قاره‌ای با ۵۴ کشور، جمعیتی حدود ۱.۵ میلیارد نفر، سرزمینی به مساحت ۳۰.۳ میلیون کیلومترمربع، که با جزایر مجاور ۶٪ از کل سطح زمین و ۲۰٪ از مساحت خشکی‌های کره زمین را پوشش می‌دهد؛ کهن‌ترین قاره، دومین قاره بزرگ و دومین قاره پرجمعیت جهان؛ آفریقا.
قاره‌ای با جاذبه‌هایی بی‌نهایت شگفت‌انگیز و طبیعتی بکر که مهمترین عامل جذب گردشگری در آفریقاست، چشم‌اندازهایی که حتی تورهای طبیعت‌گردی آن را در دسته تورهای هیجانی و ماجراجویانه قرار می‌دهد؛ جنگل‌ها، دشت‌ها، بیابان‌ها و سواحل آبشارهای متعدد، که هرکدام از آنها بخشی از موجودات و حیات‌وحش آفریقا را در خود جای داده‌اند. گونه‌های متنوع متعدد گیاهی و جانوری، حیوانات منحصر به فرد منطقه‌ای مانند شیر آفریقایی، پلنگ آفریقایی، بوفالو آفریقایی، کرگدن سیاه و فیل سیاه، ۵ پستاندار بزرگ دنیا هستند که در آفریقا زندگی می‌کنند که نماد آفریقا هم محسوب می‌شوند.
قاره ای کهن با تنوع قومیتی وسیع
آفریقا، به‌ویژه شرق این قاره به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان محل منشأ حیات انسان‌ها شناخته شده و قدمت اولین انسان‌ها در این قاره به حدود ۷ میلیون سال پیش باز می‌گردد، تمدن‌های اولیه بشری مانند مصر باستان و کارتاژ در آفریقای شمالی پدیدار شدند. از طرفی به دلیل تاریخ طولانی و پیچیده تمدن‌ها، مهاجرت و تجارت، آفریقا میزبان تنوع زیادی از قومیت‌ها، فرهنگ‌ها و زبان‌ها است که هرساله تعداد زیادی از علاقه‌مندان به تنوع فرهنگی و تجربه زندگی قبیله‌ای را به خود جذب کرده و از این طریق منبع بزرگ درآمدی را برای این کشورهای ایجاد کرده است.
طبق آمار و گزارش‌ها درآمد ارزی دو کشور کنیا، تانزانیا و اوگاندا در حوزه گردشگری طبیعت به نرتیب ۱.۳ میلیارد، ۱.۴ میلیارد و ۱.۶ میلیارد دلار بوده است که رقم قابل توجهی است این موضوع و واقعیت که همزیستی مسالمت‌آمیز میان انسان و حیات وحش به طرز چشم‌گیری در آفریقا شکل گرفته و موجب کسب درآمد برای کشورهای آفریقایی شده است، موضوع و تجربه مهمی است که باید به دقت مورد بررسی و تامل کارشناسان و مسئولان صنعت گردشگری در ایران قرار گیرد
با این اوصاف از این قاره پهناور و ثروتمند، پس از یازده سال یکی از روسای جمهوری اسلامی ایران به قاره آفریقا سفر می‌کند، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری فردا -سه‌شنبه - ۲۰ تیرماه ۱۴۰۲- عازم سه کشور کنیا، اوگاندا و زیمبابوه است، سفری که اگر چه در چارچوب سیاست خارجی برنامه‌ریزی شده است، اما ابعاد و دستاوردهای اقتصادی هم در بر خواهد داشت، حضور ایران در اقتصاد حدود ۶۰۰ میلیارد دلاری قاره آفریقا، که گردشگری یکی از بخش‌های مهم آن می‌تواند باشد.
کلید توسعه گردشگری با آفریقا
سید محسن روناسی در گفت‌وگو با خبرنگار گردشگری ایرنا درباره توسعه گردشگری با کشورهای آفریقایی اظهار داشت: قرابت فرهنگی، تاریخی و مذهبی کلید طلایی برای توسعه گردشگری با کشورهای آفریقایی است، میهمان‌نوازی، احترام به آیین‌ها و مناسک، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در فرهنگ مشترک ایران و کشورهای آفریقایی وجود دارد، فقط باید این اشتراکات به مردم و گردشگران در این سرزمین ها معرفی کرد، تا فصل جدیدی از تبادلات فرهنگی گردشگری با ملت‌های مختلف این قاره آغاز شود.
دبیر پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی اصفهان گفت: کشورهای آفریقایی به دلیل جذابیت تجاری و اقتصادی و همچنین مقصد گردشگری طبیعی و فرهنگی مورد توجه هستند، در دو سه دهه اخیر در بسیاری از کشورهای این قاره سرمایه‌گذاری شده است، اتفاقا فعالان هر دو حوزه در این کشورها بر توسعه روابط با کشورهای دیگر بسیار مشتاق هستند.
