به گزارش خبرنگار ایرنا؛ بیش از یک سال است که طرح هوشمندسازی یارانه نان به‌منظور مدیریت قیمت نان و شفاف‌سازی میزان تخصیص آرد به نانوایی‌ها کلید خورده است؛ طبق این طرح قرار شد دولت به نانوایی‌ها آرد را به قیمت آزاد بدهد اما در ازای فروش نان به نانوایی یارانه پرداخت کند.
آغاز اجرای طرح مدیریت هوشمندانه یارانه آرد و نان
به طور کلی فاز نخست طرح مدیریت هوشمندانه یارانه آرد و نان از اردیبهشت سال ۱۴۰۱ با اجرای آزمایشی در یکی از استان‌های کشور آغاز شد؛ طی مدت حدود چهار ماه در بیش از ۷۸هزار نانوایی در اقصی نقاط کشور و حدود۲۰هزار نانوایی روستایی یعنی بیش از ۹۹درصد نانوایی‌های کشور، کارتخوان هوشمند نصب و فعال‌سازی شد و با استفاده از روش‌های ایجابی و پرداخت کمک هزینه، و بدون هیچگونه اقدام تعزیری و سلبی، نانوایان به استفاده از این کارت‌خوان‌ها ترغیب شدند.
در این فاز، نانوایی‌هایی که بر پایه کارتخوان هوشمند فروش خود را انجام می‌دادند، معادل ۱۵درصد از فروش روزانه‌شان به عنوان کم‌هزینه جهت جبران افزایش هزینه‌های اجاره و دستمزد از سوی دولت در پایان هر روز به حساب‌شان واریز می‌شد.
استقرار کارت‌خوان‌های هوشمند در بیش از ۹۹درصد نانوایی‌های کشور
درواقع هدف از فاز یک طرح، مشاهده‌پذیر کردن داده‌های تبدیل آرد به نان بود. در پایان فاز اول، تحلیل داده‌های حاصل از تراکنش‌های ثبت شده بر روی کارت‌خوان‌های هوشمند نشان داد بخشی از آرد یارانه‌ای که تحویل نانوایان می‌شود، به نان تبدیل نشده و از چرخه تولید نان خارج می‌شود که این به معنای هدررفت یارانه و سرازیر شدن آن به جیب دلالان بود؛ در حقیقت همان چالشی که طرح برای حل آن متولد شد و در فاز اول با ایجاد زیرساخت داده‌ای، این امکان فراهم شد که ابعاد و اندازه این چالش شناسایی شود.
پس از اجرای موفق فاز اول و استقرار کارت خوان‌های هوشمند در بیش از ۹۹درصد نانوایی‌های کشور، از حوالی شهریور ۱۴۰۱ زمزمه‌های اجرای فاز دوم طرح به گوش رسید. اجرای فاز دوم به‌صورت آزمایشی از ۱۷ بهمن ماه به تدریج در سراسر کشور آغاز شد.
افزایش ۳۰درصدی کمک هزینه نانوایان
در فاز دوم، کمک هزینه نانوایان از ۱۵درصد به ۳۰درصد افزایش یافت و سهمیه آرد نانوایان که تا پیش از آن میزانی ثابت بود، شناور شد. یعنی هر نانوایی، هر میزان پخت و عرضه نان به مردم داشته باشد (مبتنی بر عملکرد ثبت شده بر روی کارت‌خوان‌های هوشمند، به همان میزان به‌علاوه چنددرصد بیشتر می‌تواند برای دوره بعدی آرد یارانه‌ای دریافت کند. یعنی عملکرد خود نانواست که تعیین می‌کند این نانوایی در دوره بعدی، به چه میزان آرد یارانه‌ای دسترسی پیدا کند و هر دوره نیز می‌تواند درصدی بیشتر از عملکرد ثبت‌شده بر روی کارتخوان، آرد تحویل بگیرد.
