به گزارش خبرنگار ایرناt یکی از چالش‌های بزرگ کشاورزان، فروش و عرضه محصولات کشاورزی است، در واقع فروش محصول در زمان برداشت یکی از مهمترین مشکلات کشاورزان محسوب می‌شود.
این در حالیست که حدود ۱۵ سال پیش فروش تمام کالاها در بازارهای سنتی انجام می‌شد و در حقیقت محصول پس از طی کردن چند واسطه به مصرف‌کننده نهایی می‌رسید که این کار افزایش قیمت کالا را به دنبال داشت اما در حال حاضر سیاست‌ها و راهکارهای بسیاری برای حذف واسطه‌ها از بازار اتخاذ می‌شود چراکه حذف واسطه‌گری، محصولات کشاورزی را ۱۰ تا ۲۰ درصد و به طور میانگین ۱۵ درصد ارزان‌تر به دست مشتری می‌رساند.
طرح مجلس برای حذف واسطه‌ها
سال گذشته مجلس طرحی را با هدف حمایت از کشاورزان با حذف واسطه‌ها ارایه داد. این طرح که با عنوان طرح تأمین مالی زنجیره برای حمایت از تولید در مجلس شورای اسلامی مطرح شده به عنوان راهکاری اساسی برای کوتاه کردن دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی دنبال می‌شود.
کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس که تاکید بسیاری بر مفید بودن این طرح دارد، معتقد است فقدان طرح تأمین مالی زنجیره منجر به دسترسی دلالان و واسطه‌ها به منابع شده است.
تلاش برای ایجاد ساز و کار و مدیریت مناسب
وزارت جهاد کشاورزی نیز در تلاش است که با ایجاد ساز و کار و مدیریت مناسب موجب از بین بردن شغل کاذب واسطه گری شود تا در نهایت هم کشاورز به سود بیشتری برسد و با دلگرمی بیشتری به کار خود ادامه دهد و هم مصرف‌کننده نهایی با قیمتی نازل‌تر محصولات کشاورزی را که از اساسی‌ترین نیازهای زندگی روزانه محسوب می‌شود، تهیه کند.
حذف واسطه‌ها در فارس که از دیرباز یک استان کشاورزی به شمار می رود نیز بسیار پررنگ‌تر و حائز اهمیت‌تر به نظر می‌رسد.
دستور استاندار فارس برای حذف دلالان از بازار محصولات کشاورزی
استاندار فارس که معتقد است جهاد کشاورزی نقش مؤثری در حذف واسطه ها و رساندن محصول، با قیمت کمتر به مردم دارد، این اقدام را ارزشمند و در جهت کمک به معیشت مردم و کاهش هزینه زندگی آنها می‌داند و بر این باور است که با حذف واسطه‌ها، محصولات کشاورزی با قیمت کمتر به دست مردم می‌رسد.
محمدهادی ایمانیه اخیرا از سازمان جهاد کشاورزی فارس خواستار فراهم کردن شرایطی برای حذف واسطه‌ها شده است.
یکی از راهکارها برای عرضه محصولات کشاورزان فراهم کردن فضا و زیرساختی برای حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده است تا کشاورز بتواند محصولات خود را مستقیم و بدون حضور دلال به بازار عرضه کند.
به عنوان مثال خرید بدون واسطه محصولات کشاورزان توسط سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری کمک شایانی به حذف واسطه های غیرضروری و کاهش فاصله قیمتی از تولید تا مصرف می‌کند.
درخواست از شهرداری برای عرضه مستقیم محصولات کشاورزی در شهر
دبیر جامعه روحانیت شیراز نیز چندی پیش این پیشنهاد را مطرح و اعلام کرد که شهرداری باید برای عرضه مستقیم محصولات کشاورزان مکان‌هایی را در مناطق مختلف شهر فراهم کند تا دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی کوتاه شود.
اجرای طرح از مزرعه تا سفره در فارس
از دیگر راهکارها برای حذف واسطه‌ها و دلالان طرح از مزرعه تا سفره است که توسط وزارت جهاد کشاورزی و با هدف کاهش قیمت کالاهای معیشتی مردم و خرید مستقیم مطرح شده و در حال اجراست.
این طرح در فارس با محوریت سازمان تعاون روستایی فارس و با هدف حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی، کوتاه شدن دست دلالان از عرضه محصولات کشاورزی و دسترسی آسان شهروندان به محصولات کشاورزی از سال گذشته تاکنون در حال اجراست.
استاندار فارس، سال گذشته همزمان با آغاز این طرح و در جلسه عرضه مستقیم کالا، در رابطه با اجرای آن در استان گفت: ۱۰۰ فروشگاه و بازارچه در نقاط مختلف برای ارایه مستقیم محصولات کشاورزی با عنوان از مزرعه تا سفره از دهم آذرماه راه‌اندازی می‌شود و ۱۰۰ فروشگاه فعال نیز با عنوان فروشگاه های امین با این طرح مشارکت خواهند کرد.
