اگر قرار است درختی نباشد، آب هم قهر می‌کند و سیلاب‌وار سوار بر رودی سرکش، بر دشت می‌تازد و سنگ و خاک را با خود می‌برد تا زمین در تنهایی خود، افسردگی دود و ریزگرد بگیرد.
قرار بود اینجا همه گیاهان خودرُو باشند، اما انبوه خُودروها و ماشین‌ها و ساختمان‌ها سیمانی آنقدر جا را برای جنگل تنگ کرده است که شاید روزگاری ورق‌های آهنین خودروها، جایگزین برگ‌ها آویزان شده درختان شوند.
کار جنگل و درخت چیست؟
خاصیت درخت و جنگل این است که هر هکتار آن ۶۷ تن گرد و غبار را در سال جذب می‌کند و هر هکتار جنگل هزاران تن اکسیژن تولید می‌کند.
علاوه بر آن نگهداشت آب و انتقال به سفرههای زیرزمینی از خصلت جنگل است و در سطح جنگل‌های زاگرس ایران ۶ میلیارد مترمکعب معادل ۴۰ درصد از آب کشور توسط پوشش گیاهی ذخیره و به تدریج آزاد می‌شود.
بی‌توجهی به بخش جنگل‌های زاگرس و محیط‌زیست منجر به تخریب اکوسیستم و زوال جنگل می‌شود که این بی‌توجهی ملموس نیست و تبعات ان در آینده گریبانگیر بشر خواهد شد.
حدود پنج میلیون هکتار از وسعت کشور را جنگل‌های زاگرس تشکیل می‌دهد که ساکنان زیادی از شمال غرب تا جنوب غرب کشور در حاشیه این اراضی زندگی می‌کنند و معیشت آنها وابسته به جنگل و منابع طبیعی است و با روش‌های سنتی از جمله دامداری و زراعت از این موهبت الهی استفاده می‌کنند.
به عقیده کارشناسان، جنگل‌های زاگرس قدمتی چندین هزار ساله دارد و قدمت این جنگل‌ها به واسطه سازگاری و حضور برخی گونه‌های درختی در بوم‌سازگان و سیر تکاملی طولانی این گونه‌ها مشخص شده است.
حدود پنج میلیون هکتار از وسعت کشور را جنگل‌های زاگرس تشکیل می‌دهد که ساکنان زیادی از شمال غرب تا جنوب غرب کشور در حاشیه این اراضی زندگی می‌کنند و معیشت آنها وابسته به جنگل و منابع طبیعی است و با روش‌های سنتی از جمله دامداری و زراعت از این موهبت الهی استفاده می‌کنند.
بهره‌برداری بی‌رویه، خشکسالی و تغییر اقلیم از مهمترین دلایل تخریب عرصه‌های جنگلی به خصوص جنگل‌های زاگرس است که مساحت جنگل‌های زاگرس را از ۱۲ میلیون هکتار به پنج میلیون هکتار کاهش داده است و در برخی مناطق جنگلی اثری از گونه‌های جنگلی وجود ندارد.
سرانه جنگل در ایران به ازای هر نفر چقدر است؟
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با تاکید بر اینکه سرانه فضای جنگلداری شهری در کشور در مقایسه با متوسط جهانی آن بسیار پایین است، گفت: در حال حاضر سرانه فضای سبز در کشور هفت مترمربع است در حالی‌که میانگین جهانی آن ۲۰ مترمربع اعلام شده است.
نقی شعبانیان افزود: بر اساس ماده ۲۲ قانون هوای پاک باید سرانه فضای سبز شهری تا سال ۱۴۰۶ به ۱۵ مترمربع برسد.
طرح نهضت ملی کاشت درخت
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیر داری اجرای طرح مردمی تولید یک میلیارد نهال در کشور را مهمترین اقدام برای تحقق این هدف عنوان کرد و گفت: در سال‌های گذشته طرح‌های بسیاری در این حوزه تدوین و اجرا شده که برخی موفق و برخی نیز ناموفق عمل کرده بود از همین رو با آسیب‌شناسی برنامه‌های گذشته طرح مردمی تولید یک میلیارد نهال تدوین شد و امید است طی چهار سال آینده این برنامه با کمترین اشتباه اجرا و به اهداف موردنظر خود برسد.
شعبانیان با بیان اینکه کمیت و کیفیت سطح جنگلی کشور خوب نیست، اظهار داشت: در سال‌های اخیر تخریب جنگل‌ها شدت گرفته است و این موضوع مشکلات زیست‌محیطی بسیاری از جمله بلایای طبیعی نظیر سیل، افزایش گازهای گلخانه‌ای و شدت ریزگردها را به دنبال داشته است.
وی با اشاره به شکل‌گیری نهضت جنگل‌کاری در جهان، تصریح کرد: نتایج علمی، جنگل‌کاری را بهترین و امن‌ترین راهکار برای کاهش مشکلات زیست‌محیطی می‌داند از همین رو در کشورهای دنیا اقدامات قابل توجهی در خصوص کاشت نهال و جنگل‌کاری شکل گرفته است.
این کارشناس با اشاره به آغاز طرح مردمی تولید و کشت یک میلیارد نهال در کشور از اسفندماه امسال، خاطرنشان کرد: این طرح با چهار هدف احیای جنگل‌های موجود، توانمندسازی جوامع محلی با اجرای طرح زراعت چوب، جلوگیری از گسترش بیابان‌ها و ریزگردها و ارتقای سرانه فضای سبز وارد مرحله اجرا شده است.
