به گزارش خبرنگار ایرنا، کردستان اگرچه از نظر توسعه و پیشرفت در برخی شاخص ها از استانهای دیگر به واسطه هشت سال جنگ تحمیلی و عوارض ناشی از خرابی های آن دوران عقب افتاد ولی رفته رفته خود را به قطار توسعه رساند و در حال حاضر سرانه تخت بیمارستانی این استان از متوسط کشوری بالاتر است.
برخی طرحهای شاخص این حوزه از جمله بیمارستان فوق تخصصی کوثر سنندج به سفر با برکت رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۸۸ به این استان اختصاص دارد و برخی نیز در دولت سیزدهم به ثمر نشسته است که از جمله آن می توان به بخش پیوند مغز استخوان و راه اندازی دستگاه پت اسکن به عنوان هفتمین مرکز استان برخوردار از این تکنولوژی اشاره کرد.
با شیوع و همه گیری "کرونا" ضعف زیرساختها در بخش های مختلف پدیدار شد، ضعفی که با زوال کرونا بررسی و به سمت قوت پیش رفت و با فراغت مسوولان دانشگاه علوم پزشکی از شر این ویروس ویرانگر، نوبت آن رسیده که کمبودها جای خود را به مسیری بدهد که نهایتش تامین سلامت است.
در همین زمینه گفت و گویی با دکتر فریدون عبدالملکی، رییس دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام گرفته که در ادامه از نظر شما می گذرد.
ایرنا: آقای دکتر عبدالملکی درباره وضعیت عمومی خدمات دانشگاه علوم پزشکی استان در شهرها و روستاهای استان توضیح دهید.
دکتر عبدالملکی: خدمات سلامت در حوزه بهداشت، خدمات پیش بیمارستانی، خدمات بیمارستانی و بخش آموزش و فعالیتهای پژوهشی تقسیم بندی می شود.
بهداشت از مهمترین مقوله‌های هر جامعه است و سلامت آحاد مردم به آن بستگی دارد که در استان کردستان ۶۳۰ روستا خانه بهداشت، ۱۱۹ پایگاه بهداشتی و ۱۵۰ مرکز جامع خدمات بهداشتی در نقاط محروم داریم.
در حوزه خدمات پیش بیمارستانی یا فوریتهای پزشکی ۶۹ پایگاه فوریت با ۱۱۰ آمبولانس و یک فروند بالگرد مشغول ارائه خدمت به مردم استان هستند.
در حوزه بیمارستانها هم در بحث درمان ۱۶ بیمارستان دولتی داریم که چهار واحد آن در مرکز استان شامل بیمارستاهای درمانی، آموزشی و فوق تخصصی به مردم خدمت ارائه می دهند.
تاکنون ۱۵ هزار نفر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند که هزار و ۲۰۰ نفر پزشکان عمومی، ۴۷۰ متخصص، ۲۰۰ دندانپزشک و مابقی این تعداد، کادر بهداشت و درمان بودند و یکی از افتخارات ما این است که اعضای هیات علمی و اساتید فوق تخصص تربیت شده های همین دانشگاه هستند.
ایرنا: در زمینه کادر بهداشت و درمان در استان چه وضعیتی داریم؟
عبدالملکی: سرمایه های انسانی در واقع مهمترین بخش سرمایه دانشگاه برای ارائه خدمت است که در حال حاضر ۱۳ هزار و ۳۰۰ پرسنل داریم که تعدادی به این اضافه می شود.
در استان ۵۵۰ پزشک متخصص، ۷۲ فوق تخصص، هزار و ۱۰۰ پزشک عمومی، ۲۲۰ داروساز و ۲۵۰ دندانپزشک که ۳۰ نفر آنها متخصص هستند، خدمات می دهند.
در استان کردستان ۵۵۰ پزشک متخصص، ۷۲ فوق تخصص، هزار و ۱۰۰ پزشک عمومی، ۲۲۰ داروساز و ۲۵۰ دندانپزشک که ۳۰ نفر آنها متخصص هستند مشغول خدمت هستند.
در حوزه کادر پرستاری پنج هزار نفر و کادر بهداشتی نیز به همین تعداد نیرو فعالیت دارند و بقیه در حوزه اداری، آموزشی پژوهشی مشغول فعالیت هستند.
دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ۳۱۰ عضو هیات علمی دارد که ۵۰ درصد را متخصصان و فوق تخصص‌هایی تشکیل می دهد که در بخش درمانی با مردم در ارتباط مستقیم هستند.
ایرنا: یکی از طرح های مدون ساماندهی خدمات درمان به موازات بهداشت در کشورمان نظام سطح بندی است، درباره این طرح توضیح دهید و اینکه این طرح در استان اجرایی شده است؟
عبدالملکی: در حال حاضر نظام سطح بندی در استان داریم که در چند سطح تعریف شده است.
بر اساس آن در سطح یک مرکز جامع روستایی خانه های بهداشتی را پوشش می دهد که محیطی ترین جایگاه خدمات به مردم است؛ هر چند خانه بهداشت را یک مرکز جامع سلامت پوشش می دهد که از یک تا سه پزشک در این مراکز به شرط پوشش جمعیت فعالیت دارند.
در سطح ۲ این نظام، در شهرستانها به مراکز بهداشت و بیمارستان عمومی به مردم خدمت داده می شود و در سطح سه در مرکز استان خدمات درمانی فوق تخصصی ارائه می شود و این یعنی از دور افتاده ترین روستاها به فوق تخصص در قالب این سطح بندی دسترسی دارند.
در کردستان خدمات در تمام این سطوح ارائه می شود و اگر مراجعه به دیگر استانها برای کارهای درمانی دیده می شود، برای این است که جهت حرکت سرمایه ها و منابع و بیماران از محیط به مرکز است که در همه حوزه ها وجود دارد.
یک بحث فرهنگی هم به این مساله ارتباط دارد و در برخی شهرستانهای استان مراجعه به استانهای همجوار مسافت کمتری نسبت به مرکز استان دارد.
البته منکر این نیستیم که در برخی بخش‌ها کمبود داریم؛ مثلا در جراحی قلب، جراحی کودکان و جراحی توراکس تنها یک نفر داریم که کم است و کسانی که به این خدمات نیاز داشته باشند ممکن است به دیگر استانها مراجعه کنند. منکر این نیستیم که در برخی بخش‌ها کمبود داریم مثلا در جراحی قلب، جراحی کودکان و جراحی توراکس تنها یک نفر داریم که کم است و کسانی که به این خدمات نیاز داشته باشند ممکن است به دیگر استانها مراجعه کنند.
کارهایی هم در این زمینه انجام شده، مثلا از جمله کارهایی که در یک سال اخیر انجام شد، راه اندازی بخش دولتی سونوگرافی شیفت عصر در بیمارستان کوثر بود.
نظام سطح بندی در کشورهای توسعه یافته اهمیت بیشتری دارد چرا که با این نظام هزینه پایین آمده و رضایتمندی بالا می رود و از میزان تراکم کاسته می شود.
وقتی بیماریهای ساده و مختصر در سطح پزشکان عمومی دیده شود و آنها بیماریهای جدی تر را به سطوح بالا ارجاع دهند در سطح متخصص و فوق تخصص تعداد بیمار کمتر شده و از حجم زیاد کاسته می شود.
ایرنا: وضعیت استان از نظر برخورداری از تخت بیمارستانی به چه صورت است و آیا نسبت به متوسط کشوری شرایط مطلوبی داریم یا خیر؟
عبدالملکی: ۱۶ بیمارستان دولتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و چهار بیمارستان تامین اجتماعی و دیگر بخش ها در استان داریم که تعداد تختهای بخش دولتی، ۲ هزار و ۸۸۰ تخت است.
متوسط سرانه تخت بیمارستانی در کشور ۱.۷۶ و در استان۱.۷۸ است که سرانه استانی از متوسط کشوری بالاتر است.
متوسط سرانه تخت بیمارستانی در کشور ۱.۷۶ و در استان ۱.۷۸ است که سرانه استانی از متوسط کشوری بالاتر است.
بر اساس نظر اقتصاددانان، اگر ضریب اشغال تخت بیمارستانی زیر ۷۵ درصد باشد از نظر گردش مالی یک بیمارستان ضررده محسوب می شود که متوسط این آمار در استان ۵۵ تا ۶۰ درصد است و تنها در مریوان و سنندج از این عدد بیشتر است و در دیگر بیمارستانهای استان به ۳۰ درصد هم می رسد.
