به گزارش خبرنگار ایرنا، ماه های محرم و صفر در قم شور و حال خاصی دارد به طوری که این شهر در روزهای تاسوعا و عاشورا میزبان خیل عظیم عزاداران از اقصی نقاط کشور است. همه مردم از پیر و جوان و حتی کودکان و نونهالان تمام تلاششان را می کنند تا برنامه های ماه محرم در قم به صورت باشکوهی برگزار شود.
تکایا، هیات ها، مساجد و اماکن مذهبی چون حرم مطهر حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران در ماه های محرم و صفر از عزاداران حسینی پذیرایی و مداحان اهل بیت عصمت و طهارت در سوگ شهادت امام حسین(ع) و یاران با وفایش نوحه سرایی می کنند.
محرم از سال های دور در قم بسیار شورانگیز و در شان عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) برگزار می شده است و امسال نیز از روزها قبل مردم و مسئولان در پی تدارک آیین های بزرگ ماه محرم هستند.
یک‌هزار و ۵۰۰ نفر مداح در ماه محرم در قم نقش آفرینی می‌کنند
مسئول تشکل‌های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی قم از نقش آفرینی یک‌هزار و ۵۰۰ مداح در ماه محرم الحرام امسال در قم خبر داد.
حجت الاسلام محمد آقازیارتی در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: شعار سال محرم امسال «در زیر خیمه‌اش همه یک خانواده‌ایم» است که بین دستگاه‌هایی که به هیئات متصل هستند شعار مشترک برشمرده می‌شود.
وی ابراز داشت: سازمان تبلیغات اسلامی هشت محتوا را برای مراسم‌های محرم امسال آماده کرده‌است که از جمله می‌توان با محتواهایی ویژه مخاطبان نوجوان، افراد هیاتی، کودکان و برای منبر و مداحان اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه مراسم‌های عزاداری ماه محرم امسال در یک‌هزار و ۴۵۰ مسجد و حسینیه برگزار می‌شود، گفت: پنج هزار و ۱۰۰ مبلغ برادر و خواهر در سطح استان در مراسم‌ها حضور می‌یابند و این حضور در محفل های روضه خانگی نیز خواهد بود.
آقا زیارتی تعداد محفل‌های روضه خانگی ثبت شده در استان قم را ۳۰۰ محفل عنوان کرد.
وی افزود: ۴۰ هیات مذهبی برای برگزاری مراسم خود در سطح مدرسه‌ها مجوز گرفته‌اند و برای برپایی ۳۰۰ ایستگاه صلواتی نیز مجوز صادر شده‌است.
وی گفت: هشت تیم بازدید کننده هیئات مذهبی نیز در محرم امسال فعال است که از هیات‌ها سرکشی کنند و اگر مشکلی وجود داشته باشد آن را بررسی کنند.
مسئول تشکل های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی استان قم اظهار داشت: ۲ هزار و ۲۰۰ هیات از جمله یک‌هزار و ۵۰۰ هیات ثبت شده ارزاق گرفته‌اند که برای پذیرایی از عزاداران نقش آفرینی کنند.
وی یادآور شد: در مورد تمامی دسته روی‌هایی که از اول تا ۱۲ محرم برگزار می‌شود نیز عزاداران به صورت رایگان بیمه شده‌اند.
هیات های بزرگ قم چه برنامه هایی دارند؟
به مناسبت شهادت امام حسین(ع) و ماه محرم یکی از برنامه هایی که جمعیت چند هزار نفری را به سمت خود جلب می کند هیات رزمندگان اسلام قم است. سید مهدی میرداماد مداح مشهور کشوری پای ثابت مداحی این هیات در سال های اخیر است که امسال نیز برای عزاداری مردم در هیات رزمندگان اسلام حاضر می شود.
سخنرانی این هیات نیز توسط حجت الاسلام والمسلمین میرزا محمدی انجام می شود.
مراسم عزاداری هیات رزمندگان اسلام از ۲۷ تیرماه به مدت ۱۰ شب از ساعت ۲۱ آغاز می شود و مکان آن نیز مجتمع امام خمینی(ع) گلزار شهدا است. این هیات هر سال پذیرای سیل عظیمی از عزاداران حسینی است که با شور و نظم خاصی در سوگ امام سوم شیعیان بر سر و سینه می زنند.
