از سامانه «همسان‌گزینی» تا برنامه «همدم‌یابی»
«همدم» نخستین برنامه (پلتفرم) رسمی معرفی ازدواج در ایران است که با تلاش موسسه تبیان - وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی - راه‌اندازی شده است.
«زهره‌سادات حسینی» مدیر همدم در گفت‌وگو با پژوهشگر ایرنا به تشریح عملکرد این برنامه و میزان موفقیت آن پرداخت:
همدم، پیش از راه‌اندازی به شکل پلتفرم، سابقه موفق هفت ساله با عنوان «همسان‌گزینی» در «تبیان» داشته است. همسان‌گزینی تبیان در سال ۱۳۹۴ با همکاری وزارت ورزش و جوانان رونمایی شد. همسان‌گزینی سامانه‌ای بود که بر مبنای فعالیت معرفین ازدواج فعالیت می‌کرد. تا پیش از آن به مدت یک‌سال در سطح استان تهران نزدیک به ۱۰۰ تا ۱۵۰ معرف حقیقی و حقوقی شناسایی‌شده و آموزش‌های لازم داده شده بود.
به منظور شروع فعالیت، صفحه مدیریت (پنل ادمین) در سامانه که بخشی از سایت تبیان با دامنه hamsan.tebyan.net بود در اختیار معرفان قرار گرفت تا اطلاعات متقاضیان خود را وارد سامانه کنند. این قابلیت سبب شد معرفان، شبکه خود را بسازند و از این راه، افراد را به هم معرفی کنند.
به مدت هفت سال بعد از رونمایی این سامانه در ۶ استان، حدود ۶۰۰ معرف شناسایی شدند و نزدیک به ۳۰ هزار معرفی در آن بازه زمانی از طریق شبکه معرفان اتفاق افتاد که به حدود ۳۷۰۰ ازدواج موفق منجر شد. نخستین ازدواج در بستر سامانه همسان‌گزینی تبیان در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ و اولین ازدواج ثبت‌شده در پلتفرم همدم در مردادماه سال ۱۴۰۰ انجام شد.
بعد از مدتی از فعالیت معرفان در سامانه، بسیاری از متقاضیان ازدواج درخواست کردند که خودشان به طور مستقیم به بانک اطلاعاتی افراد دسترسی داشته باشند و مورد مناسب را برای معرفی انتخاب کنند. ایده پلتفرم همدم در این زمان بود که به ذهن ما رسید تا فعالیت‌ها را از بستر وب به پلتفرم منتقل کنیم که هم ضریب نفوذ بالاتری دارد و هم بتوانیم تغییراتی در روش‌های انتخاب معرفی افراد به یکدیگر بدهیم.
در همدم علاوه بر اینکه اساس علمی همسان‌گزینی را حفظ کردیم به کاربر هم اجازه و دسترسی برای جست‌وجو در بانک اطلاعاتی را دادیم تا اگر مورد مناسب را پیدا کرد از معرفان ما درخواست کند آنها را به هم معرفی کنند. در نهایت در تیرماه سال ۱۴۰۰ با حضور آقای قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، از پلتفرم همدم رونمایی شد. در روزهای اول شروع به کار، همدم با استقبال عجیبی روبرو شد.
ازدواج به سبک همدم
همدم یک برنامه است که خدمات مختلفی را به کاربران ارائه می‌دهد. خدمات آموزشی با عنوان «مجله آنلاین» که شامل آموزش‌های پیش از ازدواج، آموزش‌های هنگام عقد و آموزش‌های بعد از ازدواج است. برای این آموزش‌ها از متخصصان و کارشناسان استفاده می‌شود و حتی گاهی دوره‌های آموزشی نیز به صورت آنلاین و حضوری برای زوج‌ها برگزار می‌شود.
بخش دیگری از پلتفرم با عنوان «همدم‌یاب» برای موضوع همسریابی طراحی شده است و متقاضیان ازدواج در آن ثبت‌نام می‌کنند. قسمت بعدی «مشاوره» است که به پلتفرم دیگر تبیان به نام «پرسان» متصل است و کاربران می‌توانند در این بخش، هم تجربه‌های خود را به اشتراک بگذارند و هم از روان‌شناسان که در سامانه پرسان مشغول به فعالیتند سؤال‌های روان‌شناختی خود را بپرسند. بخش دیگری هم با عنوان «پشتیبانی» وجود دارد که وظیفه آن پاسخگویی به پرسش‌های کاربران و راهنمایی کاربران در زمان استفاده از پلتفرم است.