از نظر قانون، بیمارستانهای دولتی از سال ۷۴ خودگردان تلقی می شوند و با توجه به اینکه تعرفه دولتی دریافت می کنند، دولت حقوق کارکنان را تحت عنوان بند واو پرداخت می کند این در حالی است که مسائل مالی یک بیمارستان تنها حقوق پرسنل نیست و گردش مالی مصرفی، حامل انرژی، غذا، تجهیزات، تاسیسات را می طلبد و نیاز دارد.
در واقع هر بیمارستانی یک شهر با تمام ضمائم شهری است و بیمارستان باید بتواند از درآمد خود این مصارف را تامین کند و وقتی ضریب اشغال تخت پایین است یعنی درآمد پایین و تکافوی گردش کاری بیمارستان را نمی دهد به یک بیمارستان ضررده تبدیل می شود و صرفه اقتصادی ندارد.
در سروآباد و دهگلان این ضریب ۲۵ تا ۳۰درصد است و یک بیمارستان ضررده محسوب می شود و لذا هیچ اقتصاددانی به همین دلیل به این بیمارستانها تختی اضافه نمی کند و سعی می کند از این تختها استفاده بیشتری داشته باشد.
ایرنا: درباره تعداد مراجعین و وضعیت ارائه خدمات به مردم استان از سوی دانشگاه علوم پزشکی هم توضیح دهید.
عبدالملکی: در طی یک سال ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار مراجعه در بخش دولتی داریم که با توجه به جمعیت هر نفر بصورت متوسط ۱.۵۵ مراجعه به مراکز درمانی دارد و قطعا نارضایتی و کمبودهایی وجود دارد و همین مساله باعث نارضایتی هایی می شود که سامانه ۱۹۷ و بازرسی را داریم تا شکایات را بررسی و به عنوان خدمتگزار مردم به آن رسیدگی کنیم.
سیاست دانشگاه و وزارت بهداشت این است که بهترین خدمات را در کوتاهترین زمان به مردم ارائه دهند.
ایرنا: کرونا را پشت سر گذاشتیم و این همه گیری باعث شد تا حدودی از انجام کارهای عمرانی این حوزه عقب بیفتیم، آیا طرحهای جدیدی را شروع کردید؟
عبدالملکی: همانطور که اشاره کردید در انتهای سال ۱۴۰۰ با موج پنجم و ششم کرونا مواجه بودیم و بیشتر مشکلات به این بخش بر می گشت و به همین دلیل تعطیلی اصناف و آموزش راه دور دانشگاهها و مشکلات عدیده برای مردم را شاهد بودیم.
به همت همه کارکنان وزارت بهداشت، کرونا کنترل و از حالت بحرانی این بیماری خارج شدیم و دانشگاه در حوزه خدمات بهداشتی و درمانی خدمات دیگری را آغاز کرده است.
سال گذشته ۴۲ طرح در دانشگاه علوم پزشکی کردستان افتتاح شد که از مهمترین آن می‌توان به بخش پیوند مغز استخوان اشاره کرد که ۶ بیمار پذیرش و ۲ نفر جراحی پیوند مغز استخوان را با موفقیت پشت سر گذاشتند و بقیه بیماران نیز در حال سپری کردن روند درمانی هستند.
از دیگر اقدامات انجام گرفته بهره برداری از بخش پیوند کلیه و راه اندازی دستگاه پت اسکن در بیمارستان کوثر است که تکنولوژی بسیار بالایی به شمار می رود و کردستان هفتمین مرکز کشور است که سرمایه بزرگی برای تشخیص و درمان محسوب می شود.
در حوزه مراکز بهداشتی و درمانی و پایگاههای سلامت و فوریتها نیز اقداماتی انجام شد و تعداد این پایگاهها از ۶۰ پایگاه به ۶۹ پایگاه افزایش یافت.
در حال حاضر ۹۷ طرح محرومیت زدایی در دست اجراست که ۲۰ طرح آن بهره برداری شده و مابقی ۸۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
در حال حاضر ۹۷ طرح محرومیت زدایی در دست اجراست که ۲۰ طرح آن بهره برداری شده و مابقی ۸۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
ایرنا: روند اجرای طرحهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه چگونه است و آیا رشته های جدیدی به رشته های موجود اضافه شده است؟
عبدالملکی: در حوزه آموزشی مجوز احداث دانشکده داروسازی را دریافت کرده‌ایم و ۶ رشته تکمیلی نیز به مجموع رشته های این دانشگاه اضافه شده تا تنوع رشته‌ای به ۴۵ مورد برسد و در ۹ رشته تخصصی نیز دستیار تربیت می کنیم.