پیش از اجرای فاز دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، سهمیه آرد تخصیص‌یافته به هر نانوایی ثابت اما از یک نانوایی به نانوایی دیگر متغیر بود. این‌گونه نبود که همه نانوایی‌ها میزان یکسانی آرد یارانه‌ای دریافت کنند. کمیت و کیفیت عملکرد نانوا هم هیچ تأثیری بر کاهش یا افزایش سهمیه آرد نداشت و از اسفندماه ۱۴۰۱ نیز این طرح وارد فاز سوم شد.
طولانی شدن صف‌های نانوایی در شیراز
اما آنچه از همان شروع طرح به‌طور مداوم مورد تأکید قرار گرفت این بود که قیمت نان برای مردم تغییر نخواهد کرد. اگرچه پس از اجرای مرحله سوم از این طرح، اخباری حاکی از گران‌شدن نان در برخی نانوایی‌ها و طولانی شدن صف‌های نانوایی در شیراز منتشر شد.
میزگردی برای نان
طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و تجهیز نانوایی‌ها به دستگاه کارتخوان از همان ابتدا نظرهای مختلف و فراز و فرودهایی را به همراه داشته است که بر همین اساس و به منظور شفاف‌سازی این طرح میزگردی در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران مرکز استان فارس با حضور مسئولان مربوطه و متولیان این امر در استان تشکیل شد.
در این میزگرد که با حضور مدیر کل هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس، مدیرکل اداره غله و خدمات بازرگانی فارس، مدیر بازرگانی جهاد کشاورزی فارس، معاون اداره کل امور اقتصادی استانداری فارس و مسئول آرد و نان و گندم برگزار شد، نحوه و چگونگی اجرای این طرح در استان فارس، نتایج حاصل شده و چشم انداز طرح و به طور کلی صفر تا صد اجرای این طرح در استان فارس مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
طرحی برای حل مشکل گرانی نان
مدیر کل هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس در این باره اظهار کرد: پس از آنکه بحث حذف ارز ترجیحی در دولت سیزدهم مطرح شد، دغدغه و نگرانی‌هایی بسیاری برای گران شدن آرد و نان در کشور به وجود آمد. برای حل مشکل گرانی نان قرار شد طرحی با هدف هوشمندسازی یارانه آرد و نان در سه گام اجرا شود.
مرتضی شریفی ادامه داد: در گام اول این طرح، نصب دستگاه کارتخوان هوشمند در نانوایی‌ها انجام شد که نصب این دستگاه‌ها تا پایان مردادماه ۱۴۰۱ ادامه یافت و تمام نانوایی‌های استان فارس در طول این مدت مجهز به این دستگاه شدند.
مجهز شدن نانوایی‌های فارس به دستگاه کارتخوان هوشمند
وی با بیان اینکه چهار هزار نانوایی در استان فارس به دستگاه کارتخوان هوشمند مجهز شدند، گفت: پس از نصب دستگاه‌ها، دستورالعملی مبنی بر شکل‌گیری مرکز و کارگروهی به منظور رصد و پایش گندم، آرد و نان با ریاست استاندار به استان‌ها ابلاغ شد و متناظر با آن یک مرکز رصد و پایش در استان ایجاد شد که این مرکز در مجموعه بانک سپه قرار دارد؛ در این مرکز تمامی تراکنش‌های نانوایی‌های استان رصد و فعالیت‌ها و رفتار نانواها ارزیابی می‌شود.
شریفی اضافه کرد: پیش از راه‌اندازی این مرکز اطلاعات جامعی از میزان مصرف آرد و نان نداشتیم و آرد بر اساس سرانه برای مصرف خانواده‌های شهری، روستایی و عشایری توزیع می‌شد. با این روش حتی ممکن بود عرضه آرد، خارج از شبکه صورت بگیرد و یا آرد به عنوان خوراک دام یا قاچاق عرضه شود. اما با راه‌اندازی این مرکز توانستیم میزان نان تولیدی استان را ارزیابی و احصا کنیم.
