اسدالله حاتمی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ایستگاه پایش کیفی هوا در چهار شهرستان خراسان جنوبی شامل نهبندان، زیرکوه، بیرجند و سرایان وجود دارد که در حال حاضر ایستگاه شهرستان نهبندان غیر فعال است و سه ماه اول سال گذشته ۳۸ روز با کیفیت هوای نامطلوب در شهرهای دارای ایستگاه پایش هوا ثبت شد.
وی گفت: براساس داده‌های اخذ شده از سه ایستگاه شهرستان‌های زیرکوه، بیرجند و سرایان در سال جاری بیشترین روزها با هوای نامطلوب در شهر حاجی‌آباد شهرستان زیرکوه ثبت شده که ۱۴ روز است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اضافه کرد: سه ماه نخست امسال طی سه روز کیفیت هوای زیرکوه با شاخص ۵۰۰ در وضعیت خطرناک قرار گرفت و شهرستان‌های سرایان و بیرجند روزهای بسیار ناسالم و ناسالم را تجربه کردند.
وی افزود: همچنین در روزهای نخست تیر ماه شاهد افزایش تعداد روزهای با کیفیت نامطلوب نسبت به سال گذشته هستیم ولی تحلیل آماری در این خصوص پایان ماه ارایه می‌شود.
حاتمی با بیان اینکه بیش از یک سوم مساحت استان خراسان جنوبی جزو کانون‌های داخلی گرد و غبار است گفت: اگرچه کانون‌های گرد و غبار در سطح استان پراکنده است ولی شدیدترین کانون‌ها در مناطقی از شهرستان‌های زیرکوه، درمیان، سربیشه، نهبندان، قاینات، طبس، بشرویه، فردوس و سرایان شناسایی شده است.
وی با اشاره به اینکه گرد و غبار و ماسه‌های روان یکی از چالش‌ها و بحران‌های زیست‌محیطی است افزود: گرد و غبار باعث تاثیرات نامطلوب زیست‌محیطی از جمله مدفون شدن روستاها و آبادی‌ها در زیر ماسه و خاک، از بین رفتن زمین‌ها و مزارع کشاورزی، مسدود شدن قنات‌ها و کانال‌های آبیاری می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: آلوده شدن آب‌های سطحی، گسترش بیابان‌ها و نواحی خشک، ایجاد مشکلات رفت و آمد به خاطر کاهش دید افقی، بروز تصادفات و برخورد وسایل نقلیه با یکدیگر، ایجاد مانع در مسیر ریل‌ها و جاده‌های ارتباطی، اختلال در ناوگان حمل و نقل هوایی، بروز و تشدید بیماری‌ها از دیگر اثرات ریزگردهاست.
وی اظهار داشت: ۲۳ استانی که در کشور تحت تاثیر گرد و غبار قرار دارند در جنوب، جنوب شرق، مرکز و بخش‌هایی از غرب واقع شده و از این تعداد ۹ استان کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، خوزستان، هرمزگان، یزد، سمنان، اصفهان و خراسان رضوی ۸۰ درصد این سطح را پوشش داده که شدیدترین از نظر کمیت و کیفیت است.
حاتمی افزود: ترکیب نامناسب دام و چرای بی‌رویه در مراتع، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع خاک ریزدانه، فعالیت‌های معدنی و عمرانی، بهره‌برداری غیراصولی از اراضی کشاورزی و تغییر کاربری اراضی در سطح کانون‌های گرد و غبار واقع در مناطق حفاظت شده استان از جمله این عوامل انسانی است.
خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و شهر حاجی‌آباد مرکز شهرستان زیرکوه در ۱۶۰ کیلومتری بیرجند است.
زیرکوه یکی از چهار شهرستان مرزی خراسان جنوبی در مجاورت کشور افغانستان است.