سردار احمد فتوحی روز سه‌شنبه با حضور در خبرگزاری جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگاران ایرنا در تشریح چگونگی آغاز و انجام عملیات کربلای یک (آزاد سازی مهران) بیان داشت: در سال ۶۴، رزمندگان اسلام موفقیت بزرگ و چشمگیری را در عرصه نظامی کسب کردند و آن هم عبور از رودخانه خروشان اروند رود در منطقه عمومی فاو بود (با این پیروزی در عملیات والفجر ۸ دسترسی عراق به خلیج فارس از طریق فاو قطع شد)؛ در آن زمان هم مانند امروز، دشمنان ابتدا موفقیت ما را انکار کردند اما حقیقت روشن بود و نیروهای ما در منطقه استقرار داشتند.
وی ادامه داد: دشمنان ما در نتیجه ناراحتی از این شکست، دور هم جمع شدند و برای صدام طرح جدیدی به عنوان «استراتژی دفاع متحرک» ریختند، بر اساس این طرح از ۱۵ فروردین تا ۲۷ اردیبهشت سال ۶۵، پنج منطقه ما را مورد هجوم قرار دادند، نیروهای بعثی به صورت مداوم به مناطق کوچکی از ما حمله کردند و به دستاوردهای جزیی نیز رسیدند که همه را هم با راهنمایی و همکاری اطلاعاتی منافقین و حمایت شرق و غرب انجام دادند؛ در همین رابطه آخرین تیر خود را هم رها کرده و در ۲۷ اردیبهشت سال ۶۵ به منطقه عمومی مهران حمله و شهر را اشغال کردند.
این فرمانده پیشکسوت دوران دفاع مقدس گفت: بعد از این حمله، عراق که خود را در اوج موفقیت نظامی می‌دید، شروع کرد به تبلیغات و شعاری را برجسته ساخت با این عنوان که« امروز مهران، فردا تهران» و در کل خیلی احساس پیروزی گرفته بود. امام راحل که مسائل کشور و جنگ را به طور دقیق رصد می‌کردند، نمی‌پسندیدند که یک قطعه از سرزمین ما دست بعثی‌ها باشد و آن‌ها این‌چنین رجز خوانی کنند.
وی افزود: در همین رابطه ایشان از فرماندهان ارشد نظامی سراغ این شهر را گرفته و می‌پرسیدند: «مهران چه شد؟» این مساله گویای این است که امام راحل این وضعیت را نمی‌پسندند و نمی‌خواهند این موضوع ادامه پیدا کند؛ در این شرایط رزمندگان جان برکف اسلام، نتوانستند بیش‌از این بر روی این دغدغه امام، صبر کنند و در یکی از سخت‌ترین شرایط جنگی که یگان‌های عملیاتی در چند جبهه درگیر بودند، وضعیت جوی منطقه از لحاظ گرمای هوا نامناسب بود و همچنین در تامین امکانات و مهمات برای انجام عملیات محدودیت داشتیم، نیروها با انرژی معنوی برای رفع دغدغه ولایت، کار را شروع کردند.
وی ادامه داد: در این راستا رزمندگان حدود ۴۰ روز با تمام توان و انجام کارهای مقدماتی مانند شناسایی منطقه و دیگر موارد، برای انجام عملیات در زمان مشخص دهم تیرماه سال ۶۵ آماده شدند؛ در نهایت با یک سوم نیروی مورد نیاز برای انجام چنین عملیاتی، گرمای شدید هوا و محدودیت مهمات و تجهیزات اما با توکل بر خداوند متعال و برای رفع نگرانی امام، این عملیات با رمز "یا ابالفضل عباس(ع) ادرکنی" در منطقه مهران انجام شد که امروز یکی از مهمترین گذرگاه‌های سفر زائران ایرانی به سمت کربلای معلی است.
فتوحی گفت: به لطف الهی، حرکتی را که ما طراحی کرده‌بودیم برای دو یا سه مرحله عملیات، موفقیت آن (با مجاهدت رزمندگان اسلام از جمله نیروهای لشکر ۱۷ امام علی ابن ابی‌طالب (ع) و انجام مانورهای دورانی در راستای دور زدن دشمن) به گونه‌ای شد که همان شب اول، تعدادی از ارتفاعات مشرف به شهر مهران آزاد شد؛ در این عملیات با این‌که هوا بسیار گرم و شرایط طاقت فرسا بود (برای مثال یک قالب یخ بزرگ تا به دست رزمندگان برسد یک پنجم می‌شد) اما نیروهای ما ایستادند و این موفقیت بزرگ رقم خورد.