همدم؛ معرف مجازی قابل اعتماد
یکی از ویژگی‌های اساسی و مهم پلتفرم‌های همسریابی، امانت‌داری آن در استفاده از اطلاعات افراد است. ما هم در سامانه همسان‌گزینی تبیان و هم در پلتفرم همدم، نزدیک به ۱۰ برگه(فرم) اطلاعاتی داریم که شامل اطلاعات فردی، تحصیلی، خانوادگی، وضعیت اقتصادی و خواسته‌های متقاضی است. مدارکی هم برای صحت‌سنجی این اطلاعات دریافت می‌شود.
یکی از مزیت‌های همدم، موضوع راستی‌آزمایی اطلاعات افراد است که به طور جدی دنبال می‌شود. علاوه بر آن، دو آزمون روان‌شناختی نیز از کاربرها گرفته می‌شود که از نتیجه آن هم برای برای غربالگری و هم برای شناخت خصوصیات خلقی و شخصیتی افراد استفاده می‌شود تا آنها متناسب با هم به یکدیگر معرفی شوند.
معرفان در برنامه همدم از زمان معرفی تا زمانی که وضعیت دو نفر مشخص شود به ازدواج ختم می‌شود یا خیر، در کنارشان حضور دارند و روند آشنایی را پیگیری می‌کنندبعد از تکمیل برگه‌ها و انجام آزمون‌ها، کاربر منتظر تائید اطلاعات توسط کارشناسان همدم می‌شود. یکی از مزیت‌های همدم این است که به افرادی که نه به قصد ازدواج و فقط برای رصد وارد پلتفرم می‌شوند و یا حتی متاهل هستند بعد از بررسی اطلاعات و راستی‌آزمایی اجازه ورود به سامانه همدم‌یاب و ساخت کاربری داده نمی‌شود و از بانک اطلاعاتی حذف می‌شوند.
برتری پلتفرم‌های همسریابی نسبت به روش‌های سنتی آشنایی این است که در این برنامه مسیر آشنایی و ازدواج برای افراد تسریع و آسان می‌شود. اگر کاربری که مراحل مختلف صحت‌سنجی را گذرانده و توسط کارشناسان ما تائید شود، در ابتدای کار پنج پیشنهاد رایگان بر مبنای شاخص‌های همسان‌گزینی به او معرفی می‌شود.
کاربر می‌تواند از بین همان پنج پیشنهاد، گزینه مورد نظر خود را انتخاب کند و درخواست معرفی بدهد. اگر گزینه مورد نظر در بین این پنج مورد نبود می‌تواند با تهیه بسته در بانک همدم جست‌وجو و موارد مناسب با خود را شناسایی کند و به بخش مخصوص خود اضافه کند و یک به یک درخواست معرفی بدهد.
در همدم محدودیت‌هایی نیز برای کاربران وجود دارد. بر خلاف سایت‌های دوست‌یابی دنیا مانند تیندر(Tinder) که در آن واحد یک فرد می‌تواند با چند نفر در ارتباط باشد، در همدم، متقاضی فقط به یک نفر معرفی می‌شود و مسیر آشنایی تنها با یک نفر طی شده و در آن واحد، امکان معرفی و ارتباط با چند نفر وجود ندارد.»
باید به این نکته هم اشاره کرد که وقتی یک متقاضی، فردی را از بانک اطلاعاتی همدم انتخاب می‌کند، درخواست سیستمی برای طرف مقابل ارسال می‌شود که او می‌تواند پروفایل متقاضی را مشاهده کند. اگر مشخصات و اطلاعات درخواست‌کننده مناسب بود آن را تائید می‌کند. بعد از این مرحله، معرفان وارد عمل می‌شوند و اطلاعات دو نفر را ملاحظه می‌کنند و تحت نظارت خانواده‌ها، آنها را به یکدیگر معرفی می‌کنند.
معرفان در برنامه همدم، نقش مهم و اساسی دارند. آنها از زمان معرفی تا زمانی که وضعیت دو نفر مشخص شود به ازدواج ختم می‌شود یا خیر، در کنارشان حضور دارند و روند آشنایی را پیگیری می‌کنند و در صورت نیاز، به دو نفر و خانواده‌ها کمک می‌کنند.
حدود ۸۵ درصد از متقاضیان، سابقه ازدواج نداشتند و ۱۵ درصد دیگر افرادی هستند که همسرشان فوت شده یا از هم جدا شده‌اند. به طور متوسط یک روز در میان، یک ازدواج داریمهمسریابی زیر سایه نگاه خانواده و به وسعت ایران
موضوع مهم در روش‌های آشنایی مجازی از طریق سایت‌ها و برنامه‌های همسریابی، امکان آشنایی و ارتباط مستقیم افراد با یکدیگر در این بستر است که نظارت خانواده‌ها در طول این آشنایی آسیب‌های احتمالی در این روند را کمتر می‌کند. بر این اساس چه در همسان‌گزینی تبیان و چه در همدم، اعتقاد و تاکید ما بر نظارت و راهنمایی خانواده‌ها بوده تا مسیر آشنایی به مسیر اشتباه دوست‌یابی صرف منحرف نشود.