دیگر هیات با سابقه و پرطرفدار قم هیات خادم الرضا می باشد که هر سال برنامه عزاداری خود را در ورزشگاه شهید حیدریان قم برگزار می کند. این هیات سابقه زیادی در جذب مداحان برجسته کشوری برای آیین های خود دارد و هزاران نفر از مردان و زنان ، عزاداری خود را برای امام حسین(ع) در هیات خادم الرضا برگزار می کنند.
برنامه های هیات خادم الرضا قم از شب اول محرم به مدت ۱۰ شب برگزار می شود و ساعت شروع مراسم نیز ۲۱ اعلام شده است.
هیات خادم الرضا در حاشیه برگزاری مراسم عزاداری همه ساله غرفه های فرهنگی نیز در جوار محل برگزاری مراسم برپا می کند.
سخنران امسال مراسم حجت الاسلام ظهیری است و حاج سید رضا تحویلدار و کربلایی حسن عطایی نیز مداحی خواهند کرد.
برنامه عزاداری هیات ثارالله قم نیز اعلام شده است و این هیات از عصر سه شنبه ۲۷ تیرماه به مدت ۱۱ روز پذیرای عزاداران است.
آیت الله سید مهدی میرباقری سخنران این هیات است و مداحان آن نیز حاج عباس حیدرزاده و حاج ابوذر بیوکافی هستند.
مراسم این هیات عصرها از ساعت ۱۶:۳۰ در خیابان معلم قم و مدرسه علمیه امام کاظم (ع) برگزار می شود.
برنامه‌های عزاداری دهه اول محرم در حرم حضرت معصومه(س)
معاون فرهنگی حرم مطهر بانوی کرامت در تشریح برنامه‌های دهه اول محرم گفت: علاوه بر مراسم عزاداری بعد از نمازهای صبح، عصر و عشا، محفل شیرخوارگان حسینی، قرائت زیارت ناحیه مقدسه، محافل ویژه نوجوانان پسر و دختر، مراسم ویژه بانوان و محافل ویژه عرب زبانان، اردو زبانان و مسلمانان نیجریه‌ای در حرم مطهر برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی احمدی اظهار کرد: مراسم و محافل حرم مطهر بانوی کرامت در دهه اول محرم با شعار سراسری «در زیر خیمه اش همه یک خانواده‌ایم» دنبال می‌شود.
وی اضافه کرد: بر اساس این گزارش آیین تعویض پرچم حرم مطهر بانوی کرامت با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین مومنی، اجرای مهدی کلانترزاده، قرائت قرآن محمدعلی فروغی، مداحی حسن شالبافان و شعر خوانی احمد علوی سه شنبه ۲۷ تیر ماه از ساعت ۱۷:۴۵ در صحن امام رضا علیه السلام این حرم مطهر برگزار می شود.
احمدی عنوان کرد: مراسم عزاداری شب‌های دهه اول محرم در حرم مطهر بانوی کرامت با سخنرانی آیت الله میرباقری و مداحی عباس حیدرزاده و محمد جواد احمدی هر شب بعد از نماز عشا در شبستان امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.
معاون فرهنگی حرم مطهر اظهار کرد: هر روز بعد از نماز صبح مراسمی با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین ظهیری و بعد از نماز ظهر و عصر مراسم عزاداری با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین مومنی و مداحی سید علی علوی نژاد در شبستان امام خمینی(ره) برگزار می شود.
وی ادامه داد: آیین شیرخوارگان حسینی نیز جمعه سوم محرم ساعت ۸:۳۰ صبح با سخنرانی حجت الإسلام والمسلمین رفیعی و مداحی حسن شالبافان، سید علی حسینی نژاد و مسعود زمانی در شبستان امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد.
احمدی گفت: در روزهای نهم، دهم و یازدهم محرم ساعت۳۰؛۱۷ زیارت ناحیه مقدسه با نوای حجت الاسلام تاجیک، حجت الاسلام حسین آبادی و جواد برزگر در شبستان امام خمینی (ره) قرائت خواهد شد.
