به گزارش ایرنا، زیبایی های دلبرانه هنر و معماری اسلامی که بیشترین جلوه های آن شامل نقوش، طرحهای معماری چوبی، کاشی‌های فسفری، رنگی و آجرهای تزیینی بر در و دیوار حرم امام رضا(ع) چشم نوازی می کند، در سالیان اخیر در دیگر کشورهای اسلامی نیز مشتاقان و طرفداران بسیاری یافته و مراکز دینی و بناهای مذهبی را به میزبانی این هنرها کشانده است.
شرکت آرایه‌های معماری رضوی، که عهده‌دار مرمت و تزیینات حرم مطهر رضوی است و با استفاده از فناوری های پیشرفته و هنرمندان مجرب، برای حفظ و ارتقای این میراث فرهنگی و هنری تلاش دارد، اکنون چشمی نیز به آن سوی مرزها دارد و مرغ گشوده‌بال هنر هنرمندان خوش‌قریحه و چیره‌دست این دیار را تا آسمان هنر کشورهای اسلامی دور و نزدیک پرواز داده است.
حرم مطهر رضوی، شاهکار جهان اسلام
حرم منور امام رضا (ع) یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مجموعه‌های مذهبی و تاریخی در جهان است که سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر را میزبانی می‌کند و در کنار جاذبه معنوی، یکی از زیبایی ها و نکات جالب توجه این مکان مقدس، معماری و تزیینات ویژه آن است.
معماری اسلامی دارای نقشی بسیار مهم در اماکن مذهبی است و به عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آنها شناخته می‌شود. به طور کلی، این نوع معماری با توجه به مفاهیم الهی و عرفانی، برای خلق فضاهایی با احساس آرامش، تمرکز و خشوع به کار می‌رود.
مدیرعامل شرکت آرایه‌های معماری رضوی گفت: مرقد منور امام رضا(ع)، محل ارادت خیل بسیاری از هنرمندان بوده است. آثار چوبی شامل در و پنجره، منبر و ضریح چوبی، از دوره ایلخانی تا عصر معاصر در موزه حرم مطهر محفوظ است، هنوز بر گذرگاه ها، تعدادی از دَرها نصب بوده و تعدادی دیگر، در موزه مرکزی آستان قدس نگهداری می‌شوند.
سیداحمد علویون ادامه داد: این نقوش و آثار از نظر فرم و مضمون بر در، پنجره، منبر و ضریح، خصوصیات منحصر به فردی از جریان های مختلف تاریخی، اعتقادی و اجتماعی را بازگو می‌کنند.
وی گفت: قدیمی ترین درهایی که در حال حاضر در گذرگاهها به زائران رضوی خوشامدگویی می کنند، درهای اصلی ایوان های شمالی و شرقی صحن آزادی مربوط به دوره قاجار هستند. از نمونه‌های دیگر، درهای چوبی صحن آزادی و جبهه شمالی صحن انقلاب متعلق به دوره پهلوی است که در اندازه خردتر نجاری شده و بر رواقها یا گذرگاهها نصب هستند.
علویون اظهار داشت: درهای صحن های رضوی، امام حسن مجتبی(ع)، کوثر، جمهوری اسلامی و بست های شیخ طوسی، شیخ بهایی، حر عاملی و شیخ طبرسی، متعلق به دوران انقلاب اسلامی هستند.
وی ادامه داد: قدیمی ترین اثر چوبی که در فضای باز حرم قرار دارد، منبر حضرت صاحب الزمان(عج) و متعلق به دوره تیموری است که در ایوان مقصورە مسجد گوهرشاد قرار دارد، منبری ۱۴ پله که از چوب گردو و گلابی، بدون استفاده از میخ و فلز ساخته شده است.
منبر صاحب الزمان(عج)متعلق به دوره تیموری بوده که در ایوان مقصورە مسجد گوهرشاد قرار دارد، منبری ۱۴ پله که از چوب گردو و گلابی ساخته شده است.
