به گزارش امروز (یکشنبه) ایرنا و به نقل از خبرگزاری آذرتاج، وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در واکنش به بیانیه روز گذشته وزارت خارجه روسیه درباره روند اوضاع در منطقه قفقاز جنوبی و ادامه تنش بین باکو و ایروان، این گونه موضع گیری‌ها را باعث سوء تفاهم و ناامیدی خواند.
وزارت امور خارجه روسیه اخیرا طی بیانیه‌ای نسبت به بدتر شدن وضعیت تشدید بحران انسانی در شهر خانکندی مرکز قره باغ و اطراف آن ابراز نگرانی کرده و با اشاره به کمبود شدید مواد غذایی، دارو و مایحتاج اولیه برای ارامنه ساکن در منطقه، آذربایجان را مسبب این اوضاع معرفی کرده بود.
به گزارش آذرتاج، وزارت خارجه روسیه همچنین در این بیانیه از مقامات جمهوری آذربایجان خواسته بود تا اقدامات فوری برای رفع انسداد سریع جاده لاچین ـ خانکندی، از سرگیری تردد بدون مانع ارامنه، وسایل نقلیه و محموله‌ها در این مسیر و نیز تامین انرژی منطقه انجام دهد.
وزارت امور خارجه روسیه همچنین برای برگزاری نشست سه جانبه وزرای خارجه روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان در مسکو به منظور مذاکره درباره پیمان صلح بین باکو و ایروان اعلام آمادگی کرده بود.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در بیانیه خود، این موضع گیری روسیه را ناامید کننده خواند و اعلام کرد: تفسیر وزارت خارجه روسیه از تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان در زمینه به رسمیت شناختن قره باغ به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از خاک جمهوری آذربایجان، غیرقابل قبول و مغایر با سخنان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه در حمایت از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان است.
دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان در این بیانیه با اعلام آمادگی مقامات باکو برای برداشتن گام‌های عملی دستیابی به معاهده صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بر پایبندی خود به بیانیه‌های سه‌جانبه آتش بس جنگ دوم قره باغ تاکید و اعلام کرد: تلاش برای سیاسی کردن ایجاد پاسگاه کنترل مرزی در لاچین و ادعای بروز بحران انسانی در منطقه بی‌اساس است.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان با ادعای این که باکو همواره به بیانیه سه‌جانبه امضا شده بین سران جمهوری آذربایجان، ارمنستان و فدراسیون روسیه وفادار بوده است، مدعی شد: طرف ارمنی از روز اول امضای این بیانیه سه‌جانبه، به بسیاری از مفاد امضا شده عمل نکرده و طرف روسی نیز از اجرای کامل بیانیه در چارچوب تعهدات خود خودداری کرده است.
دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان، بیانیه وزارت امور خارجه روسیه درباره تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان را غیرقابل قبول خوانده و اعلام کرد: آذربایجان پس از جنگ ۴۴ روزه پنج اصل اساسی برای برقراری روابط با ارمنستان و امضای معاهده صلح پیشنهاد کرده که تعیین حدود مرزها یکی از مهمترین آنهاست.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در بیانیه مفصل خود، روسیه را به بی عملی در تضمین شرایط آتش بس در منطقه قره باغ متهم کرده و آورده است: با وجود هشدارهای مکرر جمهوری آذربایجان مبنی بر فعالیت غیرقانونی در جاده لاچین، حمل و انتقال تجهیزات نظامی از ارمنستان به خاک آذربایجان، تردد غیرقانونی شبه نظامیان ارمنی در منطقه و انتقال غیرقانونی اتباع کشورهای ثالث به مرکز قره باغ در سایه بی عملی نیروهای روسی اتفاق افتاده است.
دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان ایجاد پاسگاه ایست بازرسی در جاده لاچین ـ خانکندی را مطابق با قوانین این کشور و مقررات بین المللی و هدف از این کار را جلوگیری از این گونه فعالیت غیرقانونی و تضمین شفافیت تردد در این مسیر عنوان و اعلام کرد: طی چند ماه گذشته، صدها تن از ساکنان ارمنستان به صورت منظم و شفاف از این ایست بازرسی تردد کرده اند.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان بار دیگر بدون ارایه سندی، طرف ارمنی را به اقدامات تحریک‌آمیز نظامی، نقض آتش بس و حتی انجام قاچاق با استفاده از خودروهای کمیته بین المللی صلیب سرخ متهم و اعلام کرد: امکان رفع نیازهای ساکنان ارمنی مرکز قره‌باغ از طریق جاده آغدام - خانکندی وجود دارد.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان، نیروهای حافظ صلح روسیه را به پشتیبانی از نیروهای مسلح ارمنستان متهم و ادعا کرد: برخلاف اعلامیه سه‌جانبه امضا شده آتش بس ۲۰۲۰، نیروهای ارمنی همچنان در خاک جمهوری آذربایجان حضور دارند و خروج آنها از سوی نیروهای حافظ صلح روسی عملی نشده است.
دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان در این بیانیه عنوان کرده است: با وجود تاکید بیانیه سه جانبه آتش بس جنگ قره باغ، ارتباط بدون مانع بخش اصلی خاک جمهوری آذربایجان با خاک جمهوری خودمختار نخجوان از طرقه منطقه زنگه‌زور به بهانه‌های مختلف با مانع مواجه شده است.
دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان در این بیانیه بر علاقه‌مندی خود برای تامین صلح و آرامش در منطقه اعلام آمادگی کرده است.
به گزارش ایرنا، پس از جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ که با قرارداد آتش بسی به میانجیگری روسیه به پایان رسید، سه تا ۶ هزار نیروی حافظ صلح روسی در منطقه مستقر شدند تا بر روند تداوم آتش بس بین طرفین نظارت کنند ولی در این مدت، آتش بس بین طرف آذری و ارمنی بارها نقض شده است.
درگیری‌های نظامی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان ششم مهر ماه ۱۳۹۹ در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ آغاز شد و در ۹ نوامبر(۱۹ آبان ماه ۱۳۹۹) با امضای بیانیه سه جانبه روسای جمهوری آذربایجان، روسیه و نخست وزیر ارمنستان پایان یافت.
جمهوری آذربایجان موفق شد در این جنگ ۴۴ روزه موسوم به جنگ دوم قره باغ که در جریان آن بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ نفر از نیروهای دو طرف کشته شدند، هفت شهرستان و نیز چند منطقه راهبردی قره‌باغ را که در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ به تصرف نیروهای ارمنی درآمده بود، آزاد کند.
نامشخص بودن وضعیت مدیریت شهر خانکندی مرکز قره‌باغ و انسداد گذرگاه لاچین و اجرا نشدن ادعای جمهوری آذربایجان برای ایجاد گذرگاه از خاک ارمنستان به سمت خاک جمهوری خودمختار نخجوان از جمله علل امضا نشدن توافق صلح بین طرفین است و هر کدام از طرف ها بر سیاست‌های خود در قبال مسائل مورد اختلاف تاکید دارند.
مذاکرات صلح و عادی سازی روابط بین ارمنستان و آذربایجان با میانجیگری روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا جریان دارد و سران دو کشور چندین بار با هم دیدار و مذاکره کرده‌اند که آخرین مورد آن روز گذشته و با حضور الهام علی‌اُف رییس جمهور آذربایجان، نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان و شارل میشل رییس شورای اتحادیه اروپا در شهر بروکسل برگزار شد.
روسیه که این روزها درگیر جنگ اوکراین است و عملا در برابر ائتلاف غربی به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکا قرار گرفته، از وارد شدن بازیگران فرامنطقه‌ای از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا به روند مذاکرات صلح در قفقاز ناخرسند است.