وی گفت: برپایی محفل نوجوانان فاطمی ویژه نوجوانان پسر هر روز عصر از ساعت ۱۶:۳۰ با سخنرانی حجت الاسلام موسویان و مداحی ذاکران نوجوان در شبستان امام خمینی(ره) و محفل « بفرمایید روضه» ویژه بانوان هر روز از ساعت ۸ صبح در سالن ولایت واقع در صحن صاحب الزمان(عج) برگزار می شود.
احمدی تصریح کرد: از دیگر محافل حرم مطهر در دهه اول محرم می توان به محفل «مشکات الکریمه(س)» ویژه دختران و بانوان جوان هر روز ساعت ۱۷:۳۰ با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین اعوانی در شبستان حضرت زهرا سلام الله علیها و محفل «دختران بهشتی» ویژه نوجوانان دختر هر روز ساعت ۱۵:۳۰ در شبستان حضرت زهرا سلام الله علیها اشاره کرد.
وی اضافه کرد: مراسم عزاداری به زبان های عربی، اردو و نیجریه ای نیز در حرم مطهر برگزار می شود به این صورت که مراسم عرب زبانان هر روز ساعت ۱۰ صبح و هر شب ساعت ۲۰:۱۵ در شبستان حضرت زهرا سلام الله علیها، عزاداری اردو زبانان هر شب ساعت ۲۰:۱۵ در صحن پیامبر اعظم(ص) و عزادرای مسلمانان نیجریه ای نیز هر شب ساعت ۲۰:۱۵ در دفتر زائران بین المللی واقع در صحن صاحب الزمان (عج) خواهد بود.
اعلام برنامه های عزاداری دهه اول ماه محرم در مسجد مقدس جمکران
معاون فرهنگی مسجد مقدس جمکران برنامه های عزاداری ویژه ماه محرم در مسجد مقدس جمکران را تشریح کرد و گفت: در دهه اول ماه محرم برنامه های مختلف عزاداری ویژه زائران و عزاداران حسینی در مسجد مقدس جمکران برگزار می شود.
حجت الاسلام مهدی حسین آبادی با بیان اینکه مراسم قرائت دعای پرفیض زیارت عاشورا در ایام ماه محرم هر روز صبح با حضور خادمان و زائران در مسجد مقدس جمکران برگزار می شود، گفت: هر روز بعد از نماز ظهر و عصر مراسم عزاداری در مسجد مقام، مسجد امیرالمومنین(ع) و مسجد حضرت زهرا(س) ترتیب می یابد.
وی با بیان اینکه در دهه اول ماه محرم هر روز از ساعت ۱۶ میزبان هیأت محبین اهل بیت(ع) هستیم، گفت: در این مراسم حجت الاسلام والمسلمین احمدپناهیان سخنرانی کرده و مراسم عزاداری نیز با حضور مداحان اهل بیت(ع) برگزار می شود. این مراسم در مسجد امیرالمومنین(ع) ویژه برادران و در شبستان کربلا ویژه خواهران ترتیب می یابد.
معاون فرهنگی مسجد مقدس جمکران با بیان اینکه در دهه اول ماه محرم هر شب بعد از نماز مغرب و عشا مراسم سوگواری برگزار می شود، گفت: در این مراسم حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین مومنی سخنرانی خواهد کرد و جواد برزگر به مداحی می پردازد.
وی با بیان اینکه در نخستین جمعه ماه محرم همزمان با قرائت دعای ندبه آیین شیرخوارگان حسینی در مسجد مقدس جمکران برگزار خواهد شد، خاطرنشان کرد: در این مراسم سیدبهاءالدین ضیایی به سخنرانی خواهد پرداخت و مداح این مراسم نیز مسعود زمانی خواهد بود.
حجت الاسلام حسین آبادی با بیان اینکه در روز تاسوعا و عاشورای حسینی مسجد مقدس جمکران میزبان هیات ها و دسته های عزاداری خواهد بود گفت: در روز عاشورا زیارت ناحیه مقدسه با حضور عزاداران حسینی در مسجد مقدس جمکران قرائت خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: همنوا با اصحاب سید الشهدا(ع) که در شب عاشورا به مناجات پرداختند مراسم احیای شب عاشورا در مسجد مقدس جمکران برگزار خواهد شد و دعای کمیل نیمه شب با حضور حجت الاسلام والمسلمین میرزا محمدی زمزمه می شود.
