به گزارش روز شنبه ایرنا از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نازلی نادر افزود: استفاده غیرمنطقی از داروهای ضد میکروبی (آنتی‌میکروبیال) باعث بروز مقاومت میکروبی و یکی از مهمترین تهدیدها برای سلامت عمومی است و افزایش آگاهی عمومی و جهانی در مقاومت میکروب‌ها به این داروها ضرورت دارد.
وی با اشاره به تاثیر داروهایضد میکروبی (آنتی‌میکروبیال) بر رشد ریزاندامگان (میکروارگانیسم‌ها)، اظهار داشت: این داروها شامل آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدباکتری، ضدویروس، ضدقارچ و ضدانگل است که برای درمان عفونت‌ها استفاده می‌شود اما مردم بیشتر با واژه آنتی‌بیوتیک آشنایی دارند که زیر مجموعه داروهای ضد میکروبی است.
مقاومت میکروبی؛ تهدیدی جدی برای سلامت عمومی
کارشناس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به مقاوم شدن میکروب‌ها در برابر داروها، گفت: وقتی باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها به طرقی تغییر یافته و داروها بر آنها بی‌اثر باشد، مقاومت میکروبی رخ می‌دهد و درمان عفونت‌ها را بسیار مشکل یا غیرممکن می‌کند.
وی مقاومت میکروبی را یکی از مهمترین تهدیدها برای سلامت عمومی بیان کرد و افزود: محققان برآورد کردند که در سال ۲۰۱۹، مقاومت به داروهای ضد میکروبی عامل مرگ یک میلیون و ۲۷۰هزار نفر بوده است.
نادر با اشاره به امکان انتقال ژن مقاومت به داروهای ضد میکروبی از باکتری مقاوم به باکتری حساس، تاکید کرد: مقاومت میکروب‌ها به داروهای ضد میکروبی یک مشکل جدی برای سلامت جهانی است. درمان نشدن فرد مبتلا به دلیل مقاومت میکروبی همچنین انتقال میکروب‌های مقاوم به سایر افراد و شیوع مقاومت میکروبی دو موضوع مهمی است که در هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس تجویز و مصرف منطقی داروهای معاونت غذا و دارو، افزود: مقاومت میکروبی مشکلات زیادی برای فرد و جامعه ایجاد می‌کند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به افزایش طول مدت بیماری، افزایش هزینه درمان، شیوع بیماری‌های میکروبی پیچیده‌تر و سختی درمان و افزایش مراجعات به پزشک اشاره کرد.
وی مشکلات موجود در کنترل عفونت بیمارستانی، افزایش ریسک اقدامات درمانی دیگر مانند جراحی‌های بزرگ، شیمی درمانی، عمل پیوند عضو، تعویض مفصل و افزایش مرگ و میر ناشی از عفونت‌ها را از دیگر مشکلات مهم مقاومت میکروبی بیان کرد.
عوامل موثر در بروز مقاومت میکروبی
این داروساز عوامل زیادی را در بروز مقاومت میکروبی موثر دانست و افزود: استفاده نا به جا و بیش از حد از داروهای ضد میکروبی در انسان‌ها، حیوانات و گیاهان اولین علت است. تجویز و مصرف غیرمنطقی داروها و عدم توجه بیماران به درمان توصیه شده پزشک معالج و خود درمانی نیز از دیگر علل بروز مقاوت میکروبی است.
نادر، استفاده غیرمنطقی از آنتی بیوتیک‌ها برای بیماری‌های ویروسی نظیر کووید ۱۹، آنفلوانزا و سرماخوردگی را منجر به بروز افزایش مقاومت میکروبی برشمرد و افزود: در بیماری ویروسی صرفا زمانی مجاز به تجویز آنتی‌بیوتیک در فرد مبتلا هستیم که بیمار همزمان دچار عفونت باکتریایی نیز شده باشد.
وی با اشاره به احتمال بروز عوارض جانبی در اثر مصرف آنتی بیوتیک‌ها، تاکید کرد: عوارض جانبی یا بروز حساسیت باید بلافاصله به داروساز یا پزشک اطلاع داده شود تا در صورت لزوم اقدام لازم درخصوص قطع یا تغییر دارو انجام شود.
عوارض جانبی شایع داروهای ضدمیکروبی
وی، جوش و ضایعات پوستی، سرگیجه، حالت تهوع، اسهال و بروز عفونت‌های قارچی فرصت‌طلب را از جمله شایع‌ترین عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها برشمرد و گفت: در صورت بروز اسهال شدید یا واکنش‌های آلرژیک شدید باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه شود زیرا اسهال شدید ممکن است نشانه عفونت کلستریدیوم دیفیسیل باشد و منجر به آسیب روده بزرگ و یا مرگ شود.
این کارشناس اظهارداشت: فرد مبتلا در ابتدا احساس می‌کند گلویش در حال بسته شدن یا خفگی است یا صدایش در حال تغییر است.
نادر، اقدامات تجویز صحیح دارو توسط کادر پزشکی، مصرف صحیح دارو توسط بیمار و پیشگیری از ابتلا به عفونت را از عوامل مؤثر در پیشگیری و کاهش بروز مقاومت میکروبی عنوان کرد و افزود: آنتی بیوتیک‌ها حتما باید توسط پزشک و با توجه به وجود یا عدم وجود عفونت و داروی موثر بر عفونت تجویز شود.
توصیه به بیماران برای مصرف صحیح دارو
وی با بیان اینکه مصرف صحیح دارو توسط بیمار می‌تواند به طور چشمگیر از بروز مقاومت میکروبی جلوگیری کند، به افراد توصیه کرد: هرگز دارو را بدون تجویز پزشک مصرف نکرده و دوره مصرف دارو را تا انتها ادامه دهند تا کاملا بهبودی حاصل شود. دوزهای دارویی را منظم و سر ساعت مصرف کنند تا اثر مطلوب داشته باشند.
نادر افزود: بیماران از تجویز داروی خود برای دیگران خودداری کرده و در مورد نحوه صحیح مصرف داروی ضدمیکروبی از پزشک یا داروساز راهنمایی بخواهند. برای جلوگیری از عوارض گوارشی حتما قرص و کپسول‌های ضدمیکروبی را با یک لیوان آب مصرف کنند و هنگام مصرف شربت‌های ضدمیکروبی نیز حتما از پیمانه مدرج استفاده شود.
وی تصریح کرد: پیشگیری از ابتلا به عفونت بهترین راهکار بوده و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، بهداشت شخصی، الگوی صحیح تغذیه، سبک زندگی سالم و دریافت به موقع واکسن‌های توصیه شده برای پیشگیری از بروز عفونت موثر است.
این کارشناس با اشاره به اهمیت مصرف منظم دُز داروهای ضدمیکروبی گفت: در صورت عدم مصرف به موقع، احتمال شکست دارو درمانی و بروز مقاومت افزایش می‌یابد؛ بنابراین بهتر است افراد از روش‌هایی مانند ساعت گذاشتن برای یادآوری زمان مصرف استفاده کنند.