فعال صنعت گردشگری گفت: اگر با نگاه بلندمدت در کشورهای آفریقایی سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌سازی مناسب انجام شود، امکان توسعه روابط گردشگری در این قاره بالقوه وجود دارد، البته به شرط آنکه در کنار مذاکرات وتوافقات دولت‌ها، بخش خصوصی در این مراودات، مذاکرات حضور داشته باشد تا در رفت‌وآمدهای سیاسی و اقتصادی، در جلسات دوجانبه B۲B همتایان بخش خصوصی راه‌های گسترش مناسبات را بررسی و توافق کنند و دولت هم از این روابط حمایت کند.
بازار مشترک صنایع‌دستی ایران و آفریقا
روناسی بر لزوم تبلیغات و بازاریابی حوزه گردشگری آفریقا تاکید کرد و گفت: ایران با توجه به قرابت‌های فرهنگی، مذهبی و تاریخی برای مردمان آفریقایی تبار جذاب است، تبلیغات متقابل جاذبه‌های گردشگری در مبدا و مقصد با توجه به شگفتی‌های ناشناخته آفریقا بر افزایش گردشگر موثر است.از طرفی ظرفیت صنایع‌دستی ایران برای همه جهان جذاب است، آفریقا هم مستثنا نیست، اتفاقا با توجه به اشتراکات هنری، آفریقایی‌ها به هنر سنتی ایران علاقه‌مند هستند، اگر بازاریابی دقیق انجام شود قطعا منجر به توسعه صادرات صنایع‌دستی و بازار مشترک میان ایران و آفریقا خواهد شد.
گردشگر ورودی ایران حوزه سلامت، فرهنگی، طبیعت و مذهبی است با مذاکره با بخش خصوصی آفریقا بازار این نوع گردشگری را گسترش دهیمدبیر پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی اصفهان خاطرنشان کرد: هر کشوری در یکی از جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری جذاب است، کشورهای آفریقایی مقصد گردشگری طبیعی هستند، از همه جهان هم گردشگر جذب می‌کنند، گردشگر ورودی به ایران عموما در حوزه سلامت، فرهنگی، طبیعت و مذهبی فعال است، می‌توانیم به فعالان بخش خصوصی در آفریقا مذاکره کنیم و بازار را گسترش دهیم.
فعال صنعت گردشگری تاکید کرد: اگر دقیق برنامه‌ریزی شود می‌توان تورهای ورودی از کشورهای آفریقایی جذب کرد و تورهای تجاری و بازرگانی از ایران به آفریقا فرستاد. اگر سفر به آفریقا را درست جا بیاندازیم، همین الان که نگاه سیاست‌گذاران و سیاستمداران به آفریقا است، بهترین فرصت است که همزمان با روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری، روابط گردشگری با کشورهای آفریقایی را گسترش دهیم.
لزوم تغییر تصور و تصویر از آفریقا
روناسی گفت:پرواز مستقیم به مقاصد آفریقایی مهم است، اما با توجه به پروازهای غیرمستقیم که از کشورهای امارات، ترکیه، عمان هم‌اکنون برقرار است می‌توان مشکل سفر به کشورهای آفریقایی را حل کرد، قیمت‌هایشان هم تقریبا مناسب است، شرکت‌های هواپیمایی این کشورها پروازهای عموما روزانه به تهران دارند، خط پروازی به آفریقا را می‌توانیم با این شرکت‌ها دایر کنیم.
باید دید ذهنیت مردم ما نسبت به آفریقا چگونه است، و این تصور و تصویر را تغییر دهیم، در بازار هدف آفریقا هم باید روی نگاه به ایران کار کنیموی افزود: اگر چه مسیرها و مقاصد اروپایی و آسیایی مورد توجه گردشگران است، اما آفریقا هم می‌تواند برای گردشگر ایرانی جذاب و هیجان‌انگیز است، شاید نسبت کمتری با گردشگری در اروپا باشد، اما با تبلیغات هدفمند، مساعد می‌شود، زیرا در جذب گردشگر تبلیغات و تصویری که از مقصد ارائه می‌شود مهم است، باید دید ذهنیت و نگاه مردم ما نسبت به آفریقا چگونه است بعد این تصور و تصویر را تغییر دهیم، در بازار هدف کشورهای آفریقایی هم باید روی نگاه به ایران کار کنیم.
دبیر پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی اصفهان به روند توسعه گردشگری با چین اشاره کرد و گفت: اگر امروز گردشگر چینی در ایران افزایش یافته است، علاوه بر ارتقا روابط سیاسی به روابط راهبردی، تبلیغات گسترده‌ای برای معرفی ایران هم انجام شده است، پیش از کرونا اصلا تورهای ورودی آنها به سمت ایران نبود، بازاریابی و تبلیغات چند سال اخیر گردشگر چینی جذب کرد. البته همکاری دو طرفه بود، حتی اگر فقط یک دهم (۰.۱) درصد از چینی‌ها را هم جذب کنیم عدد بزرگی است، (حدود ۱۵۰هزار گردشگر) به صنعت گردشگری ما رونق می‌دهد، در مورد جذب گردشگر از آفریقا هم می‌توان هوشمندانه برنامه‌ریزی و تبلیغ کرد.