وی افزود: بنده در عملیات‌های متعدد دوران دفاع مقدس حضور داشتم اما یاد ندارم در عملیاتی قبل از این که در خط با دشمن درگیری را آغاز کنیم با مقر فرماندهی آن وارد درگیری شویم و این هم به خاطر حرکات دورانی بود که برای دور زدن دشمن در این عملیات انجام شده بود؛ به همین خاطر ما در این عملیات به سرعت حتی قبل از آن‌که بر خط اول دشمن مسلط شویم، مقر فرماندهی دشمن را گرفتیم و فرمانده تیپ مستقر در آن به همراه تعدادی زیادی از نیروهای دشمن در آنجا کشته و تعداد قابل توجهی نیز اسیر شدند.
وی ادامه داد: ۳۷ سال پیش در چنین روزهایی عملیات پیروزمندانه کربلای یک انجام شد و به قدری این پیروزی در کام رزمندگان شیرین و با حلاوت بود که بسیاری در آن منطقه با هر وسیله‌ای که در اختیار داشتند بر روی دیوارها و هر شی دیگری که در دسترس بود، این شعار تبلیغی را می‌نوشتند که «مهران آزاد شد، قلب امام شاد شد».
این فرمانده پیشکسوت دفاع مقدس با اشاره به این که عملیات کربلای یک پاسخ محکمی به طراحی‌های نظامی دشمن بود، گفت: در این عملیات نه‌تنها صد در صد اهداف تعیین شده محقق شد بلکه مواضع بسیار مهم و حساس دیگری که در منطقه در دست بعثی‌ها بود به دست رزمندگان اسلام افتاد و ایران توانست مواضع خود را در این منطقه مرزی استحکام ویژه‌ای بخشد و به دشمن نشان داده شد که طرح دفاع متحرک هم در مقابل ایران کارساز نخواهد بود و این توطئه نظام سلطه‌هم به شکست انجامید.
وی تاکید کرد: در جریان عملیات کربلای یک مانند سایر عملیات‌ها، همه نیروها با روحیه اخلاص و ایثارگری در صحنه حضور داشتند و هیچ کدام به دنبال دیده شدند نبودند، بلکه هر یک وظیفه خود را به خوبی انجام دادند، امروز هم همین روحیه و فرهنگ عامل پیروزی ماست که باید در جامعه تقویت شود.
وی با تاکید بر اهمیت تبیین مجاهدت رزمندگان اسلام در عملیات کربلای یک، ادامه داد: در همین رابطه انجام کارهای تبلیغی و فضاسازی محیطی در منطقه عمومی انجام عملیات مهران نقش مهمی در زنده‌نگه داشتن نام و یاد شهدا و مجاهدت‌هایی که رزمندگان اسلام در این منطقه از خود نشان دادند، خواهد داشت، به خصوص این که اکنون این منطقه از مهمترین مناطق عبوری زائران کربلای معلی به‌شمار می‌آید و در مناسبت‌های مختلف شاهد حضور میلیونی عاشقان و ارادتمندان اهل بیت(ع) است.
به گزارش ایرنا، افتخار آفرینی‌های رزمندگان اسلام در آزادسازی مهران از چنگال بعثی در نهم تیرماه ۱۳۶۵ طی عملیات کربلای یک، هرگز از ذهن ملت ما و از صفحات درخشان تاریخ پاک نخواهد شد. این عملیات که منجر به آزادسازی شهر مهران و ارتفاعات فوق استراتژیک قلاویزان و چندین منطقه دیگر شده بود، جز با مجاهدت و رزمندگان شجاع انجام شدنی نبود.
مهران؛ شهری که خدا آزاد کرد: آزادی مهران به قدری شگفت و باور ناپذیر بود که حضرت امام (ره) در پیام تبریک و تشکر خود به رزمندگان فرمودند: مهران را هم خدا آزاد کرد، ۳۷ سال از آن روزهای باشکوه و ماندگار می‌گذرد، روزی که شهر مهران و سلسله ارتفاعات قلاویزان پس از رزم بی امان رزمندگان اسلام در عملیات کربلای یک از چنگال متجاوز صدامیان آزاد شد.
