به گزارش خبرنگار ایرنا، بدون شک نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه های کشاورزی به احیا و تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی کمک می‌کند. این در حالیست که امروزه به دلیل برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌های آب کشاورزی با تشدید پدیده فرونشست زمین روبرو شده‌ایم که این امر به عنوان به صدا درآمدن زنگ خطر فاجعه تمدنی به شمار می‌رود.
رویکرد وزارت نیرو در کنترل برداشت آب
به دلیل اهمیت این موضوع نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌ها در دستورکار دولت سیزدهم قرار گرفت و در سال ۱۴۰۲ وزارت نیرو بر اساس تکلیف قانونی، اقدامات وسیعی را با هدف کنترل برداشت آب از چاه‌های کشاورزی با نصب کنتورهای برقی بر روی این چاه‌ها آغاز کرد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با تأکید بر ضرورت درج میزان مصرف آب محصولات کشاورزی بر روی برچسب کالا، از اجرای طرح سراسری نصب کنتورهای هوشمند روی چاه‌های کشاورزی در سال‌جاری خبر داد.
تبصره هشت لایحه بودجه ۱۴۰۲ هم مربوط به «آب، کشاورزی و محیط زیست» است که در ذیل آن به نصب کنتورهای هوشمند اشاره شده و آمده که تبصره ذیل بند (ب) ماده (۳۵) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با اصلاحات آن در سال ۱۴۰۲ تنفیذ می‌گردد و دولت مجاز است اعتبار طرح‌های ذیل برنامه ۱۳۰۶۰۱۲۰۰۰ را به عنوان سهم کمک بلاعوض دولت هزینه کند.
سهم باقی مانده به عنوان سهم بهره برداران به صورت نقدی یا تأمین کارگر و تأمین مصالح یا کارکرد وسایل راه سازی و نقلیه یا تهاتر زمین و یا نصب شمارشگر (کنتور)های هوشمند بر روی چاه‌های دارای پروانه بهره برداری قابل پذیرش است.
پیشینه استان فارس در نصب کنتورهای هوشمند
در استان فارس از دهه ۷۰ نسبت به نصب کنتورهای حجمی مکانیکی بر روی چاه‌های کشاورزی به صورت پراکنده اقدام شد اما نخستین اقدام جدی در این خصوص از سال ۱۳۸۶ و با نصب کنتورهای هوشمند آب و برق بر روی چاه‌های برقی صورت گرفت.
طبق آمارهای موجود، نزدیک به ۱۱ هزار چاه برقی در سطح استان مجهز به این نوع کنتور شد که ۲ مرتبه در سال با کالیبراسیون از این کنتورها بهره‌برداری می‌شود. از سال ۱۳۹۵ نسل جدید کنتورها به نام کنتورهای حجمی هوشمند که با تأییدیه پژوهشگاه نیرو تولید می‌شوند پا به عرصه وجود گذاشتند اما هنوز هم بسیاری از چاه‌های کشاورزی بودند که به این کنتورها مجهز نشده بودند. این اقدام در دولت سیزدهم به صورت جدی‌تری پیگیری شد.
شکل گیری نهضت نصب کنتورهای هوشمند آب چاه‌های کشاورزی در فارس
۲۳شهریور ۱۴۰۱ بود که استاندار فارس در شورای آب استان با اشاره به شکل‌گیری نهضت نصب کنتورهای هوشمند آب چاه‌های کشاورزی اعلام کرد این کنتورها که توسط شرکت صنایع الکترونیک شیراز ساخته خواهند شد، بدون واسطه تحویل کشاورزان خواهد شد.
محمدهادی ایمانیه در ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۱ نیز نوید تجهیز تمام چاه‌های کشاورزی در استان فارس را داد و اعلام کرد که تمام چاه‌های کشاورزی استان ظرف ۲ سال آینده به کنتورهای هوشمند مجهز می‌شوند چراکه این اقدام به مدیریت و مصرف بهینه آب کمک خواهد کرد و به کشاورزان نیز این اجازه را خواهد داد که بتوانند از منابع آب پایدارتری استفاده کنند و در مقاطع مختلف سال نگران کاهش آب چاه های کشاورزی نباشند.