تراکنش‌های صوری برخی نانوایی‌ها در فارس
وی با اشاره به اینکه پس از نصب دستگاه‌ها، دولت به ازای هر قرص نانی که توسط نانواها تولید می‌شد یارانه ۱۵درصدی به آنها پرداخت می‌کرد، در رابطه با رفتارهای غیرمتعارف برخی نانواها پس از اجرای این طرح گفت: نانواها برای اینکه بتوانند از یارانه ۱۵درصدی استفاده کنند تراکنش‌های صوری ایجاد می‌کردند اما این تراکنش‌های صوری هم در مرکز رصد و پایش مشخص و احصا شد، تخلفاتی ردیابی و تعدادی از نانواها به مراجع قانونی معرفی شدند.
شریفی عنوان کرد: این فرآیند تا اسفندماه ۱۴۰۱ ادامه یافت و در مرحله سوم بحث تخصیص سهمیه آرد به نانوایی‌ها مطرح شد. در واقع روش مرسوم برای سهمیه‌بندی که در سال‌های گذشته انجام می‌شد حذف شد و این سهمیه‌بندی براساس عملکرد نانواها که از طریق تراکنش‌های دستگاه کارتخوان هوشمند مشخص می‌شد صورت گرفت.
افزایش یارانه از ۱۵درصد به ۳۰درصد
وی یادآور شد: در اجرای گام سوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، افزون بر شناورسازی سهمیه، یارانه از ۱۵درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت. یعنی به ازای هر قرص نانی که توسط نانوا تولید می‌شد، یارانه وکمک هزینه‌ای با مبلغ ۳۰درصد نرخ آن نان هم به او تعلق می‌گرفت و این مبلغ ۲۴ ساعت بعد و در پایان روز به حساب نانوا واریز می‌شد.
شریفی بیان کرد: در مرحله سوم اجرای این طرح مشکلاتی از جمله ایجاد صف‌های طولانی در مقابل نانوایی‌ها به وجود آمد و تخلفاتی از برخی نانواها سرزد که استاندار فارس برای حل این مشکلات پیگیری‌های لازم را انجام داد و با این پیگیری‌ها سهمیه بندی آرد به استان تفویض شد.
پیگیری‌های استاندار و تفویض اختیارات به استان فارس
وی عنوان کرد: با این اقدام شرایطی فراهم شد که دغدغه کمبود آرد برطرف شود و نانوایی‌ها نتوانند به دلیل کمبود آرد اقدام به تعطیلی و یا کاهش ساعات پخت نان کنند. این پیگیری در حالی انجام شد که نانوایی‌ها با رفتار متعارف و عملکرد مثبت می‌توانند از سهمیه آرد بیشتری برخوردار شوند. همچنین میزان یارانه هم افزایش یافته است.
شریفی بیان کرد: در طول این مدت و پس از اجرای طرح دوره‌های آموزشی بسیاری برای نانواها در سراسر استان برگزار شد اما متأسفانه برخی از نانواها که طرح را جدی نگرفتند و یا علاقه‌ای به یادگیری نداشتند در این دوره‌ها شرکت نکردند. عدم آگاهی برخی نانواها از نحوه اجرای طرح باعث شد که مقداری از سهمیه آنها کاهش یابد.
چرا سهمیه نانوایی‌ها کاهش یافت؟
وی اعلام کرد: گرفتن پول نقد و یا تراکنش‌ها و عملکرد غیرمتعارف از سوی نانوایی‌ها باعث شد که سهمیه آنها کاهش یابد. در واقع با اجرای این طرح اگر کسی تعداد زیادی نان خرید کند از سهمیه آرد نان کم می‌شود و یا کسی که با یک کارت چند بار خرید کند باعث کاهش سهمیه نانوا خواهد شد.
او ادامه داد: برخی نانواها دنبال سواستفاده بودند. بعضی از آنها در گذشته از طریق آردفروشی امرارمعاش می‌کردند. برخی هم از طریق تراکنش‌های نامتعارف سعی داشتند یارانه خود را افزایش دهند که با راه‌اندازی این سامانه و هوشمندسازی یارانه آرد و نان تا حدود زیادی از این اقدامات جلوگیری شد.
