نمونههای موفق بسیاری را در سراسر کشور وجود دارد که نشان میدهد وجود یک واحد بومگردی میتواند در همجواری با جاذبهای طبیعی، فرهنگی یا تاریخی، روستایی را تبدیل به هدف گردشگری ایرانیان و حتی توریستهای خارجی کند.
پیروی معماری واحدهای اقامتی بومگردی از زمینه تاریخی شهر یا روستای میزبان و تجانس مردم شناختی تجهیزات آن با فرهنگ و سبک زندگی آن جامعه شاخصهای ویژه است که بسیاری از گردشگران تمایل دارند زندگی را در دل آن تجربه کنند و این یکی از مهمترین دلایل استقبال مردم از این اقامتگاهها است.
وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز بارها بر حمایت دولت سیزدهم از سرمایهگذاران بوم گردی تاکید کرده و در این زمینه گامهای موثری برداشته است.
به گفته عزت الله ضرغامی مجموعه فعالان بومگردی نیز در اطلاعیهای از وزارت میراث فرهنگی به دلیل توجه تاریخی و بی نظیر به بومگردها قدردانی کردند که نشان دهنده سیاست روشن و جدی دولت مردمی سیزدهم در این زمینه است.
وزیر میراث فرهنگی همواره در سفرهای استانی خود و بازدید از جاذبههای گردشگری استانها بر تقویت و توزیع بومگردیها تاکید کرده است.
او اردیبهشت ۱۴۰۲ در پایان نشست پاسخگویی به تماسهای مردمی مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری بار دیگر بر حمایت دولت از بومگردها و تسهیل صدور مجوز برای آنها تأکید کرد و گفت که اولویت نخست این مجموعه به کار گرفتن امکانات مردمی در خارج از شهرها برای بومگردی است.
آنطور که ضرغامی اعلام کرده تقویت و توسعه بومگردی در کنار توزیع منطقی سفر از سیاستهای محوری وزارتخانه میراث فرهنگی است و رویکرد این است تا به هر واحدی که از حداقلهای ممکن برخوردار باشد مجوز فعالیت داده شود.
او در راستای حمایت از سرمایهگذاران اقامتگاههای بومگردی نیز از ایجاد امکان اعطای تسهیلات از محل تبصره ۱۸ برای راهاندازی واحدهای بومگردی فراهم است که سقف آن به نیاز افراد وابسته است.
توزیع متوازن مراکز اقامتی در سراسر فارس با راه اندازی بومگردیهای تازه
حمایت از واحدهای بومگردی در فارس نیز در دستور کار قرار گرفته است به گونه ای که امروز مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان خبر از افتتاح ۱۰ اقامتگاه بومگردی تا پایان سال خبر داد تا شمار این واحدها در این استان به ۱۹۵ واحد برسد.
سید مؤید محسن نژاد روند پیشرفت ساخت اقامتگاههای بوم گردی در استان فارس را مطلوب ارزیابی کرد و افزود: یکی از راههای توسعه صنعت گردشگری در مقیاس متوسط و کوچک، توسعه بوم گردی بویژه در شهرستانها و مناطق کمتر شناختهشده و کمتر توسعهیافته است.
وی ادامه داد: استان فارس با جاذبههای طبیعی و اقلیم خوش آبوهوا استانی چهارفصل به شمار میرود که ظرفیتهای زیادی برای جذب گردشگر و طبیعت گرد دارد؛ بنابراین ایجاد زیرساختهای گردشگری در جای جای آن به ایجاد اشتغال پایدار میانجامد.
به اعتقاد مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری فارس رویکرد توسعه واحدهای بومگردی با کمک به توزیع مناسب سفر در سراسر استان، منجر به عملیاتی شدن گردشگری پایدار میشود.
محسن نژاد اضافه کرد: توجه به گردشگری روستایی و تلاش برای گسترش بوم گردیها میتواند از مهاجرت روستاییان به شهرها و تغییر کاربری اراضی کشاورزی بکاهد و جلو کاهش تولید روستایی را بگیرد.
او ایجاد فرصتهای شغلی جدید و بهرهگیری از معماری بومی، رعایت اصول زیستمحیطی و پسماند، پذیرایی از گردشگران با غذاهای محلی، رونق صنایعدستی در محیطهای روستایی و عشایری و پایداری الگوهای معیشتی را از مزایای بومگردیها عنوان کرد و گفت: این شاخصهها میتواند به رونق اقتصادی صنعت گردشگری مناطق روستایی استان بینجامد.
