به گزارش ایرنا، لیشمانیوز که در شمار بیماری های مشترک انسان و حیوان قرار دارد، در بیشتر نقاط جهان به صورت ضایعات پوستی (سالک)، احشایی (کالاآزار) و مخاطی-پوستی بروز می کند و سازمان بهداشت جهانی آن را یکی از ۶ بیماری مهم انگلی مناطق گرمسیر دنیا معرفی کرده است.
شهرستان ساوه به علت قرار گرفتن در منطقه گرمسیری و نوع توپوگرافی جغرافیایی آن در مقاطعی شاهد طغیان و شیوع این بیماری بوده و آخرین مورد آن به دوران همه گیری کرونا مربوط می شود که در سال ۱۴۰۰ در این شهرستان ۱۶۱ بیمار مبتلا به این بیماری در نقاط مختلف شهری و روستایی شناسایی شده است.
کرونا که به مدت چند سال به شدت همه جهان را به خود درگیر کرده بود و این همه گیری، نبود درمان قطعی در ابتدای شیوع و غافلگیری مجموعه های بهداشت و درمان در نقاط مختلف باعث شد که به برخی از رویه های معمول در مراکز بهداشتی کم توجی شود.
بیماری سالک در شهرستان ساوه نیز از همین رویه مستثنی نشد و در نهایت سال ۱۴۰۰ منجر به افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری شد اما از همان زمان با بهبود نسبی در رویه درمان کرونا از جمله افزایش واکسیناسیون علیه این ویروس دوباره بیماری سالک در شهرستان مورد توجه قرار گرفت.
بیماری سالک در کشور به ۲ شکل شهری و روستایی ظهور و بروز می کند که در نوع شهری مخزن آن انسان و سگ مخزن تصادفی و پشه خاکی ناقل آن است اما در نوع روستایی جوندگان مخزن آن هستند.
هرچند طی بیش از ۲ سال گذشته هم اکنون تعداد بیماران شناسایی شده مبتلا به بیماری سالک در این شهرستان به کمتر از انگشتان دست رسیده است اما وجود این آمار همچنان زنگ هشدار را روشن نگه داشته به گونه ای که دادستان عمومی و انقلاب ساوه در آخرین جلسه هماهنگی مبارزه با این بیماری بر تداوم و شدت اقدامات برای جلوگیری از شیوع تاکید کرد.
«محمود رضا سازنده» افزود: هرچند با اقدامات انجام شده در چند سال گذشته شیوع این بیماری در مناطق روستایی کنترل شده با توجه به اینکه امکان انتقال فرد به فرد داشته و در چند مورد از ساکنان شهر ساوه در سال جاری گزارش شده نگران کننده است.
بیماری سالک در کشور به ۲ شکل شهری و روستایی ظهور و بروز می کند که در نوع شهری مخزن آن انسان و سگ مخزن تصادفی و پشه خاکی ناقل آن است اما در نوع روستایی جوندگان مخزن آن هستند.
با توجه به شناسایی بیماران تازه در مناطق شهری و فرا رسیدن فصل تابستان دانشکده علوم پزشکی، خدمات درمانی و علوم پزشکی ساوه اقدامات خود در راستای تقویت گام های پیشگیری از شیوع این بیماری را افزایش داده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ( ایرنا ) در خصوص اطلاع از اقدامات و برنامه های دانشکده علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی با «مجتبی ذکایی» سرپرست معاونت بهداشتی این دانشکده به گفت و گو نشسته که وی در پاسخ سوال اینکه کدام مناطق شهرستان درگیر این بیماری بوده؟ اظهار کرد: طی ۲ سال گذشته مناطقی از این شهرستان شامل طرازناهید، باغ شیخ، احمد آباد و تعدادی از روستاهای اقماری اطراف آن ها درگیر این بیماری بود که هم اکنون تنها در محیط شهری ساوه بیمارانی شناسایی شده است.
ایجاد ۲ مرکز درمانی سالک
ایرنا: مهمترین اقدامات انجام شده در این مدت چیست؟
ذکایی گفت: آموزش و ارتقاء آگاهی کارکنان و عموم مردم، توزیع پنج هزار پمفلت آموزشی، انتشار پیام های آموزشی در فضای مجازی شناسایی مخازن بیماری، تعیین گونه‌ی مخزن، کنترل جمعیت جوندگان و بررسی و شناسایی گونه جوندگان(مخزن) منطقه‌ی آلوده از جمله این اقدامات است.
لانه کوبی، تهیه طعمه مسموم برای جوندگان و طعمه گذاری برای چهار دوره در سال ۱۴۰۱ و ۲ دوره در سال ۱۴۰۲ ، بررسی حشره‌شناسی، فعالیت فصلی ناقلین، تعیین گونه‌ی ناقل منطقه، نصب تله های چسبان جهت صید ناقل ها، بیماریابی (فعال) درب منازل از دیگر فعالیت هایی بود که به گفته ذکایی در کنترل این بیماری در ساوه انجام شده است.
ایرنا: تکمیل و ادامه روند درمان یکی از آیتم های مهم در کاهش و قطع زنجیره ابتلای بیماران در هر بیماری است، دانشکده چه اقداماتی در این خصوص انجام داده است؟
سرپرست معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی ساوه: از جمله اقدامات انجام یافته در این خصوص ایجاد مرکز درمان سالک مجهز به دستگاه کرایو و سایر تجهیزات در مراکز جامع سرداران و طرار ناهید، حضور پزشک و پرستار آموزش دیده در این ۲ مرکز درمانی است.