نتایج عملیات کربلای یک: ۱۰ روز جنگ و مقاومت در منطقه مهران به آزادسازی ۱۷۵ کیلومترمربع از خاک ایران و عراق، از جمله جاده دهلران مهران ایلام، شهر مهران و بیش از هشت روستای اطراف آن، ارتفاعات حساس و سرکوب قلاویزان و حمرین به خصوص بلندترین قلّه منطقه (قلّه ۲۲۳) و ۲ پاسگاه مرزی منجر شد.
همچنین عقبه‌های دشمن از جمله شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیر نیروهای اسلام قرار گرفت، در این عملیات ۷۰۰ نفر از نیروهای خودی شهید و چهار هزار و ۵۰۰ نفر مجروح شدند.
در این عملیات ۱۰ هزار نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی و یکهزار و ۲۱۰ نفر اسیر شدند. همچنین تعداد ۱۱۰ دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی ادوات و خودرو منهدم گردید و ۶۹ تانک و نفربر، هشت هشت دستگاه مهندسی، ۶۱ قبضه ادوات و ۶۴ خودرو به غنیمت گرفته شد.
۱۰ روز نبرد و مقاومت دلیرانه در اطراف مهران، این نتایج را داشته است؛ آزادی حدود ۱۷۵ کیلومتر از خاک ایران و عراق، آزادسازی جاده‌های مهران - دهلران و مهران - ایلام، آزادسازی شهر مهران و توابع آن، آزادسازی ارتفاعات مهم و حساس قلاویزان، آبزیادی، چکه موسی، چکه قمر وکوه تونل در سه حمرین، پاسگاه‌های مرزی گرمیشه و آبزیادی و استقرار بر روی آن؛ که با در دست داشتن این، عقبه نیروهای دشمن در غرب قلاویزان وتا حوالی زرباطیه و بدره در شمال مهران زیردید مل نیروهای خودی قرار گرفت. قابل توجه است که زمین‌های آزاد شده خیلی بیشتر از منطقه مورد نظر در طرح بوده‌است.
در جریان این عملیات تعداد ۷۰ نفر افسر، ۱۳۰ درجه دار و ۸۹۲ نفرسیان به اسارت قوای خودی درآمدند؛ که در بین آنان فرماندهان و افسران ارشدی وجود داشتند؛ از جمله سرهنگ ستاد سعید عبدالحمید مرزه، فرمانده گردان ۲ تیپ ۷۰۵ پیاده و سرهنگ وطبان احمد نزکی الراشد، رئیس ستاد لشکر ۲۷ مکانیزه که در گذشته فرماندهی چند تیپ ازجمله تیپ ۲۴ مکانیزه را بر عهده داشته و در عملیات والفجر ۹ مدال شجاعت گرفته‌است؛ سرهنگ ۲ پیاده محمدعلی مهدی جانشین فرمانده تیپ ۷۱، سرهنگ ۲ رحیم خلف فرمانده هنگ یکم از تیپ ۷۰۵، سرهنگ ۲ پیاده عبدالحکیم سعید فرمانده هنگ کماندویی لشکر ۴۰.
به استناد اطلاعیه شماره ۲ قرارگاه خاتم الانبیاء بیش از ۱۰۰ دستگاه تانک و نفربر، ۱۵ قبضه توپ ضدهوایی، حدود ۱۰۰ دستگاه خودروی ترابری و ماشین آلات مهندسی، تعداد قابل توجهی سلاح سنگین، مقدار متنابهی انواع مهمات سلاح سبک و سنگین، به غنیمت گرفته شده‌است و همچنین بخشی از سلاح و تجهیزات خودی که در جریان تهاجم ۱۳۶۵/۲/۲۷ به یغما رفته و یا منهدم گردیده بود مجددا به دست آمد.
مهران در ۹۰ کیلومتری مرکز استان ایلام قرار دارد و طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ تعداد ۲۷ هزار نفر در این شهرستان ساکن هستند که در ایام اربعین جمعیت شناور مهران تا ۳۰۰ هزار نفر در یک روز نیز می‌رسد.