مدیرعامل شرکت آرایه‌های معماری رضوی با بیان اینکه حرم منور رضوی شاهکار معماری ایران و جهان است افزود: این گزاره‌ای است که تعداد زیادی از زائران و مجاوران به خصوص زائران غیرایرانی آن را بیان می‌کنند.
علویون ادامه داد: قطعا بخش زیادی از معماری امروز بارگاه شمس‌الشموس برجای مانده از قرون گذشته است اما بخشی نیز مرهون مرمت، احیا و نظارت دائمی است که هنرمندان امروزی در حرم رضوی دارند.
شرکت آرایه‌های رضوی
شرکت آرایه‌های معماری رضوی به عنوان متولی زیبایی‌بخشی و انجام فعالیت های هنری، کاشی‌کاری و همچنین انجام عملیات چوبی حرم مطهر رضوی شناخته می شود.
مدیرعامل شرکت آرایه‌های معماری رضوی اظهار داشت: صنایع چوب رضوی در سال ۱۳۷۳ و کاشی قدس رضوی در سال ۱۳۷۵ در سازمان عمران و حریم حرم مطهر رضوی به ثبت رسید که تا سال ۹۶ این ۲ شرکت زیرمجموعه سازمان عمران و حریم بودند و همه حجم کاری آنها در حرم مطهر متمرکز بود و بعد اقتصادی آن مطرح نبود.
علویون ادامه داد: حجم کارهای چوب و کاشی با توجه به طرح توسعه حرم در دهه ۷۰ شمسی، بسیار زیاد بود که باعث ثبت این ۲ شرکت گردید و از سال ۹۶ که حجم عملیات عمران و نوسازی حرم مطهر رو به کاهش گذاشت، مجموعه اقتصادی آستان قدس رضوی متولی این ۲ شرکت شد.
ماموریت‌هایی برای بیرون از حرم
علویون بیان کرد: از سال ۹۶ ماموریت یافتیم که سهم فعالیت ها را در خارج از آستان مقدس رضوی بیشتر کنیم که در سال ۹۸ کاشی سنتی قدس و صنایع چوب با هم ادغام شده و شرکت آرایه های معماری رضوی با ماموریتی جدید شکل گرفت.
وی افزود: از آن زمان قرار شد فعالیت های این شرکت محدود به حوزه چوب و کاشی سنتی نباشد و تمام فعالیت‌های مربوط به معماری داخل و بیرون آستان قدس را در دستور کار قرار دادیم و ارائه خدمات نیز تنوع بیشتری یافت و ورود این شرکت به حوزه‌هایی مانند آینه‌کاری، گچ‌بری، صوت و تصویر حکایت از افزایش ظرفیت تولید در آرایه‌های معماری رضوی دارد.
مدیرعامل شرکت آرایه‌های معماری رضوی گفت: هم اینک چیزی در حدود ۲۰ درصد عملکرد ما مربوط به داخل مجموعه آستان قدس رضوی و ۸۰ درصد آن در خارج از این مجموعه است و زیباسازی و اصلاحات اساسی در بخش های مختلف حرم مطهر رضوی، قسمتی از مسوولیت ما است.
وی به اقدامات خارجی این شرکت اشاره کرد و ادامه داد: به عنوان نمونه در ستاد بازسازی عتبات عالیات، بازسازی صحن حضرت زهرا (س) در نجف اشرف از سال ۹۴ شروع شد که در این بین به دلیل بحران کرونا مقداری در انجام آن وقفه افتاد اما از سال ۱۴۰۰ فعالیت جدی‌تر شد و اکنون به پیشرفت ۹۵ درصدی رسیده است و حدود سه هزار و ۹۰۰ متر مربع در و پنجره برای این صحن ساخته شده و هدف گذاری ما آن است که تا ۲ ماه آینده این طرح به پایان برسد.