ثبت نام کسب و کارها و نهادها در دستگاه کارتخوان هوشمند
شریفی عنوان کرد: برای جلوگیری از این اقدامات، کسب و کارها در سامانه تعریف شده که بر اساس آن مجموعه‌های مختلفی از جمله هتل‌ها یا رستوران‌ها که قصد خرید تعداد انبوهی نان دارند، در ابتدا باید کسب و کار خود را در این سامانه مشخص کنند تا پس از تأیید شدن اطلاعات بتوانند اقدام به خرید نان کنند.
وی گفت:برای فروش نان با تعداد بالا به کسب و کارهایی مثل کباب سراها، رستوران‌ها و سایر مجموعه‌ها گزینه‌ای به نام ثبت نام کسب و کارها و نهادها در دستگاه کارتخوان هوشمند افزوده شده که صاحبان این کسب و کارها نیز باید به ثبت یکی از کارت‌های بانکی در آن اقدام کنند.
این مقام مسئول اضافه کرد: پس از ثبت حرفه و کارت بانکی توسط صاحبان کسب و کارها مراتب باید به تأیید فرماندار شهرستان مربوطه برسد تا امکان خرید نان به تعداد بالا برای نانواها فراهم می‌شود.
چه کارهایی برای کاهش صف‌های طولانی نانوایی انجام شده؟
وی به اقدامات انجام شده برای کاهش صف‌های طولانی در مقابل نانوایی‌ها اشاره کرد و افزود: در تلاش هستیم تا با افزایش سهمیه آرد، افزایش ساعات کار نانوایی‌ها و مدیریت صحیح مصرف آرد جلوی صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌ها را بگیریم. یکی از اقدامات برای جلوگیری از ایجاد صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌ها، فراهم کردن شرایط برای بهره‌گیری از ظرفیت نانوایی‌هایی بود که در حاشیه و مناطق کم رفت و آمد قرار دارند.
شریفی ادامه داد: بدین ترتیب مقرر شد از ظرفیت این نانوایی‌ها برای پخت نان جهت کسب و کارها و مجموعه‌هایی که نیاز به تعداد زیادی نان دارند استفاده شود. هرچند این امر به دلیل عدم آموزش بسیاری از کسب و کارها محقق نشد و برخی نانوایی‌ها دچار مشکل شدند.
مشکل خرید نان توسط اتباع خارجی و ضرورت استفاده از «نانواکارت»
او اضافه کرد: اتباع غیرمجاز و یا برخی افراد با سن بالا هم به دلیل نداشتن کارت و خرید با پول نقد مشکلات بسیاری را برای بعضی نانوایی‌ها ایجاد کردند. برای حل این مشکل و برای مدیریت مصرف نان کارتی با عنوان «نانواکارت» تعریف شد که نانوایان باید با ثبت یکی از کارت‌های بانکی خود در دستگاه کارتخوان هوشمند به نام کارت نانوا فروش‌های نقدی را ثبت کنند.
صرفه‌جویی ۱۲درصدی در مصرف آرد
شریفی افزود: این اتفاقات باعث شد که در استان فارس شاهد صرفه‌جویی ۱۲درصدی در مصرف آرد باشیم. همچنین شرایطی فراهم شده که در مناطقی که فاقد نانوایی‌ها هستند نانوایی جدید با آرد یارانه‌ای تأسیس شود. این در حالیست که در سال‌های گذشته به دلیل کمبود و محدودیت سهمیه آرد امکان تأسیس نانوایی میسر نبود و مردم در برخی مناطق به ویژه در حواشی شهر با کمبود نانوایی مواجه بودند. این طرح کمک می‌کند تا نیاز مناطق مختلف به نانوایی برطرف شود.
مردم مهمترین نظارت‌کنندگان بر کار نانوایی‌ها
وی مردم را مهمترین ناظران بر کار نانوایی‌ها دانست و گفت: از مردم خواهشمندیم که تعطیلی طولانی مدت نانوایی‌ها، کاهش ساعات پخت نان و ایجاد صف‌های بلند مقابل نانوایی‌ها را از طریق سامانه‌ها گزارش دهند.
