به گزارش شنبه ایرنا، نشریه دیپلمات در مقاله ای به رویکرد آمریکا به اورانیوم قزاقستان، در پی اصرار بر قطع وابستگی به محصولات روسیه و تحریم فرآورده های انرژی مسکو پرداخته است.
دیپلمات می نویسد: حتی قبل از جنگ روسیه و اوکراین، قزاقستان که دارای بزرگترین ذخایر اورانیوم در جهان است، تلاش می کرد وجهه بین المللی خود را به عنوان تامین کننده قابل اعتماد اورانیوم تثبیت کند. بانک اورانیوم کم غنی شده (LEU) آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) در کارخانه متالورژی اولبا در اوسکمن قزاقستان واقع شده است. پس از آغاز جنگ اوکراین، جلساتی بین مقامات قزاقستان و شرکای غربی اش با تمرکز بر مسائل انرژی برگزار شد. رافائل ماریانو گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در اواسط آوریل از قزاقستان بازدید و با رئیس جمهور قاسم جومارت توکایف دیدار کرد و از بانک LEU بازدید کرد.
پیش از این، در اکتبر ۲۰۲۲، جیل هروبی، مدیر اداره امنیت ملی هسته ای آمریکا (NNSA)، و فرانک رز، معاون اصلی مدیر NNSA آمریکا، از قزاقستان بازدید کردند تا در مورد همکاری امنیت هسته ای و عدم اشاعه هسته ای گفتگو کنند. آنها از مرکز ملی هسته ای قراقستان نیز بازدید کردند. آستانه در تلاش است با جلب نظر دولت های غربی، خود را به عنوان شریک قابل اعتمادی در زمینه همکاری انرژی هسته ای برای غربی ها نشان دهد.
شرکت اتمی قزاقستان، کازاتومپروم، از زمان آغاز جنگ اوکراین از طریق مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر (TITR) و کریدور میانی، از تحویل موفقیت آمیز اورانیوم به کانادا و رومانی خبر داده است. این شرکت فاش نکرده است که آیا از کریدور میانی برای تحویل اورانیوم به مشتریان آمریکایی استفاده شده است یا خیر، اما این سناریو محتمل است. از آنجایی که واشنگتن مشتاق کاهش واردات اورانیوم از روسیه است، آستانه مایل است به شرکایش بقبولاند کریدور میانی تضمین می کند اورانیوم قزاقستان به مقصد نهایی خود (در این مورد آمریکا) می رسد و روسیه را دور می زند.
یادآوری این نکته مهم است که لایحه پیشنهادی در کنگره آمریکا اورانیوم با غنای پایین تولید شده در روسیه را ممنوع می کند. قزاقستان سال گذشته، ۳۰ تن اورانیوم LEU را نیز از طریق راه آهن به صورت میله‌های سوخت) به چین ارسال کرد. با اطلاعات موجود، تعیین مقدار اورانیوم لازم برای برآوردن نیازهای آمریکا دشوار است. همچنین چالش های لجستیکی برای انتقال اورانیوم بیشتر به آمریکا و ارتقاء زیرساخت لازم برای افزایش صادرات LEU قابل ملاحظه است.
با این اوصاف، اگر واشنگتن مصر به کاهش اتکا به اورانیوم روسیه در سال‌های آینده باشد، آستانه و شرکت کازاتومپروم آن، با توجه به اینکه سود حاصل از افزایش صادرات اورانیوم به آمریکا (و سایر مشتریان بالقوه در اروپا) قابل توجه خواهد بود، مسلما پی گیر رفع موانع خواهند بود.
دو موضوع نهایی را باید در نظر گرفت. یکی از شرکت های تابعه کازاتومپروم مجوز اکتشاف مواد معدنی جامد در معدن آکتوبه را دریافت کرده است. اگر ذخایر قابل توجهی پیدا شود، قزاقستان وجهه بین المللی خود را به عنوان یک تامین کننده حیاتی اورانیوم و انرژی افزایش خواهد داد. ودیگر این که در بحبوحه تنش های جهانی، علاقه قابل توجه آمریکا و اروپا برای کاهش اتکا به سوخت های فسیلی، جذابیتا بازار اورانیوم قزاقستان و سودآوری آن را بی شک افزایش خواهد داد.
در نهایت، جای تعجب نیست که قزاقستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی، با توجه به جو ژئوپلیتیک کنونی، در خصوص روابط خود با روسیه باید محتاط باشند. گرچه با توجه به موقعیت و موقعیت جغرافیایی، آستانه باید روابط خوبی (به ویژه در زمینه تجارت، دفاع و دیپلماسی) با مسکو حفظ کند.
به عنوان مثال، ازبکستان در حال شراکت با Rosatom روسیه برای ساخت نیروگاه هسته ای مشترک در ازبکستان است.