به گزارش خبرنگار ایرنا، بسیاری از کشاورزان پنبه را طلای سفید و یکی از پُرمصرف ترین محصولات استراتژیک می‌دانند و معتقدند کشت این محصول موجبات درآمدزایی و اشتغال پایدار را برای کشور فراهم می‌کند لذا کشت این محصول ارزشمند در مناطق مختلف کشور با رویکرد رونق تولید و اشتغالزایی دنبال می‌شود.
بر اساس داده های آماری سالانه بیش از ۲۶ میلیون تن پنبه در سراسر جهان تولید می شود.
در حال حاضر چین به یکی از بزرگترین تولید کنندگان، مصرف کنندگان و وارد کنندگان پنبه تبدیل شده و حدود ۳۰۰ میلیون نفر در این کشور مشغول تولید پنبه هستند.
بر اساس داده های آماری ارایه شده در سال ۲۰۲۲، ایران حدود ۶۵ هزار تن پنبه تولید داشته و در جایگاه بیست و هفتم دنیا قرار دارد. این در شرایطی است که به گفته کارشناسان داخلی، ایران ۲برابر آنچه که تولید می کند از بازارهای خارجی پنبه وارد می‌کند.
در صورتی که ایران از لحاظ اقلیمی محیطی مناسب برای کشت پنبه به شمار می‌رود و کشت پنبه در این کشور در مناطق مختلف شمالی و جنوبی انجام می‌شود.
در حال حاضر پنبه در سطح ۱۸ استان کشت می‌شود، اما کشت عمده این محصول مربوط به استان‌های خراسان‌رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، فارس و اردبیل است؛ هرچند کشت پنبه در مناطق جدیدی از استان‌های ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان و مناطق گرمسیر استان کرمانشاه هم آغاز شده است.
کشت پنبه در چه شهرستان‌هایی انجام می‌شود؟
همان‌گونه که اشاره شد شهرستان‌های استان فارس نیز سالهاست کشت پنبه و توسعه کمی و کیفی محصول پنبه و توجه به اهمیت این محصول به منظور پیشبرد برنامه‌های اقتصادی را در دستورکار خود قرار داده‌اند.
در استان فارس کار کاشت پنبه از اواخر اردیبهشت‌ماه در شهرستان خنج آغاز شده و تا پایان خردادماه در شهرستان های داراب، لارستان، جویم، زرین دشت، فسا، استهبان، سروستان، اوز، جهرم، مهر و لامرد ادامه دارد.
به منظور کشت پنبه در استان فارس در سال ۱۴۰۲ تا نیمه دوم اردیبهشت ماه حدود هشت هزار و ۱۰۰تُن انواع کودهای پایه و سرک پنبه تأمین و به شهرستان‌های دارای کشت تخصیص داده شد؛ به همین منظور ۷۶۹ تُن بذور پنبه تولید داخل از ارقام گلستان، ارمغان و ساجدی نیز تهیه و در اختیار پنبه‌کاران مناطق مختلف این استان قرار گرفت.
کاهش سطح زیر کشت بر اساس برنامه ابلاغی
میزان تولید کل استان فارس در سال گذشته نزدیک به ۸۰ هزار تُن بود که این موفقیت با اجرای برنامه‌های افزایش بهره‌وری تولید پنبه در واحد سطح محقق شد.
البته به گفته مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان فارس بر اساس برنامه ابلاغی سطح زیر کشت پنبه در این استان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد کاهش خواهد داشت و به ۱۸ هزار هکتار خواهد رسید.
این در حالیست که کاهش سطح زیر کشت این محصول بر اساس برنامه الگوی کشت و برای حفظ منابع آبی صورت گرفته و مقرر شده در سال جاری حدود ۶۷ هزار تُن وش پنبه در مزارع استان فارس تولید و برداشت شود.
شهرستان‌های فارس از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون اقدامات قابل توجهی برای کشت محصول پنبه در این استان پهناور انجام داده‌اند.
کشت ۴۰۰ هکتار پنبه در جنوب استان فارس
شهرستان مُهر که در فاصله ۴۲۴ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد از مهمترین مراکز کشت پنبه در استان فارس به شمار می‌رود که کشاورزان این منطقه از دیرباز نسبت به کشت این محصول که از آن به نام طلای سفید یاد می‌شود، اقدام می‌کردند.
مدیر جهاد کشاورزی مهر از کشت ۴۰۰ هکتار پنبه در این شهرستان خبر داد و اعلام کرد که این میزان در بخش‌های وراوی، مرکزی، گله دار و اسیر کشت شده است و پیش‌بینی می‌شود کشاورزان این شهرستان امسال از هر هکتار چهار تن وش پنبه برداشت و به کارخانه‌های پنبه پاک کنی تحویل دهند. اما اقدامات خوب استان فارس در تولید پنبه در سال ۱۴۰۲ به این شهرستان محدود نمی‌شود.
از دیگر شهرستان‌های فارس که پتانسیل بالایی برای کشت این محصول دارد می‌توان به شهرستان داراب اشاره کرد که در فاصله ۲۲۵ کیلومتری مرکز استان فارس واقع شده است.