چه تغییری در سهمیه آرد نانوایی‌های فارس ایجاد شد؟
و اما ارزیابی وضعیت نانوایی‌ها پس از اجرای این طرح بسیار حائز اهمیت است؛ همان‌گونه که گفته شد تغییرات سهمیه آرد نانوایی‌ها بر اساس عملکرد ثبت شده در سامانه هوشمندسازی است و مبنای تعیین سهمیه آرد در رعایت زمان پخت نان و نوع استفاده متعارف از دستگاه کارتخوان و تراکنش ها است. با توجه به اینکه عملکرد نانوایی‌ها عامل افزایش و یا کاهش سهمیه آرد طبق پایش سامانه هوشمندسازی یارانه آرد و نان اقتصاد دارایی است این پرسش مطرح می‌شود که چه تغییری در سهمیه آرد نانوایی‌ها در استان فارس پس از اجرای این طرح ایجاد شده است؟
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی فارس در خصوص سهمیه آرد نانوایی‌ها در خردادماه ۱۴۰۲ در مقایسه با بهمن ۱۴۰۱، گفت: تعداد کل خریداران و نانوایی‌های فعال استان فارس حدود سه‌هزار و ۱۶۹ واحد بوده که سهمیه نان هزار و ۴۶۵ واحد نانوایی افزایش و سهمیه هزار و ۶۶۱ واحد نانوایی کاهش یافته و سهمیه ۲۶ واحد هم تغییری نداشته است. می‌توان گفت در طول این مدت هزار و ۲۷۱ سهمیه اضافه شد.
بالا بودن سرانه مصرف آرد در ایران
مهدی جمالی با اعتقاد به اینکه ایران جزو کشورهایی است که سرانه مصرف آرد در آن بالاترین سرانه مصرفی محسوب می‌شود، گفت: سرانه مصرف نان هر ایرانی در سال در حالی ۱۲۰ کیلوگرم است که این آمار در جهان تنها ۶۰ کیلوگرم است.
او ادامه داد: نان جایگاه خاصی در سفره ایرانیان داشته و دارد؛ در واقع ۵۰درصد انرژی و پروتئین مصرفی بدن از طریق نان تأمین می‌شود. لذا نان نقش بسیار پررنگ و پر اهمیتی در سبد غذایی ایرانیان دارد.
وی اضافه کرد: تمام دولت‌ها کم و بیش روی تأمین نان در کشور حساسیت داشته‌اند و طی تصدی‌گری خود از ابزار و امکانات خاصی برای کنترل کردن قیمت نان بهره گرفته‌اند. طبیعتا کنترل کردن قیمت برای هر کالایی محاسن و معایبی به همراه دارد.
قیمت تمام شده آرد برای نانواها
مدیرکل اداره غله و خدمات بازرگانی فارس بیان کرد: در حال حاضر دولت ۹۵درصد روی آرد یارانه می‌دهد و قیمت هر کیلو آرد امروز ۱۶هزار و ۵۰۰ تومان تمام می‌شود. ۸۰ درصد این آرد با قیمت هر کیلوگرم ۸۲۰ تومان و ۲۰ درصد آن با قیمت هزار و ۲۰۰ عرضه می‌شود. در واقع می‌توان گفت آرد با پنج درصد قیمت تمام شده به نانوا عرضه می‌شود.
وی به رویکرد دولت سیزدهم در مردمی‌سازی یارانه‌ها در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: در حقیقت دولت برای کالاهای اساسی سیاست اصلاح قیمت را در پیش گرفت اما در رابطه با آرد و نان سیاست اصلاح قیمت را اجرا نکرد و سناریو و سیاست دیگری در پیش گرفت.
جمالی افزود: دولت تصمیم گرفت با احتیاط کامل در این حوزه گام بردارد و با کمترین فشار از این مرحله عبور کند. در واقع دولت رویکرد اعمال نظارت و کنترل بیشتر در واحدهای نانوایی توسط طرحی که متولی آن وزارت اقتصاد و دارایی است را در پیش گرفت. در این طرح مقرر شد نظارت دقیق بر واحدهای نانوایی بر مبنای نصب پوزهای هوشمند در واحدهای نانوایی صورت بگیرد.