به گفته محمدهادی ایمانیه ۵۰ تعاونی مصرف ادارات در این طرح مشارکت می‌کنند و مصوب شده که در این بازارچه‌ها مرغ و برخی محصولات کشاورزی شامل سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، خیار، بادمجان، سیب و مرکبات با قیمت مناسب به صورت مستقیم عرضه شود.
سازمان تعاون روستایی فارس نیز برای نخستین بار در دی ماه ۱۴۰۱ با مبادله تفاهم‌نامه‌ای با سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری شیراز با اختصاص ۱۲ غرفه عرضه مستقیم محصولات کشاورزی در سطح شهر شیراز و بهره‌گیری از ظرفیت شبکه و تولید کنندگان بخش کشاورزی موفق شد روزانه پنج هزار کیلو انواع صیفی، سبزی و میوه را با کیفیت بالا و قیمت مناسب تأمین و در قالب طرح از مزرعه تا سفره در سطح شهر توزیع کند.
مدیر سازمان تعاون روستایی فارس اخیرا اعلام کرد که بر اساس سیاست‌های اتخاذ شده شاهد گسترش اقدامات شبکه تحت پوشش این سازمان در عرصه تنظیم بازار محصولات کشاورزی و تعادل بخشی میان عرضه و تقاضای اقلام پرمصرف مردم استان هستیم به طوری که تأمین و توزیع محصولات کشاورزی طی ۶ماه از روزانه هزار و ۵۰۰ کیلو به پنج هزار کیلو در روز رسیده و ۲غرفه دیگر جهت عرضه محصولات کشاورزی نیز در دست اقدام جهت راه‌اندازی شده است.
حذف دلال؛ به سود تولیدکننده و مصرف‌کننده
و اما جهاد کشاورزی فارس نیز که از متولیان این امر مهم بشمار می آید، در تلاش است تا فضا و شرایط مطلوبی را برای فروش مستقیم محصولات کشاورزی بدون واسطه فراهم کند تا محصولات به صورت مستقیم از کشاورز به دست مصرف‌کننده برسد.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی فارس در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: همه ساله به دلیل وجود واسطه و واسطه‌گری محصولات کشاورزی با بهایی اندک از کشاورز خریداری شده و با بهایی گزاف به دست مصرف‌کننده نهایی می رسد. در این میان سودی چند برابر مبلغی که حاصل دسترنج یک سال کشاورزست در مدت کمتر از چند روز نصیب واسطه‌گر می‌شود.
صمد رنجبری ادامه داد: این موضوع که یکی از دغدغه‌های مهم کشاورزان محسوب می‌شود بسیار مورد توجه استاندار فارس است، اینکه بتوانیم در این سیستم حتی یک نفر دلال و واسطه که هیچ‌گونه خدماتی به تولیدکننده و مصرف‌کننده ارایه نمی‌دهد را حذف کنیم قطعا هم به سود تولید کننده و هم به نفع مصرف‌کننده است.
وی اضافه کرد: این موضوع با تأکید استاندار و در قالب چندین طرح در برنامه با محوریت استانداری در حال پیگیری است و یکی از اقدامات مهم در این زمینه بحث از مزرعه تا سفره است که این امر مهم با کمک سازمان تعاون روستایی استان در حال اجراست.
۱۰ بازارچه در شهر شیراز
رنجبری یادآور شد: در حال حاضر بازارچه‌های شهرداری در اختیار مجموعه تعاون روستایی قرار گرفته تا این مجموعه بتواند محصول را به صورت مستقیم از تولیدکننده و کشاورز دریافت کند و بدون واسطه به دست مصرف‌کننده برساند.
وی با بیان اینکه بیش از ۱۰ بازارچه در شهر شیراز برای این کار در نظر گرفته شده است، گفت: طرح‌های دیگری هم با همکاری اصناف و تعاونی‌های مصرف در فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حال اجراست و رایزنی‌هایی برای برقراری ارتباط بین واحدهای تولیدی با فروشگاه‌های زنجیره‌ای با هدف عرضه محصولات بدون واسطه به مصرف‌کننده شکل گرفته است.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس اظهار کرد: این طرح‌ها با هدف هموار کردن مسیر از تولید تا مصرف اتفاق می‌افتد و بحث عرضه مستقیم کالاهای کشاورزی را دنبال می‌کند. بدون شک عرضه مستقیم محصولات کشاورزی به مصرف کنندگان هم به لحاظ هزینه‌ای به صرفه‌تر است و هم با حذف واسطه‌گری، سود بیشتری را نصیب کشاورز می‌کند.
ضرورت استفاده از استارتاپ‌ها
در دنیا سهم کشاورز از قیمت نهایی مصرف‌کننده چیزی در حدود ۳۰ الی ۳۵ درصد است، اما مشکل بازار ایران در این است که عامل‌های دیگر بازار، بدون اینکه ارزش‌افزوده‌ای برای محصول اضافه کنند یا خدماتی ارایه دهند این سهم ۶۰ الی ۷۰ درصدی را به دست می‌آورند. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌ها برای حذف دلالی و واسطه‌گری استفاده می‌کنند اما آیا چنین شیوه‌ای قابلیت اجرایی شدن را در کشور ما دارد؟