اصولا شاخص ارزیابی هر سیستمی، برگرفته از اهداف آن است؛ اگر نهادی برای توسعه تاسیس شده، معیار ارزیابی آن، میزان نیل به توسعه است. حال چرا برای بررسی و ارزشیابی استادان به جای تاکید و تمرکز بر آموزش و تعبیه شاخص های آموزشی، در نظام ارزیابی به مقالات و کتب روی آورده شده و در این میان از اصلی ترین هدف که تربیت و رشد دادن دانشجویان است، روی برتافته شده است.
اصولا هرگاه معیار ارزشیابی از هدف دور شود، نه تنها ارزشیابی مخدوش می شود، بلکه تدریجا آنچه اصطلاحا «جابجایی هدف» نامیده می شود، رخ می دهد و دانشگاه به جای آنکه محل پرورش و تعلیم شاگردان و دانشجویان کارآمد و تحویل آنان به جامعه باشد، محل تدوین و نگارش مقاله می شود و به تبع آن در سیستم بازار هم مشاغل ناصوابی تحت عناوین مقاله نویس و دلالان چاپ مقاله ظهور پیدا می کند.
اینجاست که متوجه می شویم وقتی هدف روشن و واضح تعلیم دانشجوی کارآمد را به نگارش مقاله تقلیل می دهیم، چگونه هدف را دچار اختلال کرده و تبعات بدخیمی را به نظام آموزش عالی تحمیل می کنیم. دانشجوی کارآمد را نمی توان همانند مقاله به صورت تقلبی و از طریق دلالی به وجود آورد! در حالی که مقاله یعنی معیار بی ربط را می توان به گونه های مختلف بازآفرینی کرد.
کار استاد آموزش است نه مقاله نویسی و زمانی او را شایسته می دانیم که شاگردانی پرورش داده باشد که در جامعه و کشور و جهان اثری از خود به جای گذاشته باشند. مقاله و تحقیق اصل نیست بلکه اگر انجام می گیرد، به خودی خود مهم نیست مگر آنکه در پرورش شاگردان اثر گذاشته باشد و آن اثر است که باید سنجیده شود، نه صرف مقاله و کتاب و تحقیق که امروز متداول شده است.
به عبارت ساده اگر صدها مقاله، کتاب و تحقیق انجام شده باشد اما شاگرد مفیدی برای جامعه تربیت نشده باشد، همه آن تلاش ها در امر معلمی به خودی خود قابل ارج نیستند و نباید ملاک ارتقا و ارزیابی قرار گیرند. گاهی در تصوراتم این صحنه را مجسم می کنم که دیگر دغدغه استادان در درس و کلاس نوشتن مقاله در مجلات نخواهد بود و بجای آن کوشش ها در محافل علمی دانشگاهی معطوف به این است که تلاش کنیم دانشجویی کارآمد و موثر برای جامعه فردایمان پرورش دهیم.
در این صورت بسیاری از فسادها که در امر مقاله محوری ایجادشده رفع می شود و کلاس های درس نوع دیگری خواهد شد و معلمان و مدرسان در نحوه تدریس و تعلیم خود راهی دیگر که طبیعت واقعی آموزش است، در پیش خواهند گرفت.