وی بیان کرد: در حال حاضر سهمیه هر نانوایی معادل تراکنشی که نانوا در پوز هوشمند ایجاد می‌کند و میزان فروشی که از طریق این پوز انجام می‌دهد و برمبنای الگوریتمی که برای این سیستم تعریف شده شارژ می‌شود. ممکن است این دستگاه برخی تراکنش‌ها را نامتعارف تشخیص دهد. لذا معادل همین تراکنش سهمیه آرد نانوایی کسر می‌شود.
سیستمی شدن زنجیره خرید و فروش گندم و آرد
جمالی با بیان اینکه در حال حاضر کل زنجیره خرید و فروش گندم و آرد توسط سامانه و به صورت سیستمی انجام می‌شود، گفت: امسال حدود ۱۲۷ هزار میلیارد تومان یارانه به این حوزه اختصاص داده می‌شود که نیازمند مراقبت ویژه‌ای است.
وی اعلام کرد: منطق طرح بر این پایه است که وقتی عملیات فروش نان به صورت طبیعی انجام می‌شود نانواها با عدم تغییر یا افزایش سهمیه مواجه خواهند شد. اما اگر تراکنش غیر واقعی ثبت شود یا فروش نان انجام نشود سهمیه آرد نانوایان کم خواهد شد. ناگفته نماند که سامانه برای تخصیص سهمیه نان در دوره آتی ۴۵ روز گذشته را مدنظر قرار می‌دهد.
جمالی اضافه کرد: تعدادی از واحدهای نانوایی که تراکنش‌های متعارف و سالمی داشتند و در دوره‌های آموزشی شرکت کردند با افزایش سهمیه رو به رو شدند و سهمیه نانوایی‌هایی هم که رفتاری نامتعارف داشتند کاهش یافت.
وی یادآور شد: برای اینکه در بحث تولید نان پایداری‌مان را از دست ندهیم و تنشی متوجه مردم نشود مکاتبات و پیگیری‌هایی توسط استانداری انجام شد که این پیگیری‌ها در نهایت به ثمر نشست.
جمالی یادآور شد: در مرحله اول بخشی از سهمیه‌ها توسط استانداری به فرمانداری‌ها ابلاغ شد و فرمانداری‌ها مکلف شدند که این ابلاغیه را در کارگروه ساماندهی مطرح کنند و پیشنهاد خود را به استانداری ارائه دهند و استانداری هم این اطلاعات را برای بارگذاری سهمیه آرد کسر شده به اداره کل غله ابلاغ کند.
او گفت: این اتفاق افتاد و ۱۷ شهرستان اطلاعات و آمار را در موعد مقرر به استانداری ارسال کردند و اداره‌کل غله هم سهمیه آنها را بارگذاری کرد. در حال حاضر مقرر شده که ۲۰ شهرستان دیگر هم نسبت به این کار اقدام کنند.
ایرادات و مشکلات طرح
جمالی در رابطه با ایرادات این طرح گفت: بدون شک هر طرح نوپایی با اشکالات و ایراداتی مواجه است و برای اینکه به مرحله بلوغ برسد باید از یک سری موانع عبور کند. بیشترین درخواست برای اصلاح این طرح از سوی استان فارس مطرح شد؛ این مشکلات مورد بررسی قرار گرفت و بخش عمده‌ای از این مشکلات هم احصا شده است.
مشکلی در تأمین آرد و نان نداریم
وی با بیان اینکه در بحث تأمین آرد و نان با هیچگونه مشکلی در استان فارس مواجه نیستیم، گفت: از ابتدای سال تاکنون ۸۳۱ هزار تن گندم تحویل گرفته‌ایم و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۳۹۰ هزار تن بود با رشد ۲۱۵ درصدی مواجه بوده‌ایم. در حال حاضر انبارها مملو از کالای اساسی است و هیچ مشکلی برای تأمین آرد و گندم نداریم.