معرفی ۵۰ مخلف به نهادهای قضایی
ایرنا: در حوزه نظارت برای ارتقای سطح سلامت و قطع زنجیره انتقال در این مدت چه اقداماتی از سوی دانشکده انجام شده است؟
ذکایی: در این بخش نیز جمع آوری بیش از ۱۰۰ قلاده سگ ولگرد توسط دهیاری طراز ناهید، احمد آباد و باغ شیخ، انجام ۳۰ مورد بازدید از وضعیت بهداشت محیط دامداری های فعال در منطقه و سایت دفن پسماند شهرداری ساوه و کانال زهکش شهر ساوه که رواناب های سطحی شهر ساوه را بدون انجام تصفیه به زمین های پائین دست شهر انتقال می دهد از دستورکارهای انجام شده است.
وی افزود: به منظور توسعه سطح سلامت جامعه این دانشکده بر اسای قانون وظیفه دارد که با متخلفان و برهم زنندگان سلامت برخورد کند که در این زمینه بیش از ۳۰۰ مورد اخطاریه بهداشتی برای افراد متخلفی که اقدام به تخلیه فاضلاب خانگی و فضولات دامی به معابر عمومی کرده بودند صادر شده است.
وی یادآور شد: همچنین در این زمینه ۵۰ فرد متخلف به علت تداوم انجام تخلفات منافی سلامت جامعه به دادستانی عمومی و انقلاب شهرستان معرفی شده اند.
کاهش ۹۷ درصدی ابتلا به بیماری سالک
ایرنا: اقدامات انجام یافته در ۲ سال گذشته چه نتیجه ای داشته است؟
سرپرست دانشکده علوم پزشکی ساوه: مراقبان بهداشت ۱۶۱ بیمار در سال ۱۴۰۰ ، ۴۹ بیمار در سال ۱۴۰۱ و در سال جاری تا کنون تنها پنج بیمار شناسایی کرده اند که نشان می دهد مداخلات انجام شده تا چه حد در کنترل بیماری و کاهش تعداد بیماران موثر بوده است.
ایرنا: آیا کنترل بیماری به وضعیت پایداری رسیده است؟
ذکایی: در نتیجه اقدامات انجام شده طی ۲ سال گذشته بیماری سالک در ساوه کنترل و تعداد مبتلایان بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است اما این وضعیت پایدار نبوده و نیاز به مراقبت مستمر و انجام اقدامات بصورت دوره ای دارد.
وی گفت: طبق برآورد های انجام شده هزینه های خرید تجهیزات، تامین دارو، جونده کشی و چک حشره شناسی در این مدت بیش از ۱۳ میلیارد ریال هزینه داشته است.
تداوم اقدامات در سال ۱۴۰۲
ایرنا: با توجه به اینکه همچنان به وضعیت پایداری در کنترل بیماری به دست نیامده، دانشکده علوم پزشکی در سال جاری چه تدابیری را اندیشیده است؟
سرپرست دانشکده علوم پزشکی ساوه: برگزاری جلسات درون بخشی و برون بخشی برای پیگیری، رفع نواقص و مشکلات منطقه در شرح وظایف سایر ادارات و نهادها، انجام عملیات جونده کشی، حشره کشی، بیماریابی و ادامه روند درمان تا بهبودی کامل، ارایه آموزش به مردم، بازدید از روستاهای درگیر و کانون های احتمالی بیماری از جمله برنامه های دانشکده در سال جاری است.
وی توضیح داد: عملیات جونده کشی در سال ۱۴۰۲ در ۲ مرحله انجام شده و بر اساس بازدید از منطقه و تعداد لانه های جوندگان در صورت لزوم تکرار می شو؛ همچنین عملیات چک حشره شناسی نیز به صورت مستمر از فروردین تا آبان ماه انجام می شود.
علائم سالک و راههای مراقبت در برابر آن چیست؟
این پدیده موجب تشکیل یک یا چند زخم پوستی می‌شود که در مراحل اولیه به شکل یک جوش کوچک است و اطراف آن تا قطر ۲ سانتیمتر به حالت قرمز رنگ در می‌آید و بعد از گذشت چند هفته، این جوش‌ها رنگ تیره به خود می‌گیرند و در اطراف آن هم زخم‌هایی ایجاد می‌شود که دارای مرز مشخص بوده و در مرکز آن دهانه زخم قرار می‌گیرد.
زخم‌های ناشی از گزش پشه سالک گاهی خشک با روی پوسته پوسته و گاهی نیز مرطوب و عفونی می باشند و در مواردی هم بلافاصله بعد از گزش پشه ایجاد می‌شود یا ممکن است در هفته یا ماه‌های بعد ایجاد شوند و از دیگر تبعات و عوارض گزش پشه سالک این است که گاهی عفونت در اندام‌های دیگر از جمله غدد لنفاوی جلدی گسترش پیدا کند.
در حال حاضر باید با رعایت نکاتی مانند پوشیدن لباس‌هایی که پوشش کامل ایجاد می‌کند و تا حد امکان همه نقاط بدن را از دسترس پشه دور نگاه دارد و همچنین استفادهه از کرم دفع حشرات در نقاطی از پوست که قابل پوشاندن نیست، می توان از گزیده شدن توسط پشه ناقل انگل جلوگیری کرد و همچنین استفاده از پشه بند و اسپری حشره کش حاوی پرمترین در لباس‌ها و جای خواب و فضای داخل پشه بند در جلوگیری از ابتلا به سالک و گزش پشه ناقل این بیماری موثر است.
درمان اصلی بیماری سالک با ترکیبات آنتی موان پنج ظرفیتی است و اکثر اوقات زخم‌های سالک خود به خود بهبود می یابند اما، فرایند خوب شدن ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد و معمولا بعد از بهبودی، جای آن روی پوست بدن فرد گزیده شده باقی می‌ماند.