معاون فرهنگی مسجد مقدس جمکران اضافه کرد: ویژه برنامه های کودک و نوجوان با عنوان هیأت کودکان در مسجد مقدس جمکران برگزار شده و در مجموعه های گل نرگس، جوانه های انتظار و راویان انتظار با حضور مبلغان برنامه های ویژه این ایام در نظر گرفته شده است.
حسینیه فاطمیون قم نیز در دهه اول محرم برنامه روضه اباعبدالله الحسین را برگزار می کند و پذیرای عاشقان ابا عبدالله الحسین(ع) است.
حجت الاسلام سید حسین مومنی از خطبای برجسته کشور سخنران این هیات است.
مداحان حسینیه فاطمیون قم نیز علی اکبر و علی اصغر سلحشور هستند. مراسم این هیات از سه شنبه ۲۷ تیر ماه به مدت ۱۰ شب در میدان بسیج قم، خیابان ایرانی ،حسینیه فاطمیون برگزار می شود.
هیات کف العباس قم نیز یکی دیگر از هیات های پر طرفدار قم است که به خصوص در جذب نوجوانان و جوانان نقش پر رنگی دارد و در ایام محرم در دهه اول پذیرای عزاداران حسینی است.
حجت الاسلام میرزا محمدی سخنران این هیات است و ذاکران اهل بیت نیز در این هیات نوحه سرایی می کنند.
برنامه این هیات دهه اول محرم پس از اقامه نماز ظهر و عصر در مصلی بزرگ قدس برگزار می شود.
حسینیه چهارده معصوم قم نیز در دهه اول محرم پذیرای عزاداران این ماه به مناسبت شهادت امام سوم شیعیان امام حسین(ع) است.
مراسم عزاداری این حسینیه از شب اول محرم به مدت ۱۱ شب برگزار می شود و سخنران هیات نیز حجت الاسلام حسینی سبزواری است.
حاج رحیم ابراهیمی نیز مداح این حسینیه در طی ایام عزاداری است که هر شب بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در محل حسینیه واقع در خیابان سمیه نبش میدان معلم برگزار می شود.
آستان مقدس امامزاده علی ابن جعفر(ع) که گلزار شهدای قم نیز در جوار آن قرار دارد در دهه اول محرم پذیرای عزاداران حسینی است.
حجت الاسلام سید بهاء الدین ضیائی سخنران این هیات مذهبی است و مداح آن نیز هادی خادم حسینی است.
آستان مقدس امامزاده علی ابن جعفر(ع) در انتهای خیابان انقلاب قم قرار دارد.
برگزاری آیین های عزاداری در تکیه های قدیمی قم
تکیه یا تکیه گاه، بعد از مسجد، در حقیقت پایگاه معنوی مسلمانان، به ویژه شیعیان به حساب می آید و جایی است که مردم با تعزیه خوانی و سوگواری بر سالار شهیدان و یاران باوفایش به او متوسل میشدند.
در گذشته تا پایان حکومت قاجاریه، محوطه تکایا، مانند امروز، مفروش نبود و اکثر عزاداران، بر روی زمین خاکی می‌نشستند و فقط تعداد معدودی از زنان و مردان بودند که پارچه کوچکی جهت زیرانداز همراه خود می آوردند.
اگر بخواهیم از تکایای قدیمی و باسابقه قم نام ببریم می‌توان به تکیه میدان میر که سابقه آن به عهد اشعری ها می رسد، تکیه سنگ سیاه که پس از روی کار آمدن سلسله صفویه تأسیس شد، تکیه میرزای قمی یا تکیه پشت مسجد که در پشت مسجد جامع قم قرار داشت و از زمان های قدیم، در آن جا تعزیه خوانی می کردند اشاره کرد.
تکیه گذر جدا، تکیه شاه خراسان، تکیه حاج سید حسن با سابقه ۲۵۰ سال، تکیه عشقعلی با سابقه ۲۵۰ سال، تکیه ملامحمود، تکیه یزدی ها در پشت بازار قم، تکیه باغ پنبه، تکیه پنجه علی با سابقه ۱۵۰ سال، تکیه متولی باشی که در اوایل سلطنت مظفرالدین شاه قاجار توسط آقا سید محمدباقر، متولی باشی آستان حضرت فاطمه معصومه (س) بنیان گذاشته شد و تقریباً تا پایان حکومت پهلوی دوم دوام داشت از دیگر تکایای معروف در قم هستند.
