی است و حکمرانی علم و فناوری در حوزه علوم‌انسانی است. اگر بخواهیم در کشور توسعه پیدا کنیم بابد فناوری های نرم و اجتماعی را توسعه دهیم.
وی شکل گیری اتاق وضعیت علم و فناوری کشور را ضروری دانست و یادآور شد: تعداد قابل توجهی اتاق و مرکز رصد وظیفه کار رصد حوزه علوم اجتماعی را انجام می دهند اما در حوزه رصد علم و فناوری در کشور ضعف داریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: باید یک مدل حکمرانی علم و فناوری را از ساحت سیاست گذاری و تنظیم گری و تصدی‌گری در کشور راه‌اندازی کنیم که یک الگو برای سایر کشورها باشد.
فناوری عاملی است که سبک زندگی را تغییر می‌دهد
شقایق حق جوی جوانمرد رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز در این نشست با اشاره به جریان علم و فناوری در ایران و کلان‌روندهای جهانی در این حوزه، عنوان کرد: فناوری آن عاملی است که سبک زندگی را تغییر خواهد داد و به تبع آن اقتصاد را نیز دچار تغییر مسیر خواهد کرد.
وی به اقدام مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی در رویکردهای توسعه فناوری مبتنی بر تقویت حوزه‌های گوناگون فناوری و نقش آفرینی فعال در این عرصه اشاره و خاطرنشان کرد: در مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی رویکرد تقویت گرا و نفوذ گرا که مورد توجه سیاست کشورهای خواهان توسعه در این عرصه بوده، در اولویت قرار گرفته است.
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: حوزه‌های اولویت‌دار و جریان‌ساز فناوری‌های راهبردی، طی مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته احصا شدند و به دنبال دستیابی به فناوری های کلیدی هستیم که مزیت های فناورانه را افزایش داده و خلق قابلیت‌های کلیدی را رقم بزند. موضوعی که مورد تاکید نقشه جامع علمی کشور نیز هست.
حق جوی جوانمرد تصریح کرد: توسعه و نفوذ فناوری راهبردی منجر به ارتقا و خلق صنعت و ارزش اقتصادی انتخاب امروز ایران است و برنامه های رسوخ فناوری و افزایش ظرفیت جذب و اشاعه فناوری ها یکی از راهبرد علمی و فناوری در دوره جدید است.
وی با بیان اینکه مرکز توسعه فناوری یک نهاد میانجی نوآوری است که علاوه بر کمک به خلق نوآوری یک هم افزایی و هماهنگی بین نهادهای فناوری و نوآوری ایجاد می‌کند، یادآور شد: رویکرد علاوه بر رصد و پایش نیازهای فناورانه، مساله‌یابی فعال و شبکه‌سازی برای حل این چالش ها را وظیفه این مرکز می‌دانیم.
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با بیان اینکه ستادها قرارگاه های توسعه فناوری هستند که هوشمندانه و منعطف شکل می گیرند تا توسعه فناوری‌ها را در حوزه‌های خاص توسعه دهند، ادامه داد: با مطالعه مراکز بزرگ به کلان روندهای فناوری رسیده ایم و در نهایت، هشت حوزه به عنوان ستادهای توسعه فناوری های راهبردی انتخاب شدند که مبتنی بر کلان‌روندها و مطالعات در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند.
حق جوی جوانمرد افزود: در مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی تمرکز روی حوزه های خاص، تعالی برای دستیابی به بالاترین کیفیت، رهبری برای هماهنگ سازی و هدایت جریان های فناوری و نوآوری کشور مورد توجه قرار گرفته است.
توسعه زیرساخت های مکمل با سیاست تقاضا محور
در ادامه این نشست، جواد مشایخ معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان با یادآوری اینکه زیرساخت‌ها، راهبردها و حمایت‌ها مبتنی بر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در جریان هستند، اظهار داشت: مبتنی بر رویکرد و سیاست نفوذ علم و فناوری و رهیافت مبتنی بر تقاضا، باید زیرساخت‌های متناسب مانند آزمایشگاه‌های ملی مراکز هم آفرینی و ... برخی از زیرساخت هایی هستند که به عنوان زیرساخت های مکمل و متناسب با سیاست تقاضا محور توسعه می یابند.