راه‌اندازی برنامه‌ای با تائید سازمان تبلیغات اسلامی و حمایت وزارت ورزش و جوانان، شاید شائبه حضور قشر خاصی از افراد جامعه را در این پلتفرم تقویت کند اما در همدم، از اقشار مختلف و حتی اقلیت‌های مذهبی هم متقاضی داشته‌ایم. از هموطنان اهل تسنن نیز ثبت‌نام کننده داریم.
در واقع گستردگی جامعه مخاطب همدم، مانند جامعه حقیقی در کل کشور است؛ چون زمینه فعالیت ما سراسر کشور را شامل می‌شود. ما از همه استان‌ها موارد ثبت ازدواج در همدم داشته‌ایم؛ به جز چهار استان اردیبل، هرمزگان، کهگیلویه و بویر احمد و چهارمحال و بختیاری. بیشترین تعداد ازدواج‌های همدم به ترتیب مربوط به استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان بوده است.
همدم به روایت آمارها
براساس آمارهای موجود در برنامه همدم، نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از افرادی که در این پلتفرم ثبت نام کرده‌اند از قشر تحصیل کرده و دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند. این نشان می‌دهد همدم مورد اقبال و اعتماد قشر تحصیلکرده جامعه قرار دارد. حدود ۸۵ درصد از متقاضیان، سابقه ازدواج نداشتند و ۱۵ درصد دیگر افرادی هستند که همسرشان فوت شده یا از هم جدا شده‌اند. آمارها در همدم نشان می‌دهد به طور متوسط یک روز در میان، یک ازدواج داریم.
بیشترین تعداد ثبت نام در همدم به ترتیب متعلق به متولدان دهه شصت، دهه هفتاد، دهه پنجاه، دهه چهل و در نهایت متولدین دهه هشتاد است.
نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از افرادی که در این پلتفرم ثبت نام کرده‌اند از قشر تحصیل کرده و دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستندپیگیری زندگی مشترک زوج‌ها
در همدم، مقرراتی داریم که کارشناسان ما همه عقدهایی که در سامانه همسان‌گزینی تبیان یا برنامه همدم اتفاق می‌افتد را به مدت چهار سال بعد از عقد، هر ۶ ماه یک بار پیگیری می‌کنند. به این صورت که کارشناسان همدم با زوج‌ها تماس می‌گیرند و در مورد وضعیت زندگی‌شان پیگیری می‌شود؛ در صورت داشتن مشکل، به مشاور ارجاع داده می‌شود. همه جزئیات این پیگیری‌هایِ ۶ ماهه، در پرونده این زوج‌ها ثبت می‌شود. جالب است بدانید ۵۰ فرزند، حاصل ازدواج‌هایی است که در همدم اتفاق افتاده که از این تعداد ۱۰ فرزند به دنیا آمده و ۴۰ فرزند دیگر تا آذرماه امسال به دنیا می‌آیند.
واسطه‌گری ازدواج و مسائل پیش رو
واسطه‌گری برای ازدواج کار پر چالشی است و کسی که به این حوزه ورود می‌کند باید دارای برخی ویژگی‌هایی باشد که بتواند از عهده چالش‌ها برآید. در ابتدا باید رویکرد حل مساله به موضوع ازدواج داشته باشد. چیزی که ما به معرفان همدم نیز آموزش داده‌ایم.
در این مسیر با چالش‌های زیاد و متفاوتی روبه‌رو بوده‌ایم اما بیشترین چالش در ارتباط با مواجهه خانواده‌ها با شیوه فعالیت همدم است. از آنجایی که همدم، کار جدیدی است و خانواده‌ها هنوز با آن آشنایی ندارند، پذیرفتن این شیوه برایشان سخت است. البته این مسائل در بسیاری از موارد با گفت‌وگوی کارشناسان همدم با خانواده‌ها و توضیحات درباره روند کار، حل می‌شود.
مسیری برای ازدواج امن و آسان
اگرچه آشنایی و ازدواج در بستر برنامه همسریابی همدم، پدیده‌ای نوظهور است اما به مرور می‌تواند کارکرد مهم و تاثیرگذاری برای ترغیب جوانان به امر ازدواج آسان و امن باشد؛ به ویژه در زمانه‌ای که اینترنت، بسیاری از ابعاد زندگی انسان را تحت تاثیر قرار داده است.