این شهرستان از ظرفیت خوبی در تولید این محصول بهره می‌برد و در طی سال‌های اخیر توانسته گام‌های ارزشمندی در مسیر تولید پنبه بردارد. شرکت تعاونی کشاورزی پنبه کاران داراب در یازدهم تیرماه ۱۳۶۷ و با سرمایه اولیه ۳۰ میلیون و ۶۵۰هزار ریال به ثبت رسید.
تعداد اعضای این شرکت در حال حاضر چهار هزار و ۱۹۵ نفر و مبلغ سرمایه اعضا بیش از ۱۶ میلیارد ریال است.
از مهمترین فعالیت های شرکت می‌توان به تولید گندم، جو و همچنین وش پنبه اشاره کرد؛ به گونه‌ای که سالیانه بیش از چهار هزار تُن از بهترین و با کیفیت‌ترین گندم و جو بذری را تولید و به کشاورزان شهرستان داراب و سایر شهرستان‌های استان فارس عرضه می‌کند.
این شرکت که از بزرگترین تولیدکنندگان پنبه در کشور محسوب می‌شود و از نظر مرغوبیت بهترین پنبه محلوج را دارد، تاکنون چهار بار نمونه کشوری شده است.
وضعیت پنبه‌کاری در داراب
مدیرعامل شرکت تعاونی پنبه کاران داراب در گفت‌وگو با ایرنا به عمده فعالیت‌های انجام شده توسط پنبه‌کاران این شهرستان در سال۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: خرید سه هزار و۱۰۰ تن گندم به ارزش بیش از ۴۵۰ میلیارد ریال، خرید ۳۵۰ تُن جو به ارزش بیش از ۴۶ میلیارد و ۷۰۰میلیون ریال از پیمانکاران بذری، خرید ۱۰ هزار و ۷۰۰ تُن وش پنبه که از نظر مرغوبیت و کیفیت از بهترین وش کشور است از مهمترین فعالیت‌ها در سال ۱۴۰۱ محسوب می‌شود.
غلامرضا انصاری ادامه داد: در سال گذشته پرداخت بها پنبه خریداری شده به ارزش ۲هزار و ۵۶۰ میلیارد و ۶۲۴ میلیون ریال و توزیع اعتباری انواع نهاده‌های کشاورزی و کودهای ریز مغذی به ارزش ۳۴۰ میلیارد ریال هم انجام شده است.
همچنین چهار هزار و ۷۰۰ تُن کود اوره و سایر کودها تأمین و توزیع و یک دستگاه کمباین جاندیر ۹هزار و ۹۷۰ وش چین‌پنبه خریداری شده است.
صرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه‌های کاشت
وی اضافه کرد: با توجه به بحران آب و هزینه‌های کشت پنبه، شرکت تعاونی پنبه کاران داراب در اقدامی بسیار مهم در سال و ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰توانست بیش از ۴۵۰هکتار از اراضی کشاورزان را کشت تمام مکانیزه کند که تمام هزینه‌های آن از مرحله طراحی، اجرا، کاشت و داشت و برداشت توسط شرکت پرداخت شد و با این اقدام این شرایط فراهم شد که در ۵۰ درصد از هزینه‌های کاشت و ۴۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی شود.
انصاری بیان کرد: همچنین برداشت مکانیزه وش پنبه از ۲۷۰ هکتار از مزارع کشاورزان پنبه کار صورت گرفته که این اقدام هم موجب افزایش کیفیت برداشت،کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان برداشت شده است.
وی عنوان کرد: تولید بهترین بذور پنبه با ارقام ایرانی و ساجدی با همکاری شرکت فجر سبز خاورمیانه که بذور تولید شده در سال اول پس از کشت آزمایشی و تحقیق بین کشاورزان توزیع شده است و از دیگر اقدامات بسیار مهم ما وارد کردن بذور خارجی برای نخستین بار بوده که باعث احیای کشت پنبه و افزایش راندمان تولید از سه تُن به هفت تُن در هکتار بوده است.
وی ادامه داد: در واقع بهترین بذور خارجی از شرکت پروژن ترکیه در سال ۱۴۰۱و ۱۴۰۲مقدار ۱۶۰تُن خریداری و توزیع شده است.
مدیرعامل شرکت تعاونی پنبه کاران داراب به ایجاد سایت ۷۰ هکتاری علمی، تحقیقاتی و کاربردی و کاشت بذور هسته اولیه در داراب اشاره کرد و گفت: ارتقای جایگاه پنبه در استان فارس نیاز به حمایت مسئولان، ارایه راهکار از سوی محققان، همدلی کشاورزان و همکاری دستگاه‌های مختلف دارد.
ضرورت کاهش شکاف بین سطح کشت مطلوب و واقعی
بدین ترتیب پنبه به عنوان یکی از محصولات مهم و راهبردی بخش کشاورزی، ماده اولیه صنایع نساجی، غذایی و دامپروری بوده و نقش مهمی در ارزآوری و اشتغالزایی بخش‌های کشاورزی, صنعت و بازرگانی ایفا می‌کند و بدون شک اعمال سیاست‌های حمایتی مناسب می‌تواند حدود ۶۶ درصد شکاف بین سطح کشت مطلوب و واقعی را کاهش دهد و استان فارس را به خودکفایی در تولید این محصول برساند.