وی افزود: ۱۲ عنوان موضوعی برای توسعه ستادهای بخشی احصا شده که تا کنون ۱۰ ستاد شکل گرفته اند. برخی از این ستادها اساسا همان ستادهای قبلی بودند که متناسب با ماموریت جدید جانمایی و تعریف شدند و ستادهای جدید نیاز در حال استقرار هستند.
مشایخ درباره برنامه‌های ملی در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، گفت: برخی از موضوعات به دلیل این که مسایل شناخته شده و مورد اجماع هستند در قالب برنامه ملی تعریف شده اند که یک هدف خاص را دنبال می‌کنند که توسعه میکروالکترونیک، شیلات و گلخانه‌های تجاری برخی از این موارد به شمار می‌رود. جلوگیری از خروج ارز، ارزآوری و استفاده از حداکثر ظرفیت کشور برخی از اهداف این ستادها به شمار می‌روند. در همین راستا، ۳۷ توافق نامه، ۱۷۶ پروژه، که ۱۶ توافق نامه امضا شده که بازارهایی مجموعا به ارزش ۵ میلیارد دلار را هدفگذاری کرده است. این توافق‌نامه ها با دستگاه‌های اجرایی، وزارت خانه ها، شرکت‌ها و هلدینگ های بزرگ صنعتی در جریان هستند.
همچنین مهدی الیاسی معاون سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، عنوان کرد: رابطه بین معاونت و شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره تعاملی کارامد و اجرایی بوده است و این هماهنگی همچنان رو به جلو است. شورای عالی یک چارچوب شفاف را ترسیم کرده است و نسبت معاونت علمی را نسبت به کشور و سایر دستگاه‌ها مشخص ساخته است.
وی به نقش معاونت علمی، در اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره کرد و افزود: با گذشت ۶ ماه از تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان در کم‌تر از ۶ ماه، آیین‌نامه ها و دستورالعمل های اجرایی دستگاه ها و وزارتخانه ها نهایی شده و اکندن قانون در حال اجرا است.
معاون سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری افزود: در لایحه برنامه هفتم توسعه، حوزه علم و فناوری به مواردی تا سطح آموزش عالی تقلیل یافته است. بی توجهی کامل به توسعه فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش بنیان، تخریب و بی اثرسازی اقدامات انجام شده در اقتصاد دانش بنیان و عدم تعیین ماموریت‌های بخشی توسعه اقتصاد دانش بنیان از مشکلات این حوزه است که می‌تواند به کمک شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهاد بالادستی و سیاستگذار اصلاح شود.
رضا اسدی فرد معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز با اشاره به تحول در ارزیابی این شرکت‌ها گفت: در گذشته فضایی برای حمایت از شرکت های فناوری محور تعریف شده بود، اکنون زمان آن فرارسیده است که این شرکت‌ها متناسب با ظرفیت و اندازه و نیاز خود حمایت شوند و بتوانند اثرگذاری لازم را در فضای کشور داشته باشند.
وی افزود: شرکت های نوپا، فناور و نوآور، در نظام ارزیابی جدید متناسب با نیازشان حمایت دریافت کنند. شرکت های بزرگی که می‌توانند لکوموتویو حرکت شرکت های دانش بنیان باشند به عنوان پیشران های اقتصاد دانش بنیان تعریف شده و مورد حمایت قرار می‌گیرند.
براساس گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، در نشست هم‌اندیشی معاونان دبیران ستادها و مدیران این معاونت با دبیر و جمعی از مدیران شورای عالی انقلاب فرهنگی، موضوعات و مباحث توسعه علم، فناوری، برنامه‌های معاونت علمی برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و سازوکارهای هماهنگی و هم‌افزایی بین دو دستگاه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.