تکیه گذر صادق، تکیه بزرگ، تکیه عربستان، تکیه سیدان، تکیه ارک و تکیه هیات عزاداری روحانیون، که مرکز تجمع آنان، مدرسه رضویه واقع در خیابان آذر فعلی است و به سرپرستی مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری بنیان گذاشته شد نیز از تکایای معروف قم هستند.
از هیات‌های قدیمی معروف قم نیز می توان به هیات های آلوچو، هیات کوچه حکیم، هیات سلطان محمد شریف، هیات دروازه کاشان، هیات شاهزاده ظهیر اشاره کرد.
امام حسین(ع) در سوم شعبان سال چهارم هجری قمری در خانه حضرت امیرالمومنین(ع) پیشوای اول شیعیان و حضرت فاطمه زهرا(س) یگانه دختر رسول اکرم(ص) در مدینه دیده به جهان گشود.
سومین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) دارای لقب‌هایی همچون سیدالشهدا، الشهید السعید، الامام الثالث، رشید، طیّب، وفیّ، مبارک، سبط، تابع لمرضاه الله و الدلیل علی ذات الله و کنیه ایشان «ابوعلی» است.
حضرت سیدالشهدا(ع) در مکتب نورانی حضرت محمد(ص) و پدرش مولای اول شیعیان(ع) و مادری چون حضرت زهرا(س) درس آزادی، ایستادگی و جوانمردی را آموخت و پس از شهادت پدرش، همدوش با برادرش امام حسن(ع) در راه تبلیغ دین اسلام و آموزه‌های آن گام برداشت.
هنگامی‌که امام حسن مجتبی(ع) در سال ۵۰ هجری قمری به شهادت رسید، رسالت سنگین امامت و هدایت مردم بر دوش امام حسین(ع) واگذار و ایشان به مدت ۱۱ سال عهده‌دار این امر مهم شد.
دوره امامت ایشان همزمان با حکومت بنی‌امیه بود که جزو ظالمانه‌ترین حکومت‌ها بود، در سال ۶۰ هجری قمری معاویه برخلاف قرارداد صلح با امام حسن(ع)، پسرش یزید را به‌جای خود قرار داد که فاسد بودن یزید و مخالفت او با دین اسلام باعث نارضایتی امام حسین(ع) شد.
بعد از مرگ معاویه، حاکم مدینه از سوی یزید موظف شد تا از امام حسین(ع) برای یزید بیعت بگیرد و ازآنجایی‌که ایشان حاضر به بیعت با یزید نبود با خانواده خود از مدینه به مکه رفت تا به اقامه و حفظ ارزش‌های راستین دین اسلام بپردازند.
مردم کوفه نامه‌های بسیاری برای امام حسین(ع) نوشتند و از ایشان خواستند تا به عراق و کوفه بیاید، در این زمان بود که امام، نماینده خود مسلم ابن عقیل را به کوفه فرستاد. در ادامه هزاران تن از مردم کوفه با او همراه شدند این امر باعث شد تا مسلم نامه‌ای به امام حسین(ع) بنویسد و از ایشان بخواهد که به کوفه بیاید.
اما با ورود عبیدالله ابن زیاد برای حکومت کوفه، مردم پیمان‌شکنی کردند تا اینکه مسلم به شهادت رسید؛ امام حسین(ع) با اهل‌بیت(ع) و یاران خود به‌طرف کوفه حرکت کرد و در نزدیکی کوفه بود که خبر پیمان‌شکنی مردم کوفه و شهادت مسلم را شنید.
عبیداللّه ابن زیاد، حر ابن یزید ریاحی را با لشگری برای بستن راه بر روی امام حسین(ع) فرستاد و عمر سعد با لشگری وارد دشت نینوا شد و این امام همام(ع) و یارانش را محاصره کردند و آب را بر روی آنان بستند.
سرانجام در روز دهم محرم (عاشورا) سال ۶۱ هجری قمری، امام حسین(ع) و یارانش که ۷۲ تن بودند در راه دین اسلام و ترویج آموزه‌های آن، احیای احکام دین و زدودن انواع انحراف‌های دینی، با رشادت و دلاوری به شهادت رسیدند و درس آزادی و ولایتمداری را در تاریخ ماندگار کردند.