توزیع بومگردیها در فارس خوب است
اقامتگاههای بومگردی با محوریت توزیع سفر در روستاها و مراکز طبیعی و مناطق دارای بافت سنتی و فرهنگی تعریف میشود که پیش از این مراکز اقامتی ندشته یا ایجاد هتل در این مناطق توجیه اقتصادی ندارد و یا تقاضا برای فضاهایی مانند هتل وجود ندارد.
بر این اساس در بسیاری از روستاها همان خانههایی که پیشتر به عنوان محل سکونت مورد استفاده صاحب بومگردی بوده، تجهیز میشود و مجوز فعالیت به عنوان مرکز اقامتی دریافت میکند.
بر اساس ارزیابی معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس و آنطور که آمارها نشان میدهد، توزیع بومگردیها در سطح شهرستانهای ۳۷ گانه استان وضعیت قابل قبولی دارد.
به گفته روح الله روانشاد، کمتر از یک دهه از ایجاد بومگردیها در ایران میگذرد و فارس از نخستینهایی بود که در این زمینه گردشگری فعال شد و انجمن فعالان حوزه بومگردی در آن شکل گرفت.
به گفته او در زمان حاضر ظرفیت اقامتی بومگردیهای فارس یکهزار و ۲۳ اتاق در قالب ۱۹۰ واحد بومگردی است که از چهار هزار و ۱۸۴ تخت برخوردار است.
قابلیت اشتغالزایی مستقیم نیز یکی از اهداف فعال شدن واحدهای بومگردی بویژه در مناطق روستایی است و بر اساس آمار اداره کل میراث فرهنگی استان فارس در ۱۲۰ اقامتگاه این استان ۷۶۰ نفر مشغول به فعالیتند.
روانشاد با اشاره به رونق اقتصادی حاصل از توسعه بومگردیها، عنوان کرد: با فعال شدن اقامتگاههای بومگردی زمینه برای رشد گردشگری خوراک، فروش بیشتر صنایع دستی و دیگر کسب و کارهای روستا و مسیرهای پیرامون نیز فراهم میشود.
ضعف و قوتهای بومگردی در فارس؛ از پویایی گردشگری عشایری تا ضعفهای زیرساختی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با بیان اینکه توزیع بومگردیها در سراسر استان وجود دارد و هیچ یک از شهرستانهای آن فاقد این چنین مراکز اقامتی نیست، بومگردیهای عشایری را از نقاط قوت این حوزه گردشگری برشمرد.
روانشاد توضیح داد: سیاهچادرهای عشایری به عنوان بومگردی برپا و تجهیز شده و پس از دریافت مجوز پذیرای گردشگرانی است که تمایل دارند زندگی زنده عشایری را برای یک روز یا بیشتر تجربه کنند.
اما از نظر او نقاط ضعف حوزه گردشگری را باید در ساختارهای اصلی جستجو کرد، شاید بسیاری از مردم گمان کنند چون راهاندازی و صدور مجوز مراکز گردشگری به عهده مجموعه میراث فرهنگی است پس ان مجموعه مسئول رونق در این زمینه است اما این امر نیازمند همافزایی دستگاههای مختلف است.
روانشاد با بیان اینکه جذب گردشگر در روستای میزبان تجمع جمعیتی ایجاد میکند، عنوان کرد: ایجاد راه دسترسی ایمن و مناسب، فراهم کردن امکانات بهداشتی و درمانی، نورپردازی مناسب معابر، تسهیلات بیمهای برای فعالان بومگردی و بسیاری دیگر از زیرساختها باید از سوی دیگر دستگاهها تامین شود. تا در نتیجه اقتصاد گردشگری به شکوفایی برسد.
او این را هم افزود که نباید قارچ گونه مجوز بومگردی صار کرد بلکه باید در این زمینه نیز سنجیده، اصولی و حسابشده ارزیابی و عمل کرد.
گردشگری روستایی فارس که در یک دهه گذشته افتان و خیزان به پیش رفته، به نظر میرسد اکنون مسیری رو به رشد در پیش گرفته تا با کمک ایجاد بومگردیها و معرفی جاذبههای ناشناختهی این استان پهناور، در راستای شکوفاییِ بیشتر گام بردارد.