بر همین اساس مقرر شد که با کمک بانک ها نسبت به پرداخت وام برای تهیه کنتور اقدام شود و کشاورزان نسبت به پرداخت اقساط آن اقدام کنند. همچنین قرار شد کنتورهای هوشمند مورد نیاز توسط کارخانه صنایع الکترونیک شیراز و یک کارخانه در شهر مشهد تأمین شود.
و حالا درست در زمانی که فقط ۱۰۰ از شروع سال ۱۴۰۲ می‌گذرد، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان فارس نوید مجهز شدن تمامی چاه‌های کشاورزی در محدوده این شرکت به کنتور هوشمند را داده است.
ارایه خدمات به ۳۰ هزار مشترک کشاورزی
حمیدرضا کریمی فرد در این باره افزود: این شرکت در حال حاضر به حدود ۳۰ هزار مشترک کشاورزی خدمات ارایه می‌کند که حدود ۲۴ هزار و ۷۰۰ اشتراک مربوط به چاه آب کشاورزی است.
وی اظهارکرد: از تعداد ۲۴ هزار و ۷۰۰ اشتراک کشاورزی با تعرفه ۳-الف ، تعداد ۲۳ هزار و ۴۶۰ اشتراک فعال بوده که همگی به کنتور هوشمند مجهز شده اند.
کریمی فرد، کنتورهای هوشمند را راهی برای پایش میزان مصرف و مدیریت هوشمند مشترکان عنوان کرد و افزود: برای بیش از ۹۲درصد از مشترکان دیماندی و همچنین ۱۰۰ درصد از مشترکان کشاورزی این کنتورها نصب و راه اندازی شده و در آینده نزدیک کنتورهای هوشمند برای همه مشترکان نصب خواهد شد تا امکان مدیریت بار و قرائت از راه دورمشترکان محقق شود.
این مقام مسئول، نصب کنتورهای هوشمند را از جمله اقدامات موثر در اصلاح رفتار مشترکان پرمصرف و وکنترل بار شبکه برق دانست و گفت: قرائت و کنترل پذیری انشعاب هایی که کنتور آنها هوشمند است بدون نیاز به مراجعه به محل و به صورت آنلاین قابل انجام است که این موضوع سبب ارتقای بهره وری و افزایش سرعت و دقت می شود.
همراهی کشاورزان با طرح‌های تشویقی
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان فارس، در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ابراز رضایت از همراهی کشاورزان با طرح‌های تشویقی همکاری در برنامه‌های مدیریت مصرف تابستان سال گذشته گفت: با هدف مدیریت مصرف برق در تابستان امسال، بیش از ۲۴هزار فقره تفاهم نامه همکاری با مشترکان کشاورزی استان منعقد شده است که بی تردید همکاری آنان می تواند نقش مهمی در عبور موفق از پیک تابستان سال جاری داشته باشد.
وی به طرح تشویقی برق رایگان وزارت نیرو برای کشاورزان صرفه جو در استان هم اشاره کرد و افزود: کشاورزانی که چاه های کشاورزی خود را از ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور ماه، حد فاصل ساعت ۱۱ الی ۱۸ و در دو بازه زمانی پنج ساعته (۱۱ الی ۱۶ و ۱۳ الی ۱۸) خاموش کنند، می توانند از مزیت ۱۹ ساعت برق رایگان بهره‌مند شوند.
مزایا و ضرورت نصب کنتور هوشمند
بدون تردید نصب این کنتورها به حل مشکلاتی از جمله کمبود آب در اثر کاهش نزولات جوی، افت آب‌های زیرزمینی، هجوم کشاورزان بومی و غیربومی برای اجاره زمین‌های اراضی کشاورزی زیر چاه و کاشت محصولات غیراستراتژیک آب‌دوست کمک خواهد کرد. کشاورز هم می‌تواند میزان آب مورد نیازاراضی خود را طبق پروانه بهره‌برداری و میزان اراضی به وسیله کارت شارژ در فاصله زمانی تعیین شده مصرف کند و در صورتی که کشاورز بخواهد بیش از حد تعیین شده آب مصرف کند، سیستم هوشمند به طور خودکار مانع اضافه برداشت می‌شود.