تدوین سند حفاظت از جنگل
معاون دفتر جنگل‌های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: تدوین سند حفاظت و مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است که با تصویب و ابلاغ آن می‌توان امیدوار بود که بخش زیادی از چالش‌های این حوزه برطرف شود.
مازیار موثقی اظهار داشت: در این سند تکالیف و تعهداتی برای دستگاه‌های اجرایی در برنامه زمان‌بندی پنج تا ۱۰ ساله مشخص شده است.
وی با بیان اینکه رویشگاه زاگرس بیشترین و بالاترین شاخص تخریب جنگل را در کشور به خود اختصاص داده است، ادامه داد: نزدیک به ۵۰ درصد چالش‌های اصلی منابع‌طبیعی کشور مربوط به رویشگاه جنگلی و مرتعی زاگرس است و این در حالی است که در حال حاضر یک سند بالادستی برای حفاظت از جنگل‌ها وجود ندارد تا بتوان بر اساس آن دستگاه‌ها را نسبت به حفاظت از منابع طبیعی مکلف و ملزم کند.
معاون دفتر جنگل‌های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه در منطقه زاگرس تعارض سیاست‌ها، منافع و ناهماهنگی بین بهره‌برداران را شاهد هستیم، تصریح کرد: مساله در این رویشگاه، تعارض منافع افراد و حقوق مکتسبه‌ای است که افراد دارند و این مانعی برای پبیشبرد برنامه‌های منابع طبیعی است.
موثقی ادامه داد: در همین راستا باید مشوق‌های اقتصادی در این منطقه بیشتر دیده شود و پایش‌های در حال انجام را تقویت کرد.
وی با بیان اینکه بسیاری از اطلاعاتی که در حوزه زاگرس وجود دارد به صورت داده توصیفی است، خاطرنشان کرد: برای پایش رویشگاه زاگرس به داده‌های کمی نیاز داریم.
موثقی به اقدامات و رویکردهای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در قبال رویشگاه زاگرس اشاره کرد و گفت: یکی از این اقدامات شناسایی ۱۶ هزار عرصه رویشگاهی مستعد گرفتن بذر استاندارد در این منطقه است.
معاون دفتر جنگل‌های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه ۱.۵(یک و نیم میلیون) هکتار از جنگل‌های زاگرس دچار آلودگی و زوال شده است، اظهار داشت: نقاط بحرانی این رویشگاه‌های دچار زوال شناسایی شده است.
موثقی افزود: از دیگر رویکردهای جدی در این حوزه این است که درصدد هستیم تا از ظرفیت طرح‌های آبخیزداری و رواناب‌ها برای ارتقای پوشش گیاهی زاگرس استفاده کنیم.
بخشی از جنگل‌های زاگرس در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که طی سه دهه اخیر با تخریب ۳۰ هزار هکتار از این عرصه‌ها، سطح جنگل‌های زاگرس در این استان از ۳۴۰ هزار هکتار به ۳۱۵ هزار هکتار کاهش یافته است.
اجرای طرح پویش درختکاری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اجرای نهضت ملی تولید نهال در این استان خبر داد و گفت: در قالب این نهضت قرار است طی چهار سال یک میلیارد اصله نهال در کشور تولید شود که این استان در سال نخست با تولید ۷۰۰ هزار اصله سهم خود را ایفا می‌کند.
اصغر احمدی افزود: نهضت تولید یک میلیارد اصله نهال از سیاست‌های مهم دولت سیزدهم و برنامه‌های رییس‌جمهور است که بر عهده وزارت جهادکشاورزی با محوریت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گذاشته شده است و این برنامه از سوی ادارات‌کل منابع طبیعی سراسر کشور با هدف گسترش فضای سبز و تولید هوای سالم اجرا می‌شود.
وی ادامه داد: برهمین اساس بنا بر ظرفیت‌های استان از جمله مشارکت‌های مردمی، مشارکت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و نهالستان‌هایی که در اختیار داریم برای سال نخست ۷۰۰ هزار اصله نهال در استان تولید می‌شود اما در سال‌های بعد این تعداد افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: مقرر شده است تا از مجموع ۷۰۰ هزار اصله نهال، ۳۰۰ هزار اصله نهال از سوی بخش خصوصی و ۴۰۰ هزار اصله نهال با بهره‌گیری از ظرفیت‌های اداره‌کل منابع طبیعی استان تولید شود.
احمدی با اشاره به وجود ۲ نهالستان در این استان اظهار داشت: یک نهالستان در شهرستان شهرکرد به مساحت ۴۰ هکتار و دیگری در لردگان به مساحت ۱۷ هکتار است که از این ظرفیت در طرح نهضت ملی تولید یک میلیارد نهال بهره‌گیری می‌شود و از سال دوم این طرح، تلاش بر این است که سالانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار اصله نهال تولید شود.
احمدی خاطرنشان کرد: اگرچه تولید نهال از سال‌های گذشته یکی از برنامه‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری بوده است اما نهضت ملی کاشت یک میلیارد اصله نهال برنامه مهمی است که از سوی دولت سیزدهم تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شده است.
به گزارش ایرنا، ۸۲ درصد از مساحت چهارمحال و بختیاری را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل داده است که از این میزان ۲۰ درصد مساحت استان جنگل و ۶۲ درصد آن مراتع است.
همچنین ۳۲۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس در این استان واقع شده که گونه غالب این جنگل‌ها، بلوط است.