کتاب عشقم به تو بی‌اختیار است مجموعه سروده‌های طیبه شامانی برای نوجوانان است. اشعار کتاب با موضوعات مختلف، اما کوتاه و آموزنده‌اند و از سوی انتشارات مهرک (سوره مهر کودک و نوجوان) وارد بازار نشر شده‌اند. تصویرگر این مجموعه زهرا جعفری سرابی است. این کتاب برای آشنایی با مفهوم عشق، فقدان، دوستی و تقویت قوه تخیل و خلاقیت بسیار مناسب است.
ایرنا با طیبه شامانی درباره این کتاب و حوزه شعر نوجوان گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید:
بیشتر به چه موضوعاتی علاقمند هستید و درباره آن شعر می‌نویسید؟
اغلب وابسته به حال و هوای شخصی خودم است. زمانی که شعر را می‌نویسم به دنیای خاص و حساس نوجوان‌ها نگاه می‌کنم، برای مثال: قهر و آشتی‌ها و دوستی های دوران نوجوانی را در نظر می‌گیرم، گاهی هم طبیعت را منشا قرار می‌دهم. همه اینها وابسته به حال و هوای شخصی‌ام در برهه های زمانی مختلف است. اما چیزی که در حال حاضر ذهن و روح مرا درگیر کرده محیط زیست است. البته کتاب را خیلی وقت پیش نوشتم و موضوعات دیگری در آن زمان ذهنم را درگیر کرده بود.
شعر پلی به دنیای فانتزی و تخیلی جوانان
در بیشتر اشعار، شاعر درحال گفت‌وگو کردن با یک مخاطب پنهان است؛ این مخاطب کیست؟
مخاطب می‌تواند هر شخصی باشد. من شعر را به صورتی بیان کردم که هرکسی آن را می‌خواند ذهنش محدود به مخاطب خاص شاعر نشود و فردی را که در ذهن خود دارد در شعر پیدا کند. البته این برای هر فرد متفاوت است، مخاطب می‌تواند خدا باشد یا می‌تواند عشق زمینی باشد. برای مثال مخاطب من در این کتاب خداوند بود اما برای یک نوجوان می‌تواند معانی متفاوتی مثل؛ عشق، فراق، فقدان از یک دوست یا خانواده و ... باشد.
نوجوانان امروزی بیشتر علاقمند به ژانرهای فانتزی و معمایی هستند؛ به نظر شما شعر می‌تواند این نیاز نوجوانان را برطرف کند؟
بله، به نظر من هم شعر می‌تواند ذهن نوجوان را به سمت موضوعات چالش برانگیز بکشاند و نوجوان‌ها بسیار به شعر علاقمند هستند و شعر می‌تواند پلی به دنیای فانتزی و تخیلی آنها باشد.
تصویرسازی کتاب با همکاری شما صورت گرفته است؟ یعنی شما هم در انتخاب اینکه در هر شعر از چه تصویری استفاده شود، نظر دادید؟
خیر، من مرحله آخر بخش تصویرسازی کتاب را دیدم و به این صورت نبوده که در جریان تصویرسازی‌ها باشم و تصاویر شعرهای مختلف را ببینم. زیرا این نکته برایم بسیار مهم بوده، همانطور که تصویرگر در کار شاعر یا نویسنده دخالتی نمی‌کند من هم نباید دخالتی در این موضوع داشته باشم. فقط اگر روند کار نشر طوری پیش برود که من پس از اتمام مرحله تصویرسازی نتیجه کار را ببینم مشکلی با آن ندارم، زیرا تصویرگر دنیای ذهنی و برداشت خود را از شعر به تصویر می‌کشد و در کل این نوع دخالت را درست نمی‌دانم. تصویرسازی کتاب خوب است و به خوبی اشعار را القا می‌کند. این نکته برای من مهم است و از آن بسیار راضی هستم.
نوجوانان ما اهل مطالعه و خواندن شعر هستند
بیشتر کتاب‌های شعر یا برای کودکان است یا برای بزرگسال، چرا شاعران برای نوجوانان کمتر شعر می‌نویسند و کتاب شعر نوجوان کم است؟
اینطور نیست که کمتر بنویسند، ناشرانی که تمایل دارند کار نوجوان چاپ کنند خیلی کم هستند. بسیاری از دوستان و همکاران را می‌شناسم که چندین مجموعه برای چاپ دارند ولی ناشرانی که اثرشان را چاپ کنند خیلی کم و محدود هستند. برای مثال ممکن است در یک سال بسیاری از آثار خردسال و کودک از بنده چاپ بشود اما ناشران تمایلی برای چاپ آثار نوجوان ندارند.
در چنین شرایطی شما با چه انگیزه‌ای برای نوجوانان شعر می‌نویسید؟
سرودن شعر برای بیان عواطف و احساسات نوجوان ناشی از علاقمندی و احساس مسئولیتی است که نسبت به آنها دارم و دوست دارم گوشه‌ای از فضای ذهنی‌شان را به تصویر بکشم. برای من بسیار مطلوب است که نوجوانان با خواندن شعر کمی از مسائل و روزمرگی ها فاصله بگیرند. کاش ناشرانی که آثار مناسب رده سنی نوجوان چاپ می‌کنند بیشتر بودند زیرا نوجوانان ما اهل مطالعه و خواندن شعر هستند و به آن علاقمندند اما تا زمانی که کتاب شعری برای آنها چاپ نشود ناگزیر به سراغ اشعار بزرگسال می‌روند.
*مصاحبه از زهرا سلیمانی