دکتر سیدحامد موسوی ثابت روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، ماهیان را مظلوم‌ترین بخش از تنوع زیستی کشور خواند و اظهار کرد: صدای ماهیان شنیده نمی شود، فقط زمانی که مُردند و بیرون از آب افتادند، مردم آنها را می بینند از این‌رو این بخش از محیط زیست بسیار مظلوم و ناشناخته هستند.
وی با اشاره به فعالیت‌های مطالعاتی خود برای شناسایی گونه‌های جدید ماهیان عنوان کرد: با شروع کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی از حدود ۱۵ سال پیش در دانشگاه گیلان تا امروز بر روی بیش از ۲۵ گونه جدید ماهی در کل آب‌های ایران مطالعه کردم اما در کشور هم پروژه‌های متعددی را با همکاران داخلی و خارجی دنبال می‌کنیم.
عضو هیات علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان خاطرنشان کرد: شناسایی گونه‌های جدید اینگونه نیست که امروز به استانی رفته و گونه جدید پیدا کنیم، این مهم مستلزم فعالیت در رودخانه‌های مختلف و به طور کلی انجام کارهای خیلی بزرگ و دراز مدت است.
وی اظهار کرد: روند مطالعاتی برای شناسایی گونه‌های ناشناخته ماهیان را که از ۱۵ سال پیش آغاز کرده‌ایم، همچنان ادامه دارد و طی این مدت توانستیم بخشی از مخلوقات ناشناخته و تشکیل دهنده تنوع زیستی ماهیان ایران را تا به امروز به دنیا معرفی کنیم.
عضو هیات علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، هدف نهایی از شناسایی و معرفی گونه‌های جدید را حفاظت از تنوع زیستی ماهیان ایران عنوان کرد و افزود: حفظ تنوع زیستی کشور، شناسایی این تنوع و معرفی آن به جهان هدف از مطالعات در این بخش طی این سال‌هاست.
وی با بیان اینکه ماهیان در کشور ما متنوع‌ترین مهره‌داران را به لحاظ گونه‌های بوم زاد و اندمیک(بومی) تشکیل می‌دهند، اظهار کرد: گونه‌های بوم‌زاد گونه‌هایی هستند که فقط در کشور ما پیدا می‌شوند و در هیچ نقطه‌ای دیگر از دنیا یافت نمی‌شوند و به این دلیل برای هر کشوری بسیار اهمیت دارند.
موسوی ثابت در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره شناسایی از یک گونه ماهی جدید هم بیان کرد: این گونه از ماهی را نخستین بار تقریبا هفت سال پیش در منطقه کردستان نزدیک بانه سردشت مرز عراق پیدا کردیم و از آن زمان کار بر روی این گونه آغاز شد و نزدیک سه سال با یک همکار آلمانی در این زمینه کار کردیم.
وی خاطر نشان کرد: این همکار آلمانی با توجه به اینکه در ترکیه نیز کارهای مطالعاتی داشت بعد از مدتی اعلام کرد که این گونه را در ترکیه نیز پیدا کرده که این مهم اتفاق نادری است که یک ماهی در منطقه ایران بوده و هیچ جا نمونه آن نباشد.
عضو هیات علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان نتایج این تحقیق به هفت سال قبل برمی گردد، اضافه کرد: مکان و نقطه‌ای که همکار آلمانی یک گونه ماهی را همانند گونه ماهی شناسایی شده در ایران گفته بود حدود ۵۰۰ کیلومتر با نقطه‌ای که در ایران گرفته بودیم، فاصله داشت.
دکتر موسوی اظهار کرد: بین این ۲ نقطه هیچ جایی نبود که این گونه ماهی گزارش شده باشد، کمترین امیدی که ما داشتیم این بود که آیا ۲ گونه‌ای که همکار آلمانی در ترکیه دیده مشابه گونه شناسنایی شده ما در ایران است.
وی توضیح داد: بر این اساس یک همکار از ترکیه را به تیم و این کار مطالعاتی اضافه کردیم که او نمونه‌های گونه شناسایی شده را در اختیار ما قرار داد و بعد از بررسی های ژنتیکی مشخص شد که این ۲ جمعیت دقیقا از یک گونه هستند که در فاصله ۵۰۰ کیلومتری از همدیگر زیست می کنند.
عضو هیات علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان خاطر نشان کرد: این ماهی ناشناخته و قدیمی‌ترین گونه از این جنس در منطقه یعنی بیش از ۱۲ میلیون سال قبل است و چون نخستین بار در ایران شناسایی شد، زیستگاه اصلی آن را در ایران در نظر گرفتیم.
این محقق با بیان اینکه این گونه از ماهی ۱۲ میلیون سال قدمت تکاملی دارد و از آن زمان در منطقه دجله تکامل خود را شروع کرده است، خاطر نشان کرد: این قبیل گونه‌های اصلی از ماهیان باید شناسایی و معرفی شوند تا در نهایت بتوانیم برای نسل‌های آینده و حفظ غنای زیستی کشورمان در برنامه‌های حفاظتی قرار دهیم.
دکتر موسوی ثابت افزود: معمولا اسم گونه‌های جدیدی که شناسایی می شود را از اسامی بزرگان، مشاهیر و افراد تاثیرگذار آن منطقه می گذارند و بر این اساس با جستجوی های زیاد اتفاقی بزرگتر از بمباران شیمیایی سردشت پیدا نکردیم به این ترتیب این گونه به یادبود قربانیان سلاحهای شیمیایی نامگذاری شد.
این گونه جدید به افتخار رضا موسوی ثابت، پدر نویسنده اول مقاله، رزمنده ای که در منطقه کشف این ماهی در زمان جنگ ایران و عراق به وسیله سلاحهای شیمیایی مجروح شده است، نامگذاری شد که تیم تحقیقاتی این گونه جدید را به احترام و یادبود تمام قربانیان ایرانی و عراقی سلاحهای شیمیایی طی جنگ هشت ساله عراق علیه ایران (۱۹۸۰-۱۹۸۸) نامگذاری کردند.