آتش نشانان در زمان استاندارد به محل حادثه رسیده اند اما با آتش فراگیر مواجه هستند؛ «رفتار آتش سوزی تغییر کرده است؛ رفتار آتش یکی از تاکتیک های پیچیده است و در دوره های تخصصی آتش نشانی در دنیا تدریس می شود؛ رفتار آتش با محیط، میزان اکسیژن موجود، وجود مواد اشتعالزا و انفجاری تغییر می‌کند»، این را سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران به ایرنا، می گوید.
جلال ملکی اظهار داشت: آتش نشانان رفتار آتش و شیوه های مواجهه با آن را آموخته اند و می دانند که در محیط های مختلف چه رفتاری داشته باشند اما تغییر سبک زندگی و رفتار انسان ها موجب تغییر رفتار آتش سوزی ها شده است.
وی ادامه می دهد: سبک زندگی در سال های اخیر تغییر بسیاری داشته است و در پی آن لوازم منزل نیز تغییر کرده است؛ در گذشته اتاق های یک خانه با فرش های دستباف و الیاف طبیعی پوشیده شده بود اما اکنون این فرش ها جای خود را به فرش‌های ماشینی با الیاف مصنوعی داده اند که به دلیل جنس آنها، سریع آتش گرفته و با سرعت بیشتری آتش را انتقال می دهد.
به گفته وی، خانه ها از مبل هایی که مواد اولیه آن اسفنج است تهیه شده است؛ اسفنج مبل که می سوزد دود مسموم کننده ای منتشر می شود که خطرناک نیز هست؛ چوب مبل ها سریع آتش میگیرد؛ حال اینکه مبل ها در گذشته از چوب های با کیفیت گردو یا سایر انواع چوب ها ساخته می شد در حالیکه امروزه چوب های مبل از مواد قابل اشتعال است و با رنگ های اکرولیک و قابل اشتعال ترکیب شده است.
خانه های امروز با خانه های ۵۰سال قبل متفاوت شده اند
ملکی اظهار داشت: در گذشته خانه ها بار اشتعال نداشت؛ شهروندان در خانه های یک یا 2 طبقه زندگی می کردند؛ موادی که وارد خانه ها شده اند با گذشته قابل مقایسه نیست؛ الان در هر خانه چند دست مبل وجود دارد و سایر وسایلی که به خانه ها وارد شده، ریسک آتش سوزی را بالا برده است.
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران یادآوری کرد: در مقایسه با سالهای نه چندان دور، اینک روی میز و درون اتاق های خواب هر خانه انواع اسپری، افشانه، خوشبو کننده‌ها وجود دارد که همگی از مواد شیمیایی و پتروشیمی تهیه شده اند که اشتعال زا هستند به گونه ای که می توان گفت؛ اکنون بسیاری از خانه ها به نوعی به پایگاه شیمیایی تبدیل شده اند اما صاحبان خانه از این موضوع بی خبر هستند.
وی تاکید کرد: در سالهای اخیر، آتش نشانان با آتش سوزی هایی مواجه می شوند که براثر آن همه ساختمان شعله ور است و بین سه تا چهار دقیقه (زمان استاندار) خود را به محل می رسانند اما با یک واحد مسکونی که همه جای آن شعله ور است، مواجه می شوند، به گونه ای که به نظر می رسد یک ساعت قبل آتش سوزی شروع شده است.
وی ادامه داد: در یک خانه ۵۰ تا ۶۰ متری انواع مواد قابل اشتعال از جمله پرده های اکریلیک، فرش ها، رنگ مبل و کاغذ های دیواری استفاده شده است، و در سالهای اخیر نیز به دلیل شیوع کرونا در منازل، همچنان گالن های الکل و مواد شیمیایی ضد عفونی کننده وجود دارد و حتی با پایان همه‌گیری این ویروس، این مواد از خانه ها دور نشده‌اند.
ملکی همه این موارد را موجب تغییر رفتار آتش سوزی عنوان کرد و گفت: وقتی جایی آتش می گیرد، گویا انبار مواد شیمیایی دچار حریق شده است.
وی با اشاره به تحقیق علمی که ۳۰ سال گذشته بر روی موضوع فراگیری آتش (flash over)، انجام شده است، اظهار کرد: بر اساس این تحقیق زمان فراگیری آتش در یک واحد مسکونی ۵۰ متری ۱۷ دقیقه اعلام شد؛ این زمان در هنگام آتش سوزی زمان مناسبی بود تا فرد از یک ساختمان دوطبقه خارج و به محل امنی برسد اما اکنون این زمان به سه دقیقه کاهش یافته که خطرناک است.
به گفته وی، اکنون خانه ها با طبقات پرشمار مملو از مواد و لوازم اشتعالزا هستند و تا ساکنان متوجه آتش سوزی شوند و قصد خروج داشته باشند، کل واحد درگیر آتش می شود و مواد موجود در خانه ها به تسریع آتش‌سوزی کمک می کنند و سرعت گسترش آتش را افزایش می دهند.
ضعف آموزش ها/ چه باید کرد؟
ملکی بر ضرورت ارائه آموزش های لازم در این زمینه به شهروندان تاکید کرد و افزود: وقتی مواد پتروشیمی را به خانه ها برده ایم، باید آموزش های لازم را به مردم بدهیم اما این کار انجام نشده است و مردم باید طرز رفتار با لوازم و موادی که در خانه دارند را بدانند.
به گفته وی، زمانی در مورد ایمنی وقوع زلزله اعلام می شد که چارچوب های در و کنج دیوار نقاط امن خانه هستند اما امروز در و دیوار مقاومتی ندارند و بالای برخی درب‌ها شیشه نصب شده که در زمان وقوع زلزله بسیار خطرناک است اما آموزش های جدی در این زمینه هم ارائه نشده است.
وی افزود: پیشتر، رفتن به زیر میز هنگام وقوع زمین لرزه به عنوان یک راهکار برای کم شدن آسیب‌ها آموزش داده می شد، اعلام کرد: اکنون میزها از چوب هایی سبک ساخته شده و روی بسیاری از میزها شیشه قرار داده شده و ایمنی آنها را کاهش داده است.
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران درباره فعالیت های این سازمان و ضرورت آموزش از پایه به کودکان، تاکید کرد: در حال حاضر با آموزش و پرورش تفاهم نامه هایی امضا کرده ایم که آموزش های جدید را از مهدهای کودک آغاز کنیم؛ اما متاسفانه اگر موضوع امتحان گرفتن و دریافت نمره مطرح نباشد دانش آموزان برای یادگیری تلاش نمی کنند.
وی همچنین از نبود موضوعات ایمنی در کتاب های درسی مدارس گلایه کرد و افزود: کتاب های مدارس چند صفحه مطلب درباره ایمنی دارند؟
ملکی گفت: حتی بسیاری از بزرگسالان نیازمندی های ایمنی را دریافت نکرده و اکنون به آموزش نیاز دارند به عنوان مثال، گاهی اوقات خودروهای گران‌قیمت خارجی آتش میگیرد و صاحب خودرو به رغم اینکه میلیاردها تومان برای خودرو هزینه کرده است، اما این دانش را نداشته که باید در داخل خودرو خود خاموش کننده قرار دهد.