مدیرکل اداره غله و خدمات بازرگانی فارس اظهار کرد: اگر نانوایی‌ها بر اساس قاعده و چارچوب این سامانه و طرح که یک طرح ملی است پیش بروند، با هیچگونه مشکلی در تأمین آرد و پخت نان مواجه نمی‌شوند.
افزایش صدر در صدی خرید گندم
هرچند اداره‌کل امور اقتصادی و دارایی با طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، داده های لازم برای مدیریت مؤثر و کارآمد در این حوزه را برای دستگاه های متولی فراهم کرده اما کارگروه استانی آرد و نان از نهادهای سیاستگذار و ناظر در حوزه نان است و سازمان جهاد کشاورزی، برنامه ریزی کشت گندم، خرید تضمینی، ذخیره‌سازی، تبدیل گندم به آرد و حمل و تحویل آرد به نانوایان را مدیریت می‌کند و همچنان همین چارچوب نهادی در مدیریت زنجیره گندم، آرد و نان برقرار است
مدیر بازرگانی جهاد کشاورزی فارس در این باره اظهار کرد: کشاورزان به مدت ۹ ماه برای تولید گندم تلاش می‌کنند. در سال جاری با بارندگی‌های خوب و نزولات آسمانی وضعیت خوبی را در بحث گندم داشتیم و همین مسئله باعث شد با افزایش صدر در صدی خرید گندم رو به رو شویم. بدون شک در سال جاری با حجم خریدی که انجام می‌شود نیاز ما به واردات گندم به شدت کاهش خواهد یافت.
پیگیری دولت برای پرداخت مطالبات گندم
صمد رنجبری ادامه داد: چندین مرتبه در بحث قیمت خرید گندم تجدیدنظر شد که مورد اعتراض کشاورزان قرار گرفت. در حال حاضر قیمت ۱۵ هزار تومان برای کشاورزان در نظر گرفته شده است؛ هرچند تأخیری در پرداخت بهای گندم اتفاق افتاده اما دولت به جدیت دنبال این قضیه است که بتواند به موقع بهای گندم را به کشاورزان پرداخت کند. البته بخش قابل توجهی هم پرداخت شده است اما مجلس و همه دست‌اندرکاران نظام پیگیر هستند تا هر چه سریع‌تر مطالبات گندم مردم را پرداخت کنند تا کشاورزان نیز بتوانند به بهای گندم خود دست پیدا کنند.
تشکیل کارگروه‌های مختلف برای حل مشکلات آرد و گندم
رنجبری با بیان اینکه بحث اعتبارات موجب شده تا تأخیری در پرداخت بهای گندم اتفاق بیفتد، گفت: در استان فارس هماهنگی بسیار خوبی برای حل مشکلات آرد، گندم و نان انجام شد و کارگروه‌های مختلفی برای پیگیری این مسائل در استان تشکیل و جلسات مختلفی برای حل این مشکلات برگزار شده است.
وی عنوان کرد: جلسات ستاد برداشت گندم به صورت مستمر برگزار می‌شود و مسائل مربوط به برداشت، مکانیزاسیون، تجهیز کمباین‌ها و ماشین آلات در این جلسات بررسی می‌شود تا بحث برداشت به موقع انجام شود. همچنین جلساتی در قالب خرید گندم با ریاست استانداری برگزار می‌شود و موضوعاتی از جمله آمادگی مراکز خرید و انجام هماهنگی لازم بین مجموعه شرکت غله و خدمات بازرگانی و مجموعه تعاون روستایی که از عوامل خرید گندم هستند در این جلسات دنبال می‌شود.
برگزاری مستمر کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان با ریاست استاندار فارس
رنجبری به برگزاری مستمر کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان با ریاست استاندار فارس اشاره کرد و گفت: در این جلسات مسائل مربوط به آرد و نان، نیاز استان و تأمین کمبودهای بازار بررسی و پیگیری می‌شود. کارگروه رصد و پایش هم مسائل مربوط به گندم، آرد و نان را دنبال می‌کند. لذا با هماهنگی که در استان شکل گرفته است مشکلات به موقع رصد و برطرف می‌شود.