هنرمندان همه توان خود را به میدان آورده‌اند
رییس هیات مدیره شرکت آرایه های رضوی نیز اظهار داشت: هنرمندان در بخش های مختلف حرم امام رضا(ع) سر ارادت بدین آستان فرود آورده و تمام تجربه خود را به کار گرفته و باورهای قلبی و نگاه معرفتی خود را در دست ساخته‌های متنوع، جاری کرده‌اند.
مجید سقای رضوی افزود: زیبایی و چشم‌نوازی صحن‌ها و رواق‌های حرم منور رضوی امروز مرهون فعالیت هنرمندان مختلف است.
امروزه، نوع چوب به کار رفته در ساخت در و پنجره های حرم رضوی ساج طلایی کشور میانمار است که بهترین گونه چوب برای کارهای نفیس است.وی ادامه داد: چوب استفاده شده در آثار دوره تیموری و صفوی، شمشاد و گردو بوده که چوبی بسیار محکم است. از عصر قاجار به بعد، چوب چنار بیشتر مورد توجه هنرمندان قرار گرفته است و امروزه نوع چوب به کار رفته در ساخت این در و پنجره ها ساج طلایی کشور میانمار است که بهترین گونه چوب برای کارهای نفیس است و در شرایط مختلف جوی، مقاومت بالایی دارد.
رییس هیات مدیره شرکت آرایه‌های رضوی بیان کرد: برای آراستن صحن حضرت زینب(س) در کربلای معلی نیز فروردین پارسال قراردادی امضا شد که هنوز به مرحله اجرایی نرسیده و امسال عملیاتی خواهد شد.
سقای رضوی گفت: بر اساس قرارداد برای صحن حضرت زینب در کربلا نیز ۱۹۲ پنجره و ۶۶ در مجموعا به مساحت حدود هزار و ۹۵۰ متر مربع ساخته و نصب خواهد شد.
وی گفت: شرکت آرایه های رضوی در مجموعه مصلای بزرگ امام خمینی(ره) تهران نیز ساخت بخش های مختلفی را بر عهده گرفته است که اکنون در دست اجرا دارد.
سقای رضوی با بیان اینکه مولفه اصلی کارهای این شرکت فاخر بودن و کیفیت بالای اجرای طرح‌ها است، افزود: البته اخیرا در زمینه استفاده از هوش مصنوعی هم برنامه ریزی شده و طرحهایی برای ورود به این عرصه نیز داریم.
رییس هیات مدیره شرکت آرایه‌های رضوی اظهار داشت: مراکز مختلف علمی از جمله دانشگاه امام رضا(ع) و دانشگاه آزاد اسلامی هم تفاهم نامه ها و سرفصل هایی را برای همکاری با این شرکت به امضا رسانده اند و اکنون با پژوهشکده آب تهران نیز طرحی مشترک را در دست اجرا داریم.
نگاه به آن سوی مرزها
سقای رضوی گفت: از اهداف اصلی شرکت آرایه های رضوی گسترش دامنه بازار کار خود تا کشور سوریه، عراق و کشورهای اسلامی حوزه خلیج فارس است.
وی افزود: برنامه ریزی کرده ایم تا به عرصه تولید مبلمان هم وارد شویم، اگرچه هم اکنون نیز در این زمینه به صورت محدود و تنها در حد مصرف مجموعه آستان قدس رضوی فعالیت داریم، اما با گسترش دامنه کار در این عرصه، کارها عمدتا به صورت برون سپاری و نظارت بر طرحهای تولیدی خواهد بود.
سقای رضوی افزود: ما در عین حال حمایتگر بخش خصوصی هستیم و اعتقاد راسخ داریم که آنچه با نام آستان قدس رضوی و مرتبط با آن تولید و عرضه می شود، باید باکیفیت و اصالت باشد.
وی گفت: انجام کارهای معماری مسجد امام حسین (ع) شیعیان در دبی، مسجدی در جنوب لبنان و برخی از مساجد دیگر مناطق و نیز مرمت برخی از آثار تاریخی را از دیگر کارهایی برشمرد که در سالهای اخیر توسط این شرکت انجام شده است.