در حوزه پژوهش در ۲۰۲۳ در رتبه بندی تایمز، دانشگاه علوم پزشکی کردستان در بین دانشگاههای جهان در رتبه ۳۵۰ قرار گرفت و در کشور رتبه اول را کسب کرد و در رتبه بندی دیگر پژوهشی، آموزشی و خدماتی که یک ماه پیش اعلام شد در ۵۴۵ دنیا و هشتم کشور قرار گرفتیم.
ایرنا: از وضعیت مطلوب گفتید، درباره کمبودهایی که در بخش درمان و سلامت استان دیده می شود هم توضیح دهید.
عبدالملکی: ما کمبودهایی در بخش رادیولوژی بیهوشی و طب اورژانس داریم و از طرف دیگر بیشترین متخصصان در مرکز استان هستند و ارجاع کارهای تشخیصی از سوی متخصصان به این مراکز، نوبت دهی را اجتناب ناپذیر می کند.
یکی از گرفتاری های امروز بخش سلامت، بیماریهای غیر واگیر است و ما در بخش بیماریهای واگیر چه در کشور و چه استان، عملکرد بسیار خوبی داشتیم.
سال ۱۳۸۵ غربالگری تیرویید در استان به عنوان یکی از مراکز پایلوت این طرح آغاز شد، ما در استان، سالانه ۲۱ هزار تولد داریم که در یک دهه اول، ۲ هزار و ۲۰۰ هایپرتیروییدی نوزادی در سال شناسایی و بلافاصله به سمت درمان رفت که اگر این طرح نبود، تعداد زیادی معلول ذهنی داشتیم و برای نگهداری آنها به ۴۴ مرکز نگهداری نیاز بود و برای همین پیشگیری اصل مهمی است که پیامدهای شگفت آور این چنینی دارد.
اگر توجه داشته باشید، دانشجویان پزشکی، امروز کزاز را درک نمی کنند و بسیاری از بیماریهای عفونی در کشور به واسطه واکسیناسیون کاهش یافته است و آنچه که دغدغه ذهنی ماست بیماریهای غیرواگیری است که با کمترین امکانات می شود از آن پیشگیری است که در راس آن بیماریهای قلبی، تنفسی و سرطان‌هاست و ۵۰ درصد آن با اصلاح الگوی تغذیه، تحرک و ورزش پیشگیری می شود.
۶۶۰ بیمار دیالیزی در استان داریم که از سخت ترین بیماریهاست و خود بیمار، خانواده و سیستم بهداشتی را دچار هزینه و مشکلات زیادی می کند در حالیکه اگر فشار خون و دیابت کنترل شود کار به اینجا نمی کشد.
ایرنا: شهروندان به سیستم نوبت دهی اعتراض دارند، وجود ضعف در این بخش را قبول دارید؟
عبدالملکی: سیستم نوبت دهی بخش دولتی و خصوصی از طریق نرم افزارها صورت می گیرد که همه افراد در بخش دولتی به آن دسترسی دارند و هر بیماری می تواند با استفاده از آن نوبت گرفته و دغدغه دستکاری در آن وجود ندارد.
سهمی برای معلولان برای مراجعه مستقیم در سامانه دانشگاه علوم پزشکی استان فراهم است و تعداد زیادی از پزشکان نیز در صورت مراجعه حضوری حتما این قشر را پذیرش و ارائه خدمت می دهند.
در بخش خصوصی دانشگاه نقش اجرایی ندارد و فقط بر آن نظارت می شود.
سهمی برای معلولان برای مراجعه مستقیم در سامانه دانشگاه علوم پزشکی استان فراهم است و تعداد زیادی از پزشکان نیز در صورت مراجعه حضوری حتما این قشر را پذیرش و ارائه خدمت می دهند.
در یک جمله می توان گفت که نوبت دسترسی به پزشک حق الناس است و پزشکان متعهد این حق بیماران را جابجا نکرده و نمی بخشند.