نظارت بر نانوایان با راه‌اندازی سامانه هوشمند آرد و نان
پیش از این مراحل بازرسی از نانوایان سطح استان به‌صورت عمومی و نوبتی انجام می‌گرفت اما با راه‌اندازی سامانه هوشمند یارانه آرد و نان، نظارت‌ها به‌صورت دقیق و هدفمند انجام شد و متخلفان بر اساس سامانه شناسایی شدند.
با استفاده از سامانه هوشمندسازی نان میزان تراکنش‌های بانکی روزانه نانوایان ثبت و مشخص می‌شود که آیا نانوا مشکوک به کم‌فروشی و سایر تخلفات است یا خیر؟ بازرسان هم بر اساس تخلفات هوشمندی که سامانه اعلام می‌کند فعالیت خود را انجام می‌دهند. در این میان مردم هم نقش مهمی در ارزیابی عملکرد نانوایان و کاهش تخلفات آنها دارند و به عنوان یکی از مهمترین نظارت‌کنندگان بر فعالیت نانوایی‌ها هستند.
معاون اداره کل امور اقتصادی استانداری فارس بر ضرورت نظارت مردمی بر کار نانوایان تأکید کرد و به معرفی سامانه‌های نظارت مردمی در این حوزه پرداخت و گفت: حدود یک سال و اندی از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان می‌گذرد و ممکن است مردم به دلیل اجرای این طرح آسیب‌هایی دیده باشند. هرچند تلاش شده در اجرای این طرح کمترین آسیب متوجه مردم شود. با این حال این اطمینان را به مردم می‌دهیم که شرایط مطلوبی برای عرضه نان در استان فراهم شود.
سامانه‌های نظارت مردمی
سید ابوطالب حسینی ادامه داد: مردم هم باید با پیشنهادات و انتقادات خود متولیان امر را در اجرای این طرح همراهی کنند. به همین منظور پیش شماره‌هایی برای آگاهی از نظرات مردم در نظر گرفته شده است.
وی اضافه کرد: مردم می‌توانند پیشنهادات خود و تخلفات نانوایی‌ها را از طریق سامانه ۳۰۰۰۴۵۹۲ کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان است، همچنین سامانه ۱۰۰۰۴۹۹۶ جهاد کشاورزی و سامانه ۱۲۴ اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت گزارش دهند.
حسینی بیان کرد: از متصدیان نانوایی‌ها هم تقاضا داریم که با آموزش‌هایی که دیده‌اند گام به گام با این طرح پیش بروند و مطمئن باشند اگر مطابق با این طرح جلو بروند نه تنها سهمیه آردشان کاهش نمی‌یابد بلکه سهمیه آنها افزایش هم خواهد یافت.
تخلفات نانوایان
معاون اداره کل امور اقتصادی استانداری فارس به بیان عمده‌ترین تخلفات صورت گرفته از نانوایان پرداخت و گفت: تراکنش‌های بالاتر از حد متعارف با یک کارت بانکی، تعداد تراکنش‌های بالاتر از حد متعارف توسط کارت ثبت شده نانوا، استفاده غیر متعارف از کارت هدیه یا بُن‌کارت برای خرید نان، ثبت تراکنش‌های خرید بین ساعات ۲۴ تا ۴ بامداد، استفاده از کارتخوان در محل غیر از نانوایی، افزایش سرعت متوسط تولید نان، کاهش غیرقانونی ساعات پخت نان، تعداد تراکنش‌های فروش نان پایینتر از حد متعارف، ثبت تعداد نان بالاتر از حد متعارف در هر تراکنش، درج نان به جای نایلون در خرید، ثبت تعداد نان بالاتر از حد متعارف به ازای هر کارت یکتا و عدم تطابق آرد خریداری شده و نان فروخته شده از مهمترین تخلفات نانوایان محسوب می‌شود.