به گزارش خبرنگار ایرنا، مردم مازندران ۲۶ عید ماه طبری یا به نوعی اواخر تیرماه هر سال را در هر منطقه و با توجه به شرایط مردمان آن دیار، روز مردگان می‌دانند و در مناطق روستایی استان مراسم ویژه‌ای بر پا می‌شود.
در روستاهای مازندران از دیرباز رسم بر این است که مردم از چند روز مانده به ۲۶ عَید ماه مقدمات مراسم را تدارک می‌بینند و غذای مفصلی می‌پزند، نان‌های محلی، آش، شیرینی و میوه تهیه می‌کنند و آن روز راهی زیارتگاه‌ها و گورستان‌ها می‌شوند و برای میزبانی از افرادی که برای نثار فاتحه اموات به این مکان می آیند آماده می شوند و با برگزاری یکسری برنامه های تفریحی و مفرح از جمله کشتی لوچو و مسابقات ورزشی دورهمی شادی را رقم می زنند.
شادی، خوشی و سر زندگی از ویژگی های مردم استان مازندران است که با آداب و سنت های مردم این دیار نیز این ویژگی ها گره خورده است حتی آن دسته رسومی که بنام مردگان است.
خوش و شاد بودن در برنامه های زندگی و دورهمی های مردم این استان حتی برنامه های جزیی شان به‌وفور به چشم می خورد حتی اگر جمعشان اندک باشد به معنای واقعی اینکه ' شادی بهانه نمی خواهد ' را آنها عینیت دادند.
از جمله این آداب و رسوم سرمست کننده مازندران می توان به ۲۶ عَیدِماه یا عید مردگان اشاره کرد روزی که مردم این دیار به صورت گروهی و در تاریخ مشخص همزمان بر سر مزار امواتشان حاضر می شوند و با برگزاری آئین های علاوه بر زنده نگه داشتن یاد و خاطره عزیزانشان، فرصت این دورهم بودن را قدر می دانند.
مورخ و پژوهشگر فرهنگ عامه مازندران روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که مردم استان مازندران همچون زمانهایی که به مراسم شادی و خوشی می روند برای رفتن به جشن مردگان از قبل برنامه ریزی می کنند تا اقدامات لازم را انجام بدهند.
علی رمضانی پاچی که تنوع غذایی را ویژگی اصلی مراسم های شادی عنوان کرد، افزود : مردم مازندران در جشن مردگان با چیدن سفره هایی از انواع غذا و میوه ها به نوعی به مهمانی بزرگی می روند.
این پژوهشگر فرهنگ مازندران به برگزاری سنت قدیمی مجمع چاشت روستای فرامرزکلای شهرستان سوادکوه در این جشن اشاره کرد و گفت : بانوان این روستا با پختن و آماده کردن انواع غذا و گذاشتن آنها در مَجمَع (سینی بزرگ) به مساجد می روند و آنها را میان اهالی توزیع می کنند.
وی همچنین از برگزاری کشتی لوچو آنهم به شکل رقص کشتی به عنوان دیگر اسباب شادی و خوشی در روز برگزاری جشن مردگان در مازندران اشاره کرد و افزود : این نوع کشتی به عنوان نماد شادی در عروسی ها برگزار می شود، این جشن و هنگام دورهمی مردم در آرامگاه و در جشن مردگان نیز برگزار می شود.
براساس اعلام اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، جشن مردگان از میراث استان است که معروفترین و قدیمی ترین جشن مردگان استان در روستای فرامرزکلای سوادکوه شمالی به شماره ۱۳۷۵ در لیست میراث ناملموس سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
توزیع انواع غذاها و شیرینی ها با شکل و شمایل انسان ها و ابزار کار کشاورزی و دامداری، روشن کردن شمع تهیه شده از روغن گیاهی در ایوان خانه ها و بر سرمزار مردگان، پهن کردن سفره های مملو از انواع غذاها و میوه های تابستانی و برگزاری کشتی لوچو از جمله برنامه های تفریحی در این دورهمی بر سر مزار اموات است که در جشن مردگان برگزار می شود.
هنوز هم بعد از گذشت سالهای زیاد، ۲۶ عَیدِماه جشن ویژه مازندران در اکثر نقاط استان بویژه روستاها برگزار می شود و در روزهای اخیر و آستانه برگزاری این جشن ها، محل و زمان برگزاری این مراسم در فضای مجازی دست به دست می شود و متولیان برگزاری این آیین سنتی بدین نحو افراد برای حضور و میزبانی